*Bir zamanlar Batman’ın su deposu olan 885 rakımlı Beşiri Kıra Dağı’nın doruğundayız. Yanımızda Toprak ve Ekolojik Hayatı Koruma Derneği Başkanı Bedrettin Nasıroğlu ve dernek yöneticilerinden Mehmet Şah Nasıroğlu, asırlar boyu akan 25 pınardan 20’sinin küresel ısınma, kuraklık ve suyun yanlış yönetilmesinden kuruduğunu söylüyordu…

*Kıra Dağı temiz havayı hâlâ çevresine veriyor ama o buz gibi akan pınarlar eskisi gibi davetkâr akmıyor. Gürül gürül akan o sular, ekili alanlara ve su değirmenlerinin can suyuydu. Kuraklık ve iklim değişikliği efsane dağı da vurmuş…

ESKİ PINARLAR KURUDU
Akarsular hayat pınarlarıdır.

Günümüzde bu pınarların geleceğimiz olduğunu idrak eden insan sayısı her geçen gün düşüyor. İdrak edilmediği için, yaşamda birçok şeye davranıldığı gibi akarsulara da hoyratça davranıldığını kabul etmemiz gerek!

Akarsuların debisinin azalması ve kurumasında; doğal ve insan kaynaklı nedenler vardır.

Doğal nedenler, yağış miktarının düşmesi, aşırı sıcaklıklarda suyun buharlaşması ve kuraklıklarda toprağın suyu emmesi olarak sıralanıyor olsa da, doğa kendini onarabilen ve yenileyebilen bir düzene, ekosisteme sahiptir.

O yüzden doğal nedenlerden dolayı kaygıya mahal yok denebilir.

İnsan kaynaklı nedenler ki geleceği altüst edebilecek kadar tehlike arz etmektedir.

Suyun yanlış yönetilmesi, sanayi atıkları, tarım ilaçları, evsel atıklar, barajların fazlalığı insan kaynaklı tehlikelere örnek teşkil etmekte.

ASIRLIK PINARLARDI

30-40 yıl öncesine kadar Batman Ovası’nı besleyen 885 rakımlı Kıra Dağı’ydı.

O efsane dağın eteklerinden gürül gürül akan pınarlar vardı.

Bir yüzü Batman’a, diğer yüzü Beşiri’ye bakan Kıra Dağı’ndan Batman Ovası’na bakan asırlık pınarların isimlerini sayıyorlardı bize; “Toprak Dede” ve kanaat önderi Bedrettin Nasıroğlu, Mehmet Şah Nasıroğlu ve Halil Ökten.

O efsane dağın Batman’a bakan yüzündeki 25 pınardan 20’si kurumuş.

Akan 5 pınarda da su akış oranı azalmış.

35 yıl öncesine kadar o pınarlardan akan su, Batman Ovası’nın verimli arazilerinin can suyuymuş.

Bakın, ne pınarları kaybetmişiz?

Bağımırk,

Norso,

Kani Xeri,

Nuslo,

Kani Xiyar,

Baberk,

Berivan’a,

Kani Kemo,

Kevka,

Kani Merve,

Kani Wahş,

Kani Çirek,

Sarkiz,

Kani Tevra,

Kani Tevga,

Apıro,

Kani Koso,

Badireş,

Şıkefta,

Kani Xera,

Kani Çipt,

Kani Şabe…

Bu pınarların öyküsünü, o efsane dağa komşu köylülerden dinlediğinizde; geçmiş o güzel günlere de yolculuk yapıyorsunuz.

Yukarıda saydığım o pınarlardan sadece 5’inde su var ama su akışı da eskisi gibi olmaması acı. Ama yukarıdaki adını saydığımız pınarlardan kuruyanlar, geleceğe dair endişeye sevk etti.

SU DEĞİRMENLERİNİN CAN SUYUYDU

Emso, diğer bir adıyla “Tayyare” diye bilinen Batman Havalimanı karşısındaki köyde, Kıra Dağı’ndaki pınarlardan gelen gürül gürül su, iki su değirmenini çalıştırırdı.

“Toprak Dede” lakaplı kanaat önderi Bedrettin Nasıroğlu, kuruyan pınarların suyunun kesilmesiyle Batman Ovası’nın büyük bölümünün çoraklaştığının altını çiziyordu:

“Gençliğimizde o pınarlardan gelen su; fasulye, susam, domates ve tütün tarlalarına hayat verirdi. Yine o su sayesinde sayısız küçükbaş ve büyükbaş hayvanların su ihtiyacı karşılanırdı. Kıra Dağı’ndaki su, ovaya ilaç gibi gelirdi. Batman Ovası, Kıra Dağı’nın suyuyla hayat bulurdu.”

Söz, asırlık kaynak sularından Batman Ovası’nın hızla betonlaşmasına geldi.

Toprağı hiçbir şeye değişmeyen Nasıroğlu dertliydi.

Yerinde kentsel dönüşümün yapılmamasına anlam veremiyordu Nasıroğlu:

“Batman Ovası bu gidişle bitti, bitecek diyoruz ama maalesef uyarılarımızı bugüne dek ciddiye alan olmadı nedense. Daha ne zamana kadar bu verimli toprakları hobi evleri ve çok bloklu yapılara teslim edeceğiz? Durma sınırı neresidir, merak ediyoruz doğrusu.”

“OVA ELDEN GİDİYOR”

885 Rakımlı Kıra Dağı’ndan Batman Ovası’nın o verimli toprağına bakıp hayıflanan Batman’ın Toprak Dedesi Nasıroğlu, konuşmasına devam ediyordu:

“O eski Batman Ovası yok artık. Kıra’nın eteğinde biraz kaldı, biraz da Balpınar çevresinde. Böyle giderse birkaç yıl sonra ovayı tamamen beton yapılara kurban edeceğiz. Elbette herkes kazanmak için çalışır ama biraz da geleceği, kendi çocuklarının geleceğini düşünmeleri gerekiyor. Toprak sevgimizi, hayatın her yerinde ele ele vererek göstermeliyiz.”

Batman’ın en havadar yerinden mesaj veren Başkan Nasıroğlu:

“Toprağı olmayan bir toplum, ‘toplum’ olmaz. Toprağı olmayan bir memleket, ‘memleket’ olmaz…” diyerek toprak ve toplum arasındaki kopmaz bağa işaret etti ve geleceğe dair ciddi bir şekilde kaygılandığını ekledi.

Sağlıkla kalın…