*Korona virüs salgını önlemleri kapsamında kimsenin ziyaret edemediği bazı tarihi mekanlar yüz yıllardır günümüze direniyor. Kimi eserin restorasyonu sürüyor, kimi eser ise kaderine terk edilmiş. O yapıtlar turizme kazandırılırsa yörenin çehresi değişir…
ORTA ÇAĞIN BAŞKENTİYDİ
Hakan Balamir, Fatma Girik, Türkan Şoray, Kadir İnanır, Tarık Akan, Müjde Ar ve Meltem Doğanay, Yalçın Dümer ve Halil Ergün’ün oynadığı ‘Mem-u Zin’ filminde sonra 1970, 80 ve 90’lardan sonra daha da popüler olan 12 bin yıllık Hasankeyf, orta çağın başkentiydi. Şimdilerde su altında kalan aşağı şehirde, orta çağ dönemde 30 bin kişinin yaşadığı söyleniyor.
Yıllar öncesi kaledeki mağaralar ve taş evlerde yaşayanlar, verimli araziye ev kurmazlarmış. Ekip biçmek için kullanılan arazide tarım yapıp evlerini yamaç ve kayalık alanlara kurarlarmış.
Dönemin Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, 70’li yıllarda aşağı şehirde yeni konutları Hasankeyflilere kazandırınca kaledeki taş yapılar ve evler öyle bırakılmış.
Yıllar önce boşaltılan kaledeki o evler şimdilerde ‘Hayalet Şehir’ olarak anılacak ebedi biri sessizliğe bürünmüş…
EFSANELERİN MANASTIRI
Beşiri Kıra Dağı eteğindeki Ayrancı (Dera Kıra) köyündeki 2,5 dönümlük alanda üç katlı manastır efsanelere mazhar olmuş bir mekan.
365 Odalı Mor kiryakus Manastırının özelliklerinden biri her bir oda ve taşın yüz yılları aşan bir hikayesinin olması.
Şu günlerde restorasyonu süren 5. Yüzyıla ait manastırda çevredeki köylerde yaşayan yaşlıların anlattıkları hayrete düşürüyor.
Eski odaların bir bölümü viraneye dönüşmüş ama o devasa yapıt, Batman ovasına hakim bir yerde.
Bir zamanlar farklı kültürleri bir araya getiren Ayrancı’daki manastır son haliyle görülmeye değer.
Restorasyon çalışmalarının sürdüğü şu günlerde tabii ki bu yıl korona virüs salgını nedeniyle yerli ve yabancı turistlerden çok uzak.
EVLİYA ÇELEBİ’NİN ANLATTIĞI KALE
Batman’ın Kozluk ilçesinin eski yerleşim birimi ortasındaki ‘Hazzo kalesi’ 1960’lı yıllardan sonra kaderine terk edildi.
Kültür-Turizm Bakanlığı ışıklandırma projesini hayata geçirdiği tarihi kalede konaklayan Evliya Çelebi Seyahatnamesinde farklı bilgilere dikkat çekiyor. Doğal kayalığın üzerine kurulan kalenin hangi tarihte yapıldığına dair bir belge yok.
Cumhuriyet’in ilk yıllarında Muş’a bağlı yerleşim birimi iken Sason’a bağlı nahiyelik süreci yaşayan Kozluk, 1938’de ise ‘ilçe’ olmuştu. Ünlü spiker Halit Kıvanç’ın hakimlik yaptığı Kozluk’ta Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait bazı kaleler, bölgenin önemli kültür varlıkları arasında yer alıyor.
Pisyar köprüsünün batı ayağının güney yüzünde yar alan fil kabartması 1980’li yıların başında çalınmıştı. Restorasyonu yarıda akalan ‘Hazzo kalesi’ şimdilerde film seti gibi hayalet eser durumda. Bu kale de dört kaya mezar da bulunuyor.
40 GÖZLÜ KÖPRÜ
‘Gire Mıgro’ höyüğü dibindeki Bıçakçı (Kerike) köyü 40 gözlü ‘Perpira’ köyü sayesinde yüz yıllar öncesinde bölgenin varlıklı köylerinden biri olmuş. Şu günlerde su altında kalan tarihi köprünün ayaklarının bir kısmı yeryüzüne çıkarıldığı eski köprünün geçmişi Malabadi köprüsünden daha eski olduğuna dair bulgular var.
Özetle; tarih boyunca bir çok uygarlığın yaşadığı Batman’ın il sınırlarındaki efsane mekan ve köprüleri ne kadar biliyoruz… Tarih dokuya merakıyla bilinen Vali Hulusi Şahin’in turizmin canlandırılmasına yönelik üzerinde durduğu bu tarihi mekanların son halini sizlerle paylaşmayı görev bildik…
