Geçen Japonya seyahatinde gözlemledim. Kırsal alan insan yoksulu. Kırsaldan kente göç adeta sel gibi.
Sanayi bölgeleri için iş gücü ve
hızlı kalkınma.
Şimdiden Batman’da aynı konumda.
Batman bölgenin yıldızı.
Ne var ki köyden kente göç,
Dünyada ve Türkiye’de
yoğun kentleşme ve
getirdiği kentsel sorunlar çok fazla.
Nüfus akını kentlerdeki
ekonomik, politik ve
sosyal hayatı da değiştirmektedir.
Nüfusun kentlere akınını belirleyen
en önemli unsur sanayileşme ve
kırdan kente istihdam, eğitim,
sağlık gibi kentsel hizmet kapasitesi.
Göçlerle gelenlerin barınma sorunu
gecekondulaşmayı da
beraberinde getirmiştir.
İster istemez yeni konut ve
altyapı ihtiyaçları
kentlerde ciddi sorunlar ve
dönüşümlere neden olmaktadır.
Kontrolsüz kentleşme ve plansız yerleşim
trafik sıkıntıları,
başta tarım arazilerin tükenmesi ve
altyapı-istihdam gibi riskleri ile
kentler için sürdürülebilirlik meselesi
acil bir gündem olmaya başlamıştır.
Hızlı kentleşme aynı zamanda
küresel iklim değişikliğinin bileşenidir.
İklim değişiminden sorumlu
sera gazı emisyonlarının
hızla artmasının en ciddi kaynakları
enerji sektöründeki büyüme,
ulaşım, sanayi, ormanların azalması ve
arazilerin uygunsuz kullanımı oluşturmaktadır.
Göçle ve kentleşme ile değişen nüfus
kentleri etkileyen diğer bir gelişme.
Kent nüfusunun yaş, cinsiyet, eğitim,
beceri, meslek gibi
vaziyetlerinde değişme yaşanmaktadır.
Doğurganlık hızının düşmesi ve
nüfusun yaşlanması,
hanelerin gittikçe küçülmesi,
boşanmaların ve tek ebeveynli hanelerin
geç evlilikler, iki kariyerli- yüksek gelirli
hanelerin payının yükselmesi gibi dinamikler
bu çerçevede dikkate değer
değişimleri oluşturmaktadır.
Bu olguya kentsel dönüşüm diyebiliriz.
Kentsel dönüşüm kentlere
kitlesel nüfus hareketlerinin
yönelmesi ile başlamıştır.
Ekonomiyi tarımdan sanayiye dönüştüren
dinamikler aynı zamanda nüfusun
yeniden dağılımına ve
kentlerin oluşmasına neden olmuştur.
Bugün Batman büyük bir sanayi atılımında.
Bir zaman sonra sanayisizleşme dönemi
olacağı şüphesiz.
Sanayisizleşme sonucunda OSB’lerdeki
kent ekonomileri bilişim-yazılım,
araştırma-geliştirme faaliyetleri,
eğitim, turizm, medya,
sanat, ulaşım gibi
hizmetler sektörü ağırlıklı olarak
yeniden yapılanacaktır.
Bu alanlar şimdiden düşünülmeli.
Bu dönüşüm sonucunda
beyaz yakalılar artacak,
mavi yakalı işler azalacaktır.
Geleneksel işçi sınıfı yanı sıra
teknik bilgisi- yönetici vasıfları ile
öne çıkan yeni bir orta sınıf gelişecektir.
Günümüzde dünya umudunu
girişimci ruhuna, yeni teknolojilere ve
bilgi toplumuna bağlamış gözükmektedir.
Üstelik de sanayileşme
uzun zaman diliminde
yaşanmasına rağmen, sanayisizleşme ve
hizmetler sektörüne geçiş
oldukça hızlı şekilde yaşanmaktadır.
Ancak bekleyen en büyük tehdit
yeni teknolojiler ve yabancı rekabeti.
Muhtemeldir ki imalat işleri
tehdit altında olacak.
Bu demektir ki sanayisizleşmenin
önemli bir sebebi hizmetler sektöründe
yeni yapılanmanın gerçekleşmesidir.
Sanayisizleşmeden ekonomisi
tek bir sektöre veya
tek bir firmaya dayanan şehirler
daha çok etkilenmiş ve etkilenecektir.
Batman OSB’leri çok çeşitli.
Yeni kurulan işler için
öngörü planlamasını
hem sanayiciler hem de
siyasi yöneticiler dikkate almalıdır.
