*Petrol şehrinin çekirdeğini oluşturan İluh tepesinde ‘Batman’ olmadan 50 yıl öncesinde 15 ev vardı. İluhluların düğün geleneği o gün bugün değişmedi. Davul-zurna ve rebap eşliğindeki düğünler yeryüzünün en güzel düğünleriydi. İluhlular, yarım asırlık düğün geleneklerini bugün de sürdürüyor…

*Batman’ın yaşayan canlı tarihi 82 yaşındaki Nuri Koyuncu, 70’li yıllarda Batman Emniyet Amirliğini yapan ve 2013 yılında hayatını kaybeden eski Ulaştırma Bakanı Necdet Menzir’i anlatıyor: “Çok sertti ancak o’nun kafa dengi arkadaşları vardı. Diyarbakır’a atanmıştı ama o yine de eski dostlarını görmek için buraya gelirdi…”

İLUH’TA BİR YAZ DÜĞÜNÜ…

O dönemler Batman’ın ‘İlçe’ oluşunun üzerinden 11 yıl geçmişti.

Bir yaz sezonu düğünü İluh’taydı.

O küçük petrol kasabasının kalbi İluh deresi kenarında atardı.

Kasaba dönemini üzerinden atalı on yılı geçmişti, artık ‘kent’ yolundaki Batman’ın, o küçük petrol kasabasından yarım asırda yarım milyonluk şehre dönüşeceğini kimse kestiremezdi. 60’lı yıllarda 14 haneli İluh’ta oturan ve bilinen aileler Tavukçu, Güneş, Oran, Ayhan ve Güç’lerdi.

Tavukçu ailesinin önde gelenlerinden Hüsnü Tavukçu’nun evleri, şimdi ki İluh deresi üzerindeki köprünün yanı başındaydı. Merhum Hüsnü Tavukçu, eski AK Parti Batman İl Başkanı Ömer El’in babası merhum Abdurrahman El’in düğün töreninde, büyük oğlu eski TEİAŞ Batman Bölge Müdürü Süleyman İlhan’la birlikte davul-zurna eşliğinde halaya katılmış… Abdurrahman El, ise merhum Hüsnü Tavukçu’nun yeğeniydi. TEİAŞ’ın emektarlarından İlhan, ‘Tavukçu’ soy ismini 1975 yılından itibaren değiştirmiş. Ancak o gün bugün İluh’ta eski gelenekler hala duruyor.

Yıl 1968. İluh deresi dibindeki o eski düğün törenleri bir başkaymış. O yıllarda Batman PTT Şube Müdürlüğünü yapan merhum Yusuf Kayapınar’ın kızı Müzeyyen Hanım ile Abdurrahman El’in düğün töreni, etrafı briketlerle çevrili evin bahçesinde yapılmış. Düğün salonlarının olmadığı dönemlerde yeryüzünün en güzel düğünlerinin fotoğrafı da objektiflere bir başka güzellikte yansımış. O dönemin yöresel kıyafetleri kadınlar üzerinde dikkat çekiyor. Fistan, tülbent ve eşarpla halaya katılan kadınlar düğüne renk katmış.

O sıcak yaz mevsiminde İluh’ta düğünlerde sabah kahvaltısı, öğle ve akşam yemekleri de konuklara verilirmiş. Üç gün üç gece süren İluh’un düğünleri bir rüya gibi geçermiş…

YAŞAYAN TARİH, MENZİR’İ ANLATIYOR

Batman’ın yaşayan tarihi konumundaki 82 yaşındaki Nuri Koyuncu’yu eski İluhlular ile Batmanlılar yakından bilir.

O, bir dönemler bu kentin ‘Ağır ağabeyi’ idi.

60, 70 ve 80’li Yılların Batman’ını en iyi bilenlerden Nuri Koyuncu, 1972-74 yılları arasında Batman Emniyet Amirliğini yapan eski Ulaştırma Bakanı Necdet Menzir’’i anlatıyor. 2013 Yılında solunum yetmezliğinden yaşamını yitiren Menzir’in, o dönemlerde sert imajıyla hatırlandığını söylüyor Koyuncu…

70’lı Yıllarda Batman’ın ‘ağır ağabeyi’ Koyuncu idi. O dönemde Koyuncu’ya takılan isimler ise İsmail Asut (Tito), Ahmet Kaya (Gırgo Ahmet), Manavcı Şefik Dökmeci (Kör Şefo) ve Mehmet Atayan’dı.

O zamanlar petrol kentine şimdilerde cafeler nasıl revaçta ise oyun kulüpleri de öyleymiş.

Dönemin Batman Emniyet Amiri Necdet Menzir’le sık sık karşılaştıklarını anlatıyor Nuri Koyuncu: “O dönemler Batman 10 yıllık ilçeydi. Buraya atanan Necdet Menzir de çok sert biriydi. 6 Yıl önce hayata veda etti. Biz de adettir, ölünün arkasından konuşulmaz. O’nun iyi yanları da vardı ama genelde sertti. O’nun tabiriyle yanlış yapanı affetmezdi. Sürekli oyun kulüpleri ile kahveleri gezerdi. Karanlık çökünce kentin dört bir yanını dolaşırdı. O’nun korkusu vardı bazı esnaflar üzerinde.”

Ataması Diyarbakır’a çıktığı halde Menzir’in bir süre ilişkisini Batman’dan kesmediğini anımsatmadan edemiyor Nuri Koyuncu:
“Necdet Menzir, Batman’dan sonra Diyarbakır’a atandı. Fakat o, buradaki eski arkadaşlarını unutmamıştı. Bir gün Batman’a geldi, hepimizi topladı. Bizi yemekte ağırladı, hal-hatır sordu. Burada geçen günlerin nostaljisini yaşadık. Manavcı Şefik’i çok seviyordu, hep o’na takılırdı. Sonradan İstanbul Emniyet Müdürlüğü görevine atan Menzir, bizi araya da davet etti ama biz gitmedik. Diyalogumuz öylece koptu. O nereye giderse gitsin, eski arkadaşlarını unutmazdı…”

“TREN, BATMAN’A İŞÇİ TAŞIRDI”

Batman Rafinerisi’nin kuruluş öyküsünü de bizlerle paylaşıyor Koyuncu. 1955 Yılında ABD’nin Los Angeles merkezindeki Parsons şirketinin kurduğu Batman Rafinerisi’nde çalıştırılmak üzere İç Anadolu Bölgesinden ağırlıklı illerden trenle Batman’a gelen işçilerin geldiğini de dün gibi anımsayan Koyuncu, o yılları şöyle anlatıyor:
“Tren, Batman Gar’ına geldiğinde tıklım tıklım olurdu. Batman Rafinerisi, o zaman kalifiye işçi arıyordu. İstanbul’daki gemi tersanelerinden bile kaynakçı ve borucular geliyordu. Batman DDY Gar’ına inenler, Rafinerinin yolunu tutuyordu. Biz kasaptık, rafinerinin et ihtiyacını biz karşılıyorduk. 55 ve 60’lı yıllarda Rafineriye çalışmaya gelenler ne kalabilecek otel ne de kiralayabilecek ev bulamaz haldeydi. Birçok işçi, yaz mevsiminde işyerleri ile evlerin damlarında yatarlardı. İluh’ta çalışacak kimse olmayınca çevredeki illerden yüzlerce işçi, buraya çalışmaya gelirdi. Batman’a Demir Çelik Fabrikalarından sanatkar emekçiler de geliyordu. Batman Rafinerisi, Güneydoğu’da bacası tüten tek tesisti. Herkesin gözü buradaydı…”

Bugün de Batman Çağdaş okurlarına yarım asırlık bir düğün ile eski Batman’ın tarihine tanıklık yapan Koyuncu’nun söylediklerini sizlerle paylaştık.

Kalın sağlıcakla…