*Henüz 7 yaşında iken babası İbrahim’le tarlada çalışırken dengbejliği öğrenen Beşiri-Kuşçukuru (Kelhok) köyünden Genco Güden, yok olmaya yüz tutan mesleğini şöyle özetliyor: “Dengbejler her zaman ezilenlerin sesi oldu. Kim acı çekmişse, kim haksızlığa uğramışsa, dengbej onun çığlığı ve sesi olmuştur…”
*Almanya’da yaşamını sürdüren 75 yaşındaki Genco Güden, buraya her gelişinde toprağa olan tutkusunu iki cümleyle anlatıyor: “Baba ocağına her gelişimde burası mıknatıs gibi beni tutuyor. Aslında ben de buradan kopmak istemiyorum. Keşke imkanım olabilseydi de 6 ay burada, 6 ay da Almanya’da kalabilseydim…”
“DENGBEJLER TOPLUMUN VİCDANIDIR”
Yörenin en çok sevilen denbejlerden biri de Beşiri-Kuşçukuru (Kelhok) köyünden 9 çocuk babası Genco Güden’dir. O, Almanya’da yaşıyor.
Topraklarını terk edeli tam 32 yıl olmuş.
1977 Yılında Almanya’ya ilk gidişinde 23 gün süreyle inşaatlarda duvar ustası olarak çalışmış.
Seydişehir ve Isparta gibi yerlerde duvar ustası ve sıvacılığını zor koşullarda sürdürmüş.
25 Mart 1968 yılında vatani görevini yapmak için Sivas’ın yolunu tutan Güden, Kayseri ve Niğde’de 6 ay süreyle askerlik yapmış. Engelli raporu sayesinde erken terhis alan dengbej Genco, o sırada ‘devre kaybı’ olarak askere gelen ünlü sanatçı Yılmaz Güney ile tanıştığını söylüyor: “Yılmaz Güney bölüğümüze geldi. Tanışma fırsatımız oldu. Eşi Fatoş Güney’i arayıp ‘Asker oldum, piyade’ dedi. Erken terhis alınca Güney’le fazla arkadaşlığımız olmadı.”
7 Yaşında tarlada babası İbrahim’e yardım ederken dengbejliği öğrendiğini anlatıyor Genco; “Babam, o dönemlerde Reşkotan bölgesinin en iyi dengbejlerindendi. Klamları meşhurdu. O söylerken, bana da tekrarlatıyordu. Bir yer de benim ‘hocam’ sayılırdı. Ben, ondan çok şey öğrendim. Bazen uzaktan söylerken, bazı çevreler ‘Bu klamların sesi bu çocuktan mı geliyor’ deyip inanmıyorlardı bana.”
YÖRE KÜLTÜRÜ VE SANATINA HİZMET…
Evet günümüzde tek tük de kalabilen dengbejler, yıllarca bu yörenin kültürüne ve sanatına hizmet etmiş, toplumuyla var olan, her zaman sesleri yörenin dört bir yanından yankılanmış… İşte o dengbejlerden biri de şimdilerde yaşamını Almanya’da sürdüren Genco Güden, “Her baba ocağına gelişimde burası nedense beni mıknatıs gibi çekiyor, bırakmak istemiyor” diyor.
Batman, dünden bugüne sıcakkanlı insanlarıyla konuklarını bağrına basan kozmopolit bir şehir.
Ünlü petrolcüleri de diğer konukları da mıknatıs gibi burada tutuyor.
Yöremizin en çok sevilen denbejlerinden biri de Genco Güden’dir.
Bakın, dengbejliği nasıl anlatıyor Genco Güden:
“Her haksızlığa karşı duran, geçmişte yaşanmış olayları nesilden nesile aktaran toplumun vicdanıdırlar. Onlar her zaman ezilenlerin sesi olmuştur. Benim de üç özgün klamım var. 2006 Yılında Irak’a gittim. Orada gördüklerimi ‘Hevler’ ve ‘Sayım’ adlı klamlarına dönüştürdüm. Bizler kim acı çekmişse, kim haksızlığa uğramışsa; o’nun çığlığı ve sesi olmaya çalıştık.”
Genco Güden, günümüzde sesinin güzelliğiyle hemen her yerde tanınır.
Bu yörenin kültür ve sanatını Avrupa’da da yıllarca klamlarını dengbej divanlarında seslendiren Güden, 1992 yılında kızı Nure’yi verdiği damadı Müsayil Günden’e bir şart koşmuş… Almanya’da at sırtında düğün geleneğini sürdüren tek sima olmuş Güden; “Gelin ve damadı eski geleneklerimizle bir düğün yaşattım. 3 Kilometre at sırtında düğün konvoyu önünde yol aldılar. O düğün Almanya’da günlerce konuşuldu” diyor.
Sözü, günümüzün düğünlerine de getiriyor Güden;
“Şimdilerde Almanya’da bir düğünün maliyeti 20 bin Euro’yu geçiyor. Ben Kelhok köyünde 5 yıl nişanlı kalınca doğru dürüst nişanlımla yakınlaşmadım. Eski gelenek-görenekler öyle gerektiriyordu. Bir birimize mesafeliydik. Nişanlım, akrabamız da sayılırdı ama büyüklerimizin geleneğine biz de uyardık. Eskiden düğünler 3 gün üç gece sürerdi. Hatta bir haftayı bulan düğünler olurdu. O düğün geleneği de kalmadı artık.”
Yıllar öncesinden huzur bulduğu Almanya’da yaşayan Genco Güden, dengbejliği gurbettekilere sevdiren bir sima…
Özetle o’nu dinlediğinizde dengbejliğin sevgisini, hüznünü, acısını, sesini, her renginde bulabilirsiz.
O ayrıca bu coğrafyanın da sesidir, o’nun sesinden de kendinizi bulursunuz.
Sağlıkla kalın…
