Çok politize olmuşuz, normalleşmemiz gerekiyor

Eğitimci Turgut Önal´ın Batman ve sorunlarıyla ilgili çarpıcı çözüm ve tespitleri var.

Yaklaşık 3 yıldır Türkiye standartlarının üstünde kampusu olan bir eğitim kurumu açmak istediklerini belirterek, “Destek görmek yerin engelleniyoruz desek daha doğru olur.

Mücadelemiz devam ediyor” diyor.

Önal, kentin fiziki olarak değiştiğini ama sosyolojik ve yaşam olarak çok da modern olmadığını kaydederek, kentin ciddi anlamda politize olduğuna vurgu yaparak, normalleşmemiz gerektiğini söyledi.

Melekçe, Önal´a Batman´ın öncelikli sorunları nelerdir diye sordu.

Batman´ın sorunları nelerdir?

* Batman yaklaşık elli yıllık ömrü olan bir şehirdir. Benim tespitlerime göre; Batman´ın en öncelikli problemi eğitim, kent kültürünün olmaması ve işsizliktir.

Bu sorunlar kentte ne gibi sorunlara neden olmaktadır?

* Kent nüfusunda yaşanan artış işsizlik sorununu ikiye katlamış asayiş anlamındaki sorunları da beraberinde getirmiştir. Eğitimsizlik ve kent kültürünün olmaması birçok soruna neden olmaktadır. Bu sorun siyasete, ticarete ve günlük yaşama da yansıyor. Eğitimsizlik ve kent kültürünün olmamasından dolayı doğan boşluğu herkes kendince doldurmaya çalışıyor. Bireysel çalışmalar kolektif birleşmelere dönüşmüyor, bu nedenle ciddi çözümler de üretilemiyor. Eğitimde, ticarette, sanayide ve üretimde de bu böyle gidiyor. Pozisyon almada eğitimin alt yapısı olmadığı için insanlar daha fazla nasıl öne çıkarım gibi bir mücadele veriyor. Böyle bir yaklaşım günlük yaşamı olumsuz etkiliyor. Yetenekli liyakatli okumuş insanlara önem verilmiyor.

Batman´ın öncelikli sorunları arasına koyduğunuz eğitimle ilgili bir çözüm öneriniz var mı?

* Yakın bir zamanda okuduğum ve kendimle içselleştirdiğim bir ifade var. “Eğitim en büyük sorun değil, en büyük çözümdür.” Eğitimin çözümlenmesi, eğitimde birçok sorununun da çözümlenmesi demektir. Bunun için de çok ciddi projeler ortaya koymaya  gerek yok.

Eğitim çözümlenmesi terimini biraz açar mısınız?

* Eğitimde program geliştirme, eğitimde öğelerin niteliği ve niceliğini saptama, belirlemektir. Eğitimde izlenen süreç, beklenen verim ve elde edilen sonuçla ilgili analizdir. Çözümlenmeye yer vermeyen bir eğitim sürecinden başarı beklemek yanlış olur. Eğitimde sorunların doğru saptanması gerekiyor. Batman, 400 binlere varan genç, dinamik ve değişimi kabul eden bir nüfusa sahip. Kırsalımız pek yok. Nüfusun %75´i kent merkezinde yaşıyor. 158 bin kişi örgün eğitim görüyor. Batman´da geçen yıl 8. Sınıftan mezun olan öğrenci sayısı 13400 fakat bunun sadece 7200´ü liseye kayıt yaptırıyor. Yaklaşık 6 bin genç eğitim sisteminin dışında kalıyor. Çemberin dışındakileri çembere dâhil etmek için liseleşme oranını artırmak gerekiyor. Vali Beyin ilçelerdeki tekel binalarını liselere çevirmek gibi bir projesi var. Bu ve bunun gibi projelerle eğitimdeki bazı eksiklikler giderilebilir.

Bu konuyla ilgili sizin bir çalışmanız var mı?

* Yaklaşık 3 yıldır belki de Türkiye standartları üzerinde kampusu olan ciddi bir eğitim kurumu açmak istiyoruz. Destek görmek yerine engelleniyoruz desek daha doğru olur. Mücadelemiz devam ediyor. Devlet bölgeye yatırım yapmak yerine özel sektörün önünü açsa daha iyi sonuçlar alınabilir. Batman´a özel okul yapmak isteyen birkaç isim var, onların önü açılsa birçok şey halledilebilir. Yaptığımız iş gereği devlet kurumlarıyla bir nevi paydaş

durumundayız. Dershane ve özel sektör olmamız hesabıyla Batman´daki eğitim eksikliklerini ve çarpıklıklarını çok iyi görebiliyoruz. Bu noktada bir proje üzerinde çalışıyoruz.

Bu proje nasıl bir proje?

* Batmanda yaklaşık 6 bin eğitim çalışanı var. değişik nedenlerden dolayı eğitim çalışanlarında motivasyon düşüklüğü var. Nitelikli hizmet içi eğitimiyle motivasyon sağlanabilir, eğitimin kalitesi %25 oranında yükseltilebilir. Batman´daki eğitim çalışanlarının tümüne yönelik motivasyonu artırıcı bir projemiz var. Bu projeyi Batman´daki sivil toplum kuruluşlarıyla, milli eğitim, valilik ve belediye ile gerçekleştireceğiz.

Batman´da kent kültürünü oluşturmaya yönelik çözüm önerileriniz nelerdir?

* Batman´da kent kültürü Çömçe lokantası ile Grosmar alışveriş merkezi arasından ibarettir desem herhalde çok yanılmış olmam. Batman´ın en modern dershane binalarından birini yaptık, hemen arkamızda hayvancılık yapılıyor. Birçok sosyolog, bir kentte kent kültürünün oluşması için. 3-4 kuşağın yaşamış olması gerektiğini söylüyor. Biz bu kentin ilk kuşağıyız bu kentle beraber büyüdük. Yeni kent olmamıza rağmen, Türkiye´nin ilk 15. büyük kenti durumuna geldik. Kent kültürünü oluşturmak için 4-5 kuşak beklemek yerine, mesafenin projelerle daraltılabileceğine inanıyorum. Batman´da kent bilincini oluşturmaya yönelik bir projemiz var. İki aşamalı olan projenin bir ayağı, Batman´da yaşayan bir insanın bu kenti nasıl algıladığını tespit etmektir. Diğer ayağı ise, Batman´ı dışarıda tanıtmaya yönelik olacak.

Projenin Batman ayağını nasıl gerçekleştirmeyi düşünüyorsunuz?

* “Batman denince akla ne geliyor” şeklinde anketlerimiz olacak. “Batman Buluşmaları” adı altında toplumsal hayatın birçok kesiminin bir araya geleceği ve kent kültürünü oluşturmaya yönelik eğitim buluşmalarımız var. Makro milliyetçilik yaparak kenti bir yere getiremeyiz. Mardin çıkışını medeniyetler ve kültür üzerinden yaparak ciddi bir katma değer yarattı. Bizde bunu başarabiliriz.

Neden eğitim buluşması dediniz?

* Projenin en önemli ayağı eğitim boyutudur. Bu proje kapsamında Batman´daki bütün liselerde kent kültürü kulüplerinden tutun da camii imamlarının kent kültürüne yönelik hutbelerine kadar ayrıntıyı bulmak mümkün. Ekonomiden asayişe kadar sorunların temelinde eğitimsizlik var. Gelişmiş ülkelerde eğitimle mantık arasında bir bağ var fakat bizde bu eksik. Özellikle bu bölgede eğitim neye hizmet ediyor nasıl tip yetiştiriyor diye sorgulamak gerekiyor. Bu tür projelerle toplumsal dönüşüm sağlanabilir.

Batmanda ciddi bir eğitim modeli var mı?

Batman´da nitelikli eğitim noktasından çok uzağız. Ulusal anlamda yapılan sınavlara baktığımızda geriye gidiş var sanki. İmkânlar ve kurumlar arttığı halde ilerleyen bir şeyin olmadığını görüyoruz. Eğitimde kapı, sıra ve pencereye takılmak yerine niteliğe bakmak lazım. Batman´ın ciddi bir potansiyeli var ve bunun değerlendirilemediğini düşünüyorum.

Nitelikli eğitim alamıyor olmamızın temel nedeni nedir sizce?

* Türk eğitim sisteminin en büyük probleminin başta kendim de olmak üzere eğitimciler olduğuna inanıyorum. Değişen eğitim sistemi, uygulanan müfredatlar, eğitim içeriğinin Türkiye´de konuşulmuyor olması gibi önemli nedenler sıralayabilirim. Eğitmenler için performansa yönelik bir sistem gelirse daha iyi sonuçlar alınacağı kanaatindeyim.

İşsizlik sorunu için çözüm önerileriniz nelerdir?

* İşsizlik Türkiye´nin problemi… Lokal olarak bire bir ciddi çözümler bulabileceğimiz bir sorun değil. Devletin çok ciddi bir şekilde bir şey yapmasını beklemek biraz abes olur. Batman´da Meslek ve Teknik Eğitimini geliştirme merkezi kurulabilir. Bizde çok ciddi bir petrol kaynağı var fakat TPAO ve Tüpraş´a yan sanayi olabilecek hiçbir sektör yok. Mesleki eğitime önem vererek, üretime yönelik meslek yüksek okullarını açarak kalifiye insan sıkıntılarını giderebiliriz. Birbirine benzer yatırımlar yerine daha farklı bir boşluğu doldurmalıyız. Batman en az iki tane 5 yıldızlı oteli kaldıracak misafir sirkülâsyonuna sahip. Batman´ın kaynaklarına ve özelliklerine göre doğru yatırımlar yapılırsa lokal de olsa kısa vade için çözüm olabilir.

Temel kaynaklarımızı kullanamıyor olmamamızın nedeni nedir sizce?

* Yakın zamana kadar ciddi olumsuzlar yaşadık.  Batman denince insanların aklına terör, intihar, Hizbullah, faili meçhuller geliyordu. Bulunduğumuz kurum, yaptığımız iş itibariyle dışarıyla çok etkileşim halindeyiz. Zamanla şunu gördük, bizim bağlı olduğumuz kurumlar şu anda Türkiye´de en fazla ilgiyi Batman´a gösteriyorlar. Batman´daki dinamizmi ve potansiyeli görüyorlar

Batman denince sizin aklınıza ne geliyor?

* Yaşamımın 8 yılını Batman dışında geçirdim. Batman´ı dışarıdan da görebildiğime inanıyorum. Çok ciddi sorunların yaşandığı yıllarda ben Batman´da değildim.  Batman denince aklıma dinamizm geliyor. Değişim geliyor. Rekabet etme anlayışı geliyor.

Batman modern çağdaş bir kent mi?

* Batman bir kent olarak fiziki anlamda inanılmaz değişti fakat sosyolojik ve yaşam olarak çok modern bir kent olduğu söylenemez. Ciddi anlamda politize olmuşuz ve her şeyden önce normalleşmemiz gerekiyor. Tabiri caizse, vitrin çok iyi ama vitrinin içini doldurmak gerekiyor. Bu anlamda hepimize çok iş düşüyor.

Batman´ın tanıtımı için neler yapılmalıdır?

* Son dönemlerde Batman´ı tanıtmaya yönelik bazı çalışmalar görüyoruz fakat Batman´ı tanıtmaya yönelik yapılan çalışmalarda planlama eksikliğimiz var. Yaklaşık 6–7 yıldır turizm haftası kutlanıyor ve biz bunu Batman´da yapıyoruz. Batman´ı Batman´lılara anlatıyoruz. Oysa tanıtım mecrası Batman olmamalı. Batman´ı dışarıda anlatarak, yatırımcıların gözünü Batman´a çevirmek gerekiyor.

Böyle bir çalışmanız var mı?

* Bahçeşehir Üniversitesinin boğaza nazır çok güzel bir kampusu var. Üniversite daha önce Hindistan günü, İtalya günü diye bir etkenlik yapmış. Şahsi münasebetlerimizden dolayı üniversitemize Batman günü yapmayı teklif götürdük. Kabul edildi. Kentin bütün kurumlarının yer aldığı bir komisyonla hazırlıklara başladık. 25 Nisanda Bahçeşehir Üniversitende Batman´ın folkloru, kültürü, müziği, yemeği, turizmi, sanayisi tanıtılacak. Günün sonunda da devletin üst düzey protokolü ve daha önce belki bir araya hiç gelmemiş Batmanlı akademisyenlerin, yatırımcıların olduğu bir yemek vereceğiz. Batman platformunu oluşturmaya çalışacağız. Davet edeceğimiz bir hayli ulusal gazetecide olacak. Geceye katılanları bekli daha sonra Batman´a davet ederek olayın birde Batman ayağını gerçekleştireceğiz. Böylece Batman için bir katma değer yaratabiliriz diye düşünüyorum.

Batman´ın sizce bir lobisi var mıdır?

* Batmanın lobisi yok fakat güzel bir potansiyeli var. Bunu güzel kullanabilirsek, günlük basit hesapların ötesinde bir strateji belirleyip, üniversiteyi de bu değişimin merkezine alabilirsek çok güzel şeyler yapabileceğimize inanıyorum.

Batman´ın lobisini nasıl oluşturabiliriz?

Lobi oluşturmak ekonomik güçle ilgili bir durum… Dışarıda hem bürokratik hem ekonomik anlamda gücünüzün olması gerekiyor. Bir lobinin oluşabilmesi için kendi içimizdeki sorunları gidermemiz ve ekonomik açıdan biraz daha büyümemiz gerekiyor.

Kentin sorunlarını çözmek için Batmandaki özel ve tüzel kamu kurum ve kuruluşlar nasıl bir araya getirilebilir.

* Birbirimizi ötekileştiremeden, siyasi gözlükle bakmadan ön kabul sağlamamız gerekiyor. Bunu sağladığımız zaman bir araya gelebildiğimizi görebiliyoruz. Bu anlamda bir susamışlıkta var. Halk sorunların farkında, herkes kendi çapında katkı sunmaya hazır, en önemli eksiğimiz koordine etmek böyle bir oluşuma şeflik yapmak ve dışarıyla bağlantısı olan sivil toplum kuruluşlarını oluşturmak. Önemli olan uzaktaki olaylara yakından, yakındaki olaylara da uzaktan bakabilmeyi başarmaktır. Bunu başarabildiğimizde iyi markaları buraya çekerek güzel bağlantılar kurabiliriz. Yeter ki fotoğrafı büyük görelim ve birbirimiz ötekileştirmeden büyük düşünelim.

Böyle bir oluşum var mı?

* Farklı ideolojik görüşleri olan dünyaya farklı bakan bir grup arkadaş bir araya geldik. Her hafta kentin önde gelen simalarından birini kentin sorunlarını konuşmak üzere misafir ediyoruz. Bu buluşmalara baktığımız zaman aslında nelerin yapabileceğin de görüyoruz.

Nasıl bir sonuca varıyorsunuz?

* Bu buluşmalarımızla aslında birbirimizden haberdar olmadığımızı, aynı şeyleri farklı bir şekilde dile getirdiğimizi ve herkesin farklı bir şeyler yapmaya çalıştığını gördük. İletişimsizliğin ne kadar büyük sıkıntılar doğurabileceğini gördük. Nitelikli bir iletişimle çok şeyi aşabiliriz.

Bu kentte kadınlara yönelik neler yapılabilir.

* Kadınların örgütlenmesine yönelik çok ciddi yapılanma yok. Batman´a yönelik projelerde kadınların kilit rol olacaklarına inanıyorum. Eğitimde 0–6 yaş arası çocuğun beyinin şekillenmesini konuşuyoruz artık… Dolayısıyla eğitimde de ilk olarak kadından başlamalıyız. Kadının kabuğunu kırması gerektiğine, sosyal bir yaşamın içine çekilmesi gerektiğine inanıyorum. Gelenek, görenek, inancımız ve yetiştiğimiz ortam itibariyle kadının çok öne çıkma şansı yok. Olayı kadına bırakmak yerine kadını projelerle hayatın içine çekmek gerekiyor. Kız öğrencilerde okuma yazma oranı çok ciddi artış gösteriyor. Kadınları eğitim alanında daha hırslı görüyorum.

Kendinizi tanımlar mısınız?

* Eğitimde ileriye yönelik idealleri, hayalleri olan, çevresine bir şeyler katmayı ilke edinen ve çalışmayı seven bir bireyim.

İletmek istediğiniz mesajınız var mı?

* Kendi adıma, Batman adına, Ülke adına güzel şeyler olacağını düşünüyorum. Çocuklarımızı daha güzel günlerin beklediğine inanıyorum. Karamsar olmadım ve yarınlardan umutvarım.