İluh Deresi’nin sürekli gündemde tutulmasının önemi üzerine yazılarım var. Son günlerde bu derenin yeniden gündeme geldiğini görmek sevindirici bir gelişme.
Geçtiğimiz günlerde iktidar Milletvekilimiz Sayın Ziver Özdemir, İluh Deresi Islah Projesi ile ilgili açıklamalar yaptı. Gazetemizde de yer alan söz konusu açıklamasına göre ziyaret ettikleri Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’dan destek almışlar. Yaşanan felaket nedeniyle Batman’a yaptığı ziyareti kısa keserek giden Bakan Kurum’u ziyaret eden Milletvekili Özdemir, kentin ve ilçe ile beldelerin birçok talebini ilettiklerini ve olumlu cevaplar aldıklarını ifade etmiş. Özetle şu ifadeleri gazetemiz haberinden: “Batman Belediyesi’nin; -İluh Deresi Islah Projesi (Kentsel Dönüşüm ve Yeşil Alan Projeleri) -Batman Çayı Rekreasyon Alanı Projesi, -Atatürk Parkının Genişletilmesi Projesi, 2020 Yılının son toplantısında Çevre ve Şehircilik Bakanımız Murat Kurum, İluh Deresinin Islah Projesi için ilgili kurumlara talimat vererek çalışmalara başlanacağının müjdesini vermiş oldu.”
İluh Deresi Islah Projesi ve Kentsel Dönüşüm ile Yeşil Alan Projeleri’nin hayata geçirilmesi konusunda Belediye yönetimi de geçen ay Ankara’ya heyet göndermişti. Bu çalışmaları destekliyor ve kendilerine teknik konularda destek sunmak amacıyla 2010 yılında Batman Kent Konseyi’nde, dönemin Vali ve Belediye Başkanlarının uzlaşmasıyla oluşturulan komisyonun Sözcüsü olarak hazırladığımız raporu sunuyorum. Konuyla ilgili eski yazımı ve komisyon raporunu bir destek olarak kabul etsinler:
İçişleri Bakanlığı’nın ilgili kanun hükümlerine göre kentin en üst danışma ve karar alma organı olan Batman Kent Konseyi aracılığıyla önemli çalışmalar yapmıştık. Kent Konseyi adına Batman Kent Konseyi Çevre ve Sağlık Ana Çalışma Grubunun 2010 yılı dönem ve İluh Deresi Komisyon sözcüsü Hasan Argünağa, Batman Üniversitesi adına Yardımcı Doç. Dr. Tahir Nalbantoğlu, Belediye İmar Müdürü Mehmet Demiral, DSİ 103. Şube Müdürlüğü adına İnşaat Mühendisi Ahmet Fırat Kuyucu ve İl Afet ve Acil Durum Müdürü Fevzi Bakır’dan oluşan komisyon, çok önemli araştırmalar yaparak konseye rapor sunmuştu. O raporu Belediye yönetimine hatırlatarak katkı sunmak istiyorum. İşte o rapor:
İLUH DERESİ KOMİSYON RAPORUDUR
“Batman Kent merkezinden geçen ve zaman zaman oluşan taşkın ve sel nedeniyle mal ve can kaybına neden olmuş olan İluh Deresi; Batman Kent Konseyi’nin Ocak 2010 tarihindeki Genel Kurul gündemine alınmış ve bu konu ile ilgili yapılmış çalışmaları kurumlar arası işbirliği ile ortaya konulması ve bundan sonraki aşamalar için önerilerin belirlenmesi istenmiştir. Bu amaçla; Batman Belediyesi, Batman Üniversitesi, DSİ 103. Şube Müdürlüğü, İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü ve Kent Konseyi adına en az birer temsilcinin bu çalışmalarda yer alması kararlaştırılmıştır. Bu çerçevede oluşturulan komisyon çalışmalarına başlamış ve aşağıdaki hususları belirlemiştir:
Önceki Aşamalar:
İluh Deresi’nin ıslah için ilk çalışmalar 1996 yılında Batman Belediyesi tarafından başlatılmıştır.2001 yılında DSİ Genel Müdürlüğü ile Batman Belediyesi arasında imzalanan protokol gereğince; 2002 yılında derenin sağ ve sol tarafında 10’ar metrelik koruma amacıyla kamulaştırma kararı alınarak; Derenin akış istikametine göre sağ tarafı Belediye tarafında, sol tarafı ise DSİ tarafından kamulaştırılması yapılacaktır. Belediye Başkanlığı tarafından ilgili kısmın kamulaştırma işlemleri tamamlanmış ancak yıkım işleminin tamamı gerçekleştirilmemiştir. DSİ ise mücavir alan dışındaki Erköklü Mahallesi ve civarında protokol gereğini icra etmiş, ancak imar sınırları içerisindeki kısımlar için kamulaştırma işlemlerini yapmamıştır. Ancak yerleşim alanı içerisinde kalan Dere kısmının ıslahını yapmış ve derenin iki kenarını betonlayarak, dereyi sınırlandırmıştır. İlimizde meydana gelen 2006 yılında sel afeti nedeniyle; 12 vatandaşımızın can kaybı sonrasında DSİ Genel Müdürlüğü’nün 23.05.2007 gün ve 5783 sayılı yazısı ve Ekli Rapor gereğince DSİ Genel Müdürlüğü ve Afet İşleri Genel Müdürlüğü teknik personelleri ile birlikte mahallinde etüt çalışmasına karar verilmiştir. Bu çalışma neticesinde; 363 binanın (449 konut, 62 işyeri, 11 depo, 1 cami ve 1 ahır) Etkililik Oluru kapsamında nakline karar verilmiştir. Ayrıca çalışma yapılan alan ile ilgili tanzim edilen saha krokisinde iki farklı Afete Maruz Bölge tespit edilmiştir. Bunlarda ilki Yapı ve İkamete Yasaklanmış Afet Bölgesi olarak, diğeri ise önlem alınıncaya kadar Yeni Yapılaşmaya Yasaklanmış Afet Bölgesi olarak ayırtlanmıştır. Afete Maruz Bölge Kararı ise 7269 sayılı Kanunun 2. Maddesi uyarınca 30.11.2007 tarihinde Bakanlar Kurulu Kararı alınmıştır.
Mevcut Durum:
Heyet olarak yerinde yapılan incelemelerde aşağıdaki hususlar gözlemlenmiştir. Betonla sınırlandırılmış dere yatağının incelenen kesimdeki en kesit uzunluğunun yer yer genişlediği ve daraldığı, yani dere yatağının her yerde sabit genişlikte olmadığı belirmiştir. 19 Mayıs ile İluh Mahalleleri kısmındaki Dere yatağının, kamulaştırma sorunları nedeniyle, sık sık zikzaklar şeklinde olduğu görülmüştür. Dere üzerindeki bazı köprülerin kesitlerinin dar olduğu, köprü ayaklarının dere yatağının orta kesimine denk geldiği tespit edilmiştir. Dere içerisinde azda olsa vatandaşlar tarafından atılmış, atıkların olduğu da görülmüştür.
Sonuç ve Öneriler:
Dere akışını engelleyen ve kamulaştırma sorunu olan dere üzerindeki aşırı yatay kurpların düzeltilmesinin;
Belediye tarafından yıkımı gerçekleştirilmemiş kısmi yapıların yıkım işlemlerinin tamamlanmasının,
Kamulaştırma işlemlerinin ilgili kurumlarca tamamlanmasının,
Dere yatağına atık atılmaması ve temizliğinin sürekli sağlanmasının,
Dere ıslah çalışmalarının yapılaşma boyunca devam ettirilmesinin,
İluh deresinin taşkın problemlerinin havza planı kapsamında değerlendirilmesinin,
Dere üzerindeki köprülerin dere kesitini daraltmayacak şekilde revize edilmesi,
2006’da yaşanan afet göz önünde bulundurularak yeniden dere kesitinin hesaplanması ve taşkın sınırlarının belirlenmesinin,
Bakanlar Kurulu Kararı’nca Afete Maruz Bölge ilan edilen alanların ilgili kurumlarca kamulaştırma çalışmalarının yapılmasının,
İluh deresinin doğal afet oluşturmayacak şekilde tasarlandığı kentsel dönüşüm proje çalışmalarının yaptırılmasının,
Uygun olacağı, yaptığımız inceleme ve araştırmalar sonucunda tespit edilmiştir.
Bilgilerinize arz ederiz.”
Rapor ardından şunu söylemek isterim; inşallah sorunun takipçisi olacağım. Teoride değil, pratikte adımların atılması ve İluh Deresi’nin ıslah edilmesi dileğimle.
