*Batman Rafinerisi düz ovaya kurulduğunda Site, Akyürek, Şirinevler ve Cumhuriyet de bu şehrin çekirdeği olan ‘İluh’tan sonraki mahallelerdi. Rafinerinin dibindeki mahallelerin kuruluş tarihi 1955’e dayanıyor. O tarihlerde rafineri üretime başlayınca etrafını saran ilk semtler; dört mahalle olmuştu.
*Çarpık kentleşmenin merkezi sayılan bu iki mahallede halen TPAO, Tüpraş ve Belediye’ye ait bazı araziler var. 12 Bin kişiyi aşkın vatandaşın oturduğu bu iki semt şimdi de ‘kentsel dönüşüm’le kaderinin değişmesini bekliyor…
RAFİNERİYLE YAŞIT CUMHURİYET SEMTİ
TÜPRAŞ Batman Rafinerisi ile Cumhuriyet ve Şirinevler’i birbirinden ayıran Milli Egemenlik Caddesi halen trafik yoğunluğunun yaşandığı güzergahlardan biri.
Cumhuriyet Mahallesi’ndeki eğitim yuvası, İluh, Mehmet Akif ve Site Mahallesi’ndeki eğitim yuvalarının ardından en eski okul konumunda.
1956 Yılından günümüze eğitimin verildiği o okulun eski binası da uzun bir süre önce yıkılmıştı.
Şimdilerde o eski okulun yerinde modern bir bina var.
Cumhuriyet ile komşusu Şirinevler Mahallesi’ni, 1980 yılında önce patlayan Tüpraş Rafinerisi’nin eski LPG küresi sarstı. Ardından da 2004 yılında yer altına sızan ‘yakıt yangını’ büyük bir hasara yol açtığı eski Toptancılar Sitesi’nde 3 kişinin hayatını kaybetmesine, 17 kişinin de yaralanmasına yol açmıştı. Korkunç yangın olayı, iki mahalleden yüzlerce kişiyi göç ettirmişti.
Tüpraş Batman Rafinerisi’ne komşu olan iki mahalle hep sorunlarla boğuştu.
Çarpık kentleşme bir yana, rafineriye komşu olmanın bedeli de ağır.
Hafta sonu konuk olduğumuz Cumhuriyet Mahalle Muhtarı Zeki Yasak ve Şirinevler Mahalle Muhtarı Muzaffer Esin’i dinledik.
Cumhuriyet Mahalle Muhtarı Zeki Yasak, 3 dönemdir muhtarlık görevini sürdürüyor.
Yasak, 2009 yılından bu yana 68 yıllık iki mahallenin ‘kentsel dönüşüm projesi’ alınması için mücadele ettiklerinin altını çiziyordu.
Belediye’nin iki mahalle için yerinde bir karar aldığını söyleyen Yasak, 60-70 yıllık binaların viraneye dönüştüğünü de hatırlatıyordu;
“Batman’ın göbeğindeki iki mahallenin de kentsel dönüşüme alınması herkesi sevindirdi. Belediye’nin düzenlediği ankette yüzde 99’u kentsel dönüşüme ‘evet’ dedi. Bu işte emeği geçen başta Vali ve Belediye Başkanvekili Ekrem Canalp ile diğer ilgililere teşekkür ediyoruz. Tek isteğimiz komşu iki mahallenin kentsel dönüşüme alınmasıydı.”
İKİ MAHALLEDE 12 BİN KİŞİ YAŞIYOR
350 Dönümlük alanı kapsayan iki mahallede toplam 2 bin yapı var.
Bin 150’si Şirinevler’de, 950 yapı ise Cumhuriyet'te.
Aslında iki mahalle de birbirinin ‘devamı’ sayılabilir.
Şirinevler Mahalle Muhtarı Muzaffer Esin de iki dönemdir muhtarlık görevini üstlenmiş.
Semt sakinlerinin, Esin muhtara desteği büyük.
Şirinevler’de bizi 5 katlı bir apartmanın terasına çıkaran Esin, konuşuyordu;
“2004 Yılındaki Toptancılar Sitesi’ndeki yangın, büyük bir göçe neden olmuştu. Eski semt sakinlerinin çoğu başka mahallelere göçtü. Gerek Şirinevler gerekse de Cumhuriyet de 350’ye yakın Suriyeli aile yaşıyor. Suriyeli mülteciler daha çok kiraların ucuz olduğu dar sokaklardaki evlerde yaşıyor. Ne yazık ki iki mahallede de ‘marka’ denilecek bir mekan yok. Bu iki mahalle de hurdacı ve küçük sanayi esnafının yerine dönüştü.”
Muhtar Esin, yakınıyordu;
“Batman’ın göbeğindeyiz ama ne bir yaşam alanımız, ne bir parkımız ne de bir Sağlık Merkezi’miz var. Tabiri caizse ‘yoklar’ mahallesiyiz.”
Muhtar Esin, kentsel dönüşüm kararından memnun.
Meslektaşı Zeki Yasak’la birlikte ‘kentsel dönüşüm’ projesinin uygulanması için günlerce Belediye ile irtibat halinde olduklarını da söylüyordu.
“Bu projenin en az iki yıl içinde hayata geçirilmesini istiyoruz” diyen Esin, şunları anlatıyordu;
“Herkes kentsel dönüşümden yana. İki mahallede oturanlardan kime sorarsanız sorun ‘kentsel dönüşüm’ kararından oldukça mutlu. Bu işi önce Belediye’nin yapmasını istiyoruz. Ardından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın. Bu ciddi bir yatırımdır. Müteahhit eliyle olursa, bu iş çok uzar. Şehrin göbeğindeki iki mahallenin de ‘kentsel dönüşüm’e alınmasını herkes olumlu buluyor.”
BİR ARACIN BİLE GEÇEMEDİĞİ SOKAKLAR
Tek katlı, derme-çatma eski yapıların yoğun olduğu iki mahallede gözler; Belediye’nin başlatacağı ‘kentsel dönüşüm’ projesine çevrilmiş.
Muhabir arkadaşımız Nezahat Sümbül ile iki mahallenin dar sokaklarını gezerken, bir anda sokağın başına geçip muhtar Esin, “Lütfen bu dar sokağa bakar mısınız?” diyordu.
Eski dar sokakların ‘İmar’a kapalı olduğunu da hatırlatan Muhtar Esin, ellerini açıp konuşuyordu;
“Maazallah bu sokakta yangın çıkarsa ne itfaiye aracı girebilir ne de ambulans. Evler iç içe bir acil vakada hasta nasıl buradan alınacak? Doğrusu biz de şaşırıyoruz.”
Şirinevler ve Cumhuriyet’in dar sokaklarında 60-70 yıllık bazı eski yapılar bir bir yıkılmış.
Üstelik bu yapıların çoğu ruhsatsız.
Bazı semt sakinleri mecburiyetten eski yapıları güçlendirmiş ama eski yapıların bir bölümü de metruk.
Madde bağımlılarına karşı iki mahalle muhtarı da o boş binaları yıktırmış.
İki mahalle muhtarının sorunları ortak.
Şirinevler’in o eski ‘Şirin’ evleri kaybolmuş. Cumhuriyet semti ise Cumhuriyet’in ‘100. Yılı’nda gelen ‘kentsel dönüşüm’ projesiyle daha da umutlanmış.
Özetle iki mahalle de ‘kentsel dönüşüm’e hazır.
Sağlıkla kalın.
