**1946-47 yılları arasında Diyarbakır-Bismil’den Batman’a uzanan DDY rayları ‘Kara altın’ sayesinde treni getirmişti 14 haneli İluh’a...
**Bundan tam 71 yıl önce ‘tren’le tanışan Batman halkının trene olan sevgisini Halit Edip Özcan’ın ‘Ulusal Petrol’ kitabından alıntılar yaparak, bir kez daha bu şehrin bir değerini size aktarmak istiyorum.
BATMAN’A DEĞER KATAN GAR
Ülke genelinde 1856 tarihinde bu topraklarda Demir yollarının ‘doğum günü’ olarak kabul edilir. Bu tarihten günümüze kadar geçen süre ‘demir yolcu’luk tarihine olduğu kadar bu ülkenin doğumunu, ekonomik, sosyal ve kültürel gelişimine damga vurmuştur.
Bu süreçte demir yolları ülkenin kalkınmasında, gelişiminde vücuda kan taşıyan damarlar gibi önemli bir işlev üstlenmiş, memleketin adeta can suyu olmuştur.
Batman, yapımı tasarlanan demir yollarının devlet eli ile yapımı inşası kararlaştırılınca birkaç ‘şanslı yerleşim yerleri’ arasına girdi bir anda.
Dönemin Başbakanı Dr. Refik Saydam, ‘Raman dağında petrol bulundu’ haberleriyle önemli projeleri bu coğrafyaya yönlendirmiş... O dönemlerde 2. Dünya savaşı, ülkede de Erzincan depremi ve sel felaketleri ‘Kara altın’ın ülkeye getirdiği refah ve kalkınmışlıkla; dönemin Cumhurbaşkanları ile Başbakanlarını umutlandırmış. O ana kadar adı hiç duyulmayan ‘Raman dağı’ artık bir umudun simgesi olmuş.
1940 tarihine kadar DDY rayları Diyarbakır’ın Bismil ilçesine kadar sınırlıymış. Diyarbakır’a gelen Başbakan Refik Saydam, beraberindeki heyetle trenle Bismil’le gelmiş. Ardından da otomobillerle ulaşabildikleri Raman dağındaki ‘kara altın’ı görünce tren hattının hızlı bir şekilde Beşiri’ye; yani şimdiki Batman’a ulaşması için DDY Genel Müdürlüğü’ne talimat vermiş.
BATMAN DDY GAR’ININ ÖYKÜSÜ
Demir yolunun yapımı ile 1947’nin başında İluh köyü ‘DDY’ye merhaba’ demenin heyecanını yaşamış... Daha önce Maymuniye boğazındaki merkez kampta kalan petrolcüler, yerleşim alanının yetersizliği üzerine dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’ye ‘Raman kampı’nın projesini hazırlamış.
Abdurrahman Durukal, Raman kampının projesinin hazırlanışını DDY Batman Gar’ında Genel Müdür İhsan Ruhi Berent’le çizdiğini anlatıyor;
“Raman 9 nolu kuyuda petrol çıktıktan bir gün sonra İsmet paşa, Raman’a gelecekti. Genel Müdür İhsan Ruhi Berent’le birlikte Batman istasyonuna gittik. İstasyon şefinin odasında İnönü ve beraberindeki devlet erkanını bekliyoruz. Genel Müdür Berent’le oturduk. Petrol çıktığına göre; yapılacakları konuşuyoruz. ‘Yemekhane şöyle olsun, atölyeler böyle olsun’ diye. Bunları kaba taslak çiziyoruz. Nihayet İsmet Paşa’yı taşıyan trenin Batman’a yaklaştı haberini aldık. Genel Müdür İhsan Berent, 7-8 sayfalık kaba taslak çizimleri uzatıp ‘al sakla bunları lazım olacak’ dedi. Aldım, sakladım. Gerçekten de günün birinde Genel Müdür Berent’ten bana bir telgraf geldi. ‘Hemen seninle Batman istasyonunda yaptığımız çizimler var ya onları, oraya gelecek olan müteahhit İrfan Toperi’ye ver’ diye. Hemen çekmecemi karıştırdım. Taslakları görünce bir ‘oh’ çektim. ‘İyi ki atmamışım’ dedim ve taslakları Toperi’ye verdim. Raman kampı ilk şeklini bizim gar’daki o çizimlerden aldı.”
ÖNEMLİ KONUKLARI AĞIRLADI!
Bugün elimizde bulunan fotoğraflardan Batman Gar’ın da peronun bulunmadığı ve toprak zeminden trene binildiğini görürürüz. Yani tren yoluyla yolcuların, treni bekleme yerlerinin aynı seviyede olduğundan Batman Gar’ın da 1947 tarihinde yolcu peronlarının betonlaşmasının adımı atılmış ve dolgusu amaçlanmıştır.
İkinci Dünya savaşının ateşli ve kıtlık dönemlerine denk gelmiştir Batman DDY Gar’ı... Eski petrolcülerin ulaşımını bu tarihi ‘Gar’ sağlamış. Raman dağını bir yolla Batman istasyonuna bağlayan dönemin petrolcüleri, Maymuniye boğazındaki rafinerinin Batman’a taşınmasını da kararlaştırmış.
DDY raylarının Batman’a ulaşmasının ardından 1948’in Şubat’ın da dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, önce Diyarbakır’a geliyor ardından da Raman’a davet eden petrolcüler, hem Batman DDY Gar istasyonu’nun büyümesini sağlıyor hemde Raman kampının projesini hayata geçiriyor.
Devlet eski Bakanları’ndan Nihat Erim, Diyarbakır Milletvekilleri, Vali ve kalabalık bir heyetle Raman’a çıkarma yapan Cumhurbaşkanı İnönü, ‘kara altın’ı gördükten sonra petrolcüleri kutluyor ve Batman DDY Gar’ının daha da genişletilmesi için talimat veriyor. Batman’ın 71 yıllık tarihi gar’ı, şu günlerde ne kadar sessiz olsa da geçmişte önemli konukların adresi olmuştur...
**** ***** *****
İnsanın sabrını zorlayan bir trafik manzarasıyla karşı karşıyayız. Belki normal vakitten kazanmak için ‘ufak’ kısa yollara başvuruyorsunuzdur.
Mesela; varacağınız yere çabuk erişmek için kaza yapma pahasına önümüzdeki araca yapışıyor, kimseye yol vermiyor olabilirsiniz veya yaya geçidinde birini gördüğünüzde o’na yol vermek yerine gaza basıyor, yayayı kedinin fareyi kovaladığı gibi kovalıyor olabilirsiniz.
Yeşil ışıkta son geçen sürücü olduğunuzda, kendinizi Milli Piyango’dan büyük ikramiyeyi kazanmışcasına sevinçli, bir o kadar da kazançlı hissediyor olabilirsiniz.
Evet, trafikte değişim insandan başlar.
Her şeyden önce bir değişiklik yapın ve araçlara, insanlara güler yüzle yol vermeyi tercih edin. Yeşilde geçen son sürücü olmak yerine sarı da duran ilk sürücü olmayı deneyin. İnanın gideceğiniz yere trafikle savaş halinde olduğunuz zamanlarda daha hızlı varacaksınız. Stres seviyeniz azalacak. Gününüz güzel geçecek.
Abartmıyoruz; insanlar arasında iyi niyet, iyi enerji ve anlayıştan oluşan olumlu iletişim koşulları söz konusu olduğunda, hayatın daha kolay aktığını göreceksiniz.
Siz öyle davrandığınızda başkaları da size benzer şekilde davranmaya başlayacak. Madem kanunlar, kurallar yeterince caydırıcı değil ve bizi kısayolcu, kurnaz, saygısız, sevgisiz birinin kafasına basan insanlar olmaya zorluyor, biz inadına tam tersi olalım. Toplumsal hayata katkıda bulunmakla kalmayacaksınız, bu davranış ruhunuza da iyi gelecek inanın.
TRAFİK GÜRÜLTÜSÜ!
Motosikletlerin zaman zaman hem de merkezi güzergahlarda hız sınırı aşması elbette sadece Batman’a mahsus değil, bu bir çok yerleşim birimi ve kanayan yarası ve görünen o ki, kısa dönemde çözüleceğine benzemiyor.
Kaldırımlarda da zaman zaman park eden araçlar, ters yoldan gidenler, motosikletleriyle caddelerde hız sınırı aşanlar...
Ceza yok, onları caydıran yok, tespit edilemiyorlar. Trafik ekiplerinin vatandaşla ve yerel yönetimle bu konuda işbirliği yapması şart.
Bu sorunu ancak hep birlikte el-ele vererek çözebiliriz ama ‘yerel yönetim yetkisi yok’larla, ‘filanca durum mevzuata aykırı’larla, ‘Vatandaşın yetkisi yok’larla uğraşırken, ihlalleri tespite vakit kalmıyor anlaşılan...
