*Beşiri ilçesinin Örmegöze (Kaniraval) köyü ile neredeyse birleşen Zilan şeyhlerinin bulunduğu türbede her yılın Mayıs ayının son haftasında “Şeyh Halid’i Anma ve Aş Dökme’ etkinliği yapılır. Türkiye’nin dört bir yanından, farklı şehirlerden ziyaretçiler türbeye gelir, ibadetini yapar, dua eder. Bu gelenek 68 yıldır sürüyor. Şeyh Selman Bağdu, etkinlik öncesinde önemli bir mesaj veriyor; “Atalarım, sevgi tohumunu bana miras olarak bıraktılar…”
*Mezopotamya geçmişten günümüze kültür zenginliğinin olduğu bir coğrafya… 4. Yüzyılda Süryani hristiyanlardan kalma ‘Mor Kuryakus Manastır’ı restorasyonun yapılması herkesin isteğiydi. Manastırda geçte olsa ‘restorasyon’ tamamlandı. Bu devasa tarihi yapıt da bu yıl yerli ve yabancı konukları ağırlayacak. Bu manastır, Süryanilerce kutsal kabul edilen ‘Turabidin Bölgesi’ndeki 80 kilise ve manastır arasında en önemlisi…
KÜLTÜR MOZAĞİNİN İÇ İÇE OLDUĞU BÖLGE
Mezopotamya, kültür mozaiğinin içi içe olduğu bir coğrafya.
Geçmişten günümüze kültürler ve dinlerin nasıl iç içe yaşadıklarını göstermek için; bugün iki önemli gelişmeden söz etmek istiyorum.
Batman’a 12 kilometre uzaklıktaki Beşiri ilçesinin Örmegöze (Kaniraval) köyünde 68 yıldan beri süre gelen gelenekselleştirilen ‘Şey Halit’i Anma ve Aş Dökme’ etkinliği bugün.
İki gün sürecek etkinliğe Türkiye’nin dört bir yanından ziyaretçiler olacak.
Doğu’dan Karadeniz’e… Trakya’dan İç Anadolu’ya…
Bu yıl Türkiye’nin yanı sıra yurt dışından da ziyaretçilerin olacağı ‘Zilan Türbesi’ndeydik önceki gün.
Arkadaşım İrfan Tapan’la OSB ile Örmegöze köylerinin arasında kalan ‘Zilan Türbesi’ne yaklaştığımızda bir anda, Kıra Dağı eteğindeki bir köye göre devasa boyutlarda olan Süryani-Hristiyanlardan kalma ‘Mor Kuryakus Manastır’ı bütün ihtişamıyla karşımıza çıktı.
4. Yüzyılda Halep’ten gelen keşişlerin kurdukları ‘Mor Kuryakus Manastırı’ 1950’li yıllardan sonra kaderine terk edilmişti.
Manastırın etrafında o dönemlerde tek bir ev yokmuş.
Son 70 yılda O devasa yapının etrafında şimdilerde Ayrancı köyü olmuşmuş.
Bu manastır, 21 yıl öncesine kadar ahır-samanlık olarak kullanılıyordu.
Dönemin Batman Valisi, şimdi AK Parti Genel Başkan Vekili olan Efkan Ala ilk kez gördüğü bu yapının yıkıntıları karşısında şaşırmıştı.
Ne mutlu ki… aradan geçen 21 yıl içinde bu değerli ve tarihi anıtsal yapıt yeniden ayağa kaldırıldı.
Emeği geçen tüm yöneticilere teşekkür borcumuz olsun.
Restorasyonu tamamlanan 3 katlı bu devasa yapı, Kıra Dağı’nın yamaçlarında Batman Ovası’na hakim bir konumda.
Sekizgen dilimli bölümde patrik odası bir sanat abidesi.
Yıllar önce Fotoğraf Sanatçısı İrfan Tapan’ın, bugünlere ve geleceğe taşıdığı o karelere baktıkça devasa yapının ihtişamı bir kez daha gözler önüne seriliyor.
Süryanilerce kutsal kabul edilen Turabdin bölgesinin en uç noktasındaki Mor Kuryakus Manastırı, bu coğrafyada en önemli manastırıdır.
Bir zamanlar rahiplerin öğrenci yetiştirdiği bu manastır, restorasyonun tamamlanmasıyla eski hizmet günlerine dönmese de çok önemli bir müze olarak yerli ve yabancı konukları ağırlamaya hazır.
MANASTIRA KOMŞU TÜRBE
Yolumuzun düştüğü Zilan Türbesi’nde ‘Şeyh Halid’i Anma ve Aş Dökme’ etkinlikleri için hazırlıklar tamamlanmıştı.
Şeyh Selman Bağdu, bu yıl büyük bir organizasyonla bu yılki programı anlatırken, Türkiye’nin dört bir yanından gelecek konukları hatırlattı bize;
“Sadece Türkiye’den değil, bu yıl İngiltere, Fransa, Hollanda ve Almanya’dan da konuklarımız olacağını, Karadeniz’den Trakya’ya, Doğu’dan İç Anadolu’ya tüm ziyaretçileri en iyi şekilde konuk etmeye hazırız.”
Babası merhum Şeyh Süleyman Bağdu’dan sonra türbede yaptığı çalışmalarla birçok kesimin takdirini alan Şeyh Selman Bağdu, anlatıyordu;
“Atalarımın yıllar öncesinden bana bıraktıkları sevgi tohumunu korumak benim öncelikli görevim.”
Batman-Beşiri Karayolunun havadar bölgesinden baktığımız Zilan Türbesi’nin çevresi; sayısız çadırlarla küçük bir ilçe gibiydi.
Araçların park yerinden Türkiye’nin diğer şehirlerinden gelenler için hazırlanan konaklama yerleri… Yönlendirme tabelaları… Sağlık çadırı… Alışverişin yapılabileceği Pazar alanı… Konaklama için aklınıza gelebilecek konaklama için her türlü önlem alınmış.
İki gün süreyle yaklaşık 100 bin civarında katılım olacağı tahmin edilen etkinlik için bu yıl büyük organizasyon düzenleyen Şeyh Selman Bağdu, anlamlı mesaj veriyordu;
“Burası hoşgörünün ve sevgi tohumlarının atıldığı yer.”
Arkadaşım Tapan’ın, dünden bugüne hem Mor Kuryakus Manastırı hem de Zilan türbesinde çektiği karelere yenilerini ekleyerek ayrıldık Kıra Dağı eteğinden.
Kıra Dağı eteği, bu özelliği ile bir yerde hoşgörünün adresi.
Düşünün; Batman’ın en büyük ilçesi Kozluk’tan bile daha büyük nüfusu 2 gün süreyle barındıran türbede kimsenin en ufak huzursuzlukla karşılaşabileceği tek bir olay yok.
Türbe için izlenimlerimizi yazarken birkaç satır da Mor Kuryakus Manastır’ına ayırmak istiyoruz.
Bu devasa yapıtın restorasyonu tamam.
Umarız gelecek yıllarda Süryani toplumu inanç-ibadetlerini bu mekanda yapar ve geleneklerini burada sürdürürler.
Bu da bu coğrafyanın ne kadar hoşgörülü bir topluma sahip olduğunu gözler önüne seriyor.
Sağlıkla kalın.
