Değerli Okurlar, geçtiğimiz hafta Batman gündemine düşen ve tüm yerel basınımıza, soslay medyada haber olan toplu balık ölümleri üzerine bir değerlendirme yapmak istiyorum. Zira benzer durumlar önümüzdeki süreçte, önümüzdeki yıllarda kesinlikle yaşanacaktır…
60 yıldır ülke gündeminde olan Ilısu Barajı’nda (Veysel Eroğlu adını aldı) bilindiği gibi ilk kez bu yıl su tutulmaya başlandı, baraj test edildi ve bazı üniteleri elektrik üretimine başladı.
Söz konusu baraj suları Dargeçit’ten Kurtalan, Beşiri ve Batman’ın önlerine kadar geldi, devasa büyük bir göl oldu.
Yaklaşık 11 milyar metre küp su hacmiyle Türkiye’nin dördüncü büyük barajı olan Veysel Eroğlu Barajı’nda elektrik üretimine paralel olarak üniteler çalışırken, hızlı bir su çekilmesi de yaşandı.
2020 yılının ilkbaharında oldukça etkili olan yağışlar nedeniyle Veysel Eroğlu Barajı beklenenin üzerinde bir zamanda hızla doldu ve suları Zorköy ve Balpınar’ın önlerine kadar geldi.
Ancak sonrasında başlayan kuraklık, yağışların kesilmesi nedeniyle de baraj havzasında hızlı bir çekilme yaşandı. Bunun doğal sonucu olarak da sular çekilirken göl ve çukur zeminlerde mahsur kalan; siz yüz binlerce deyin, ben milyonlarca balığın toplu ölümleri yaşandı…
**
**
SU ÇEKİLMELERİ HER YIL YAŞANACAK…
Geçtiğimiz haftaya damgasını vuran toplu balık ölümlerinin nedeni yaşanan su çekilmesinden başka bir şey değildi.
Hidroelektrik Santrallerinin olduğu barajlarda her zaman yaşanan gelişmeler olduğundan, gelecekte de her yıl buna benzer hadiseler olacak ve toplu balık ölümleri yaşanacağından, etkin tedbirlerin alınması gerektiği konusundaki düşüncelerimi kamuoyuna arz etmek isterim.
Gelecekten söz ettiğim için sakın kimse sözlerimi farklı yönlere çekmesin, ne dediğimi çok iyi biliyorum.
Gaybı, yani geleceği şüphesiz ki ancak Allah bilir…
Amma velakin yağışlarla birlikte dolan hidroelektrik santrallerinin olduğu barajlarda suların çekilmesi kadar doğal bir durum olamaz, bu her yıl yaşanacaktır…
Evet, Ilısu Barajı ilk kez su tuttu ve elektrik üretimi ile birlikte ilk kez de su çekilmesi yaşandı.
Batman’da bu bir ilkti.
Yaşanan bu gelişmeden dersler çıkarmak ve barajdaki balık popülâsyonuna zarar verilmemesi için etkin tedbirlerin alınması şarttır diye düşünüyorum.
**
**
DSİ 16. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ SORUMLUDUR…
Geçen haftaya damgasını vuran toplu balık ölümleri Batman-Bismil il sınırında, Zilek ve Encoline köyleri kırsalında yaşanmıştı.
Sosyal medyadaki toplu balık ölümleri videolarını izledikten sonra, mensubu olduğum çevre örgütü adına hemen ilgili kurum ve kuruluşların yetkililerini arayıp bilgilendirmiştim.
İlk bilgilendirdiklerim Tarım ve Orman Müdürü ve maiyeti altındaki DSİ Batman Şube Müdürü olmuştu.
DSİ 10. Bölge yöneticilerini de video görüntüleriyle bilgilendirince sorumlu kuruluşun DSİ 16. Bölge Müdürlüğü olduğu bilgisine ulaştım.
Hemen DSİ 16. Bölge Müdürlüğünü aradım. Yetkili şube Müdürü üstlerine gereken bilgiyi vereceklerini söyledi.
Gölet ve çukurlarda mahsur kalan yüz binlerce balık için harekete geçilmeyince, bu kez DSİ Genel Müdürlüğünü arayıp, tepkilerimi ifade ettim.
Gazeteci arkadaşlarım Mustafa Seven ve Osman Arslan ile toplu balık ölümlerinin yaşandığı alana gidip, yerinde tespitlerde bulunduk. Etraf ölü balıkların kokusundan geçilmiyordu, kusmamak için kendimizi zor tutuyorduk. İnsanın vicdanının kabul edemeyeceği görüntülerle karşılaştık. Can çekişen, çırpınan küçük balıklar psikolojimizi sarstı…
Alana giderken telefonuma DSİ Genel Müdürlüğü tarafından cevap geldi. Yol boyunca yaptığım telefon görüşmesinde yağışların gelmesiyle baraj gölünün yeniden dolacağı şeklinde görüşler beyan edildi. DSİ Genel Müdürlüğü de, 16. Bölge Müdürlüğü gibi mahsur kalan veya bundan sonra kalacak olan milyonlarca balık için yapabilecekleri bir şeyin olmadığı görüşünü savunuyordu…
Bu kabul edilemez bir sorumsuzluktur…
Çevreci, doğayı, ekolojiyi savunan bir Milletvekilinin çıkıp ülke genelindeki barajlarda yaşanan su çekilmesinden kaynaklı toplu balık ölümlerini meclise taşıyıp, çözüm önerileri sunması gerekiyor.
Barajlarda su çekilmesi yaşandığında balıkların topluca ölmemeleri için alınması gereken tedbirler mutlaka vardır. Ülkemizdeki hidroelektrik santrallerinde balık geçitleri için alınması gereken tedbirlerin genel olarak alınmadığını biliyoruz. Ancak su çekilmesinden kaynaklı olarak mutlaka etkin tedbirler almak şarttır.
Ülkemizin başka illerinde de barajlardaki su çekilmesi nedeniyle toplu balık ölümlerinin yaşandığını biliyoruz ve bunun nice görsellerine google üzerinden herkes ulaşabilir. https://www.dailymotion.com/video/x7swomz
Göletlerde ve büyük çukurlarda mahsur kalan balıkların akıntı ile suyun fazla olduğu noktalara yönlendirildirilmesi, kovalarla toplanıp sulara bırakılması gibi tedbirler alınmalıdır. Toplu balık ölümlerinin en aza indirilmesi için devletin ilgili kurum ve kuruluşlarının daha etkin tedbirler almaları hem insani, hem ekolojik, hem ekonomik olarak gereklidir. Duyarlı olunması dileğimle.
