*Evet ne varsa eskiler de var diyoruz. Bu şehrin dünü birçok alanda bu günden daha iyi konumdaydı. 60 ve 70’li yıllardaki aktivitelerin gerisinde kalan petrol kentinin, dününe özlem duyduğunu şehrin dünü ile bugünün fotoğraflarıyla anlatmaya çalışıyoruz…

*56 Yıl önce bu şehrin TPAO Batman Orkestrası vardı. Petrol şehrinin o ödüllü orkestrasından geride elimizde bir altın mikrofon kaldı. Batman’ın patentli orkestrasını koruyamadık. Bu şehrin temelleri atılırken, Batman’dan doğan bir orkestra bu şehri ve Türkiye’de popüler müziği değiştirebilmişti…

MARKALARI KORUYAMADIK

Kim ne derse desin, bu şehrin dününe dair markaları koruyamadık. 50 Yıl önce bu kentte bazı petrol sektörlerinin Genel Müdürlükleri bile vardı. Türkiye’nin tanınmış petrolcülerinin yanı sıra ABD’li petrolcüler de buradaydı… Dönemin Cumhurbaşkanları, Başbakanları ve Bakanları, ‘kara altının’ çıktığı bu şehir üzerinde titriyordu.

Evet, Türkiye’de ‘Kara altın’ın öyküsü Batman’da başlar. Şimdi biz o öyküleri bir kenara bırakıp, dünden bugüne neler kaybettiğimizden bir örnek verelim.

Anadolu’nun pop müziğinin kilometre taşlarından TPAO Batman Orkestrasının solisti İlhan Telli, 9 Şubat 2016 yılında İzmir’de hayatını kaybetti. 77 Yaşında yaşama veda eden İlhan Telli, yıllar önce yaşadığı heyecanı şu sözlerle anlatmış:

"Topluluğumuz bir kültür devrimi yarattı. Aşık Veysel'i beş sesli yorumlayarak bir kapıyı araladık. Bu manevi açıdan çok önemli benim için. Batman'dan böyle bir orkestranın çıkması çok önemli. O zaman çok destek gördük ama şimdi aynı şeyden söz etmek mümkün değil."

1963 Yılında TPAO Batman Bölge Müdürlüğü bünyesinde kurulan orkestra grubu; Hürriyet Kelebek’in, ‘Altın Mikrofon Yarışması’nda adını bir anda Türkiye’ye duyurmuştu. 1968 Yılındaki son yarışmaya da Org, gitar ve vokalde İlhan Telli, Ritm gitarda Ünal Üstol, Tenor saksofonda Ünal Yiğitbaş, Basta Çetin Oral, Bateride Semih Özmert ve Solo gitarda Atilla Akman kadrosuyla katılan TPAO Orkestrası “Meşelidir enginde dağlar meşeli” eseriyle birinciliği Batman’a getirmişti.

O orkestra sadece Batman’ı değil o dönemlerde bu bölgenin ‘aydınlık yüzünü’ temsil ediyordu. O zamanlarda ülke genelinde kazandığı popülariteyle kültürel bir uzlaşmanın elçiliğini yapıyorlardı. ‘Kara Toprak’ adlı Aşık Veysel’den alınma bir türküyü düzenleyerek katıldıkları yarışmada üstlendikleri misyonu dereceye girerek sürdürmeyi bu orkestrayı sürdürecek kuşak bir daha da çıkmadı Batman’dan…

O DEĞERLERİ BİR BİR KAYBETTİK

Geçmişten bugüne sanırız bu şehirde kaybettiklerimizi hep bu sütunlarda dillendiriyoruz.
Her zaman bu şehrin markası olan TPAO Orkestrası’nın ‘kara altın’ın bir öyküsünü olduğunu söyledik ve o kültürün de yıllara sarkmasının gerektiğine dikkat çektik.
Batman’ın ‘aydın yüzü’ olarak nitelediğimiz TPAO Orkestrası’nı keşke bugünlere taşıyabilseydik.
Geçmişteki yöneticiler, bu aktivitelere ne kadar önem verdiklerini eski sanatçıların söylemlerinden öğrenebiliyoruz… Bakın, geçenlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, gittiği Fazıl Say konserinde sanatın önemine yaptığı vurguyu hepimiz TV’lerde gördük.
Keşke Batman’dan yetişen eski müzisyen ve sanatçılara sahip çıkan ve marka olan TPAO Orkestrası’nın bugün de yaşatabilseydik…
Düşünsenize; yıllar önce TPAO’da Jeoloji mühendisi olan eski Devlet Bakanı Esat Kıratlıoğlu ile yıllar önce sohbet ettiğimiz TPAO 1 nolu misafirhanesinde söyledikleri hala belleğimde:
“Her Cuma akşamları Garzan ve Raman kamplarından Batman’a TPAO Orkestrasını dinlemeye gelirdik. Şarklar çalarak bizlerin yorgunluğunu alan o orkestra keşke şimdi tekrar karşımızda olsa ve ödül aldığı o şarkıları söyleseydi, ne de güzel olurdu…”

SİTE MAHALLESİ BİR KÜLTÜRDÜ

60'lı Yılların başında Batman’ın Site Mahallesi, başkent Ankara’nın bir semti gibiydi. Site ve komşusu Akyürek Mahallelerinde oturmak bir ayrıcalıktı.

Okul, sinema salonu ve yüzme havuzları bütün konforuyla Site sakinlerine hizmet verirdi.

TPAO’nun Sitesi’ndeki sanatçı ve mühendisler, Batman ve çevresine öyle çok hayran oldular ki, köy düğünlerine bile katıldılar.

Türkiye Petrolleri’nin ilk mühendislerinden merhum Abdurrahman Durukal, Ankara ziyaretinde bize  anlatmıştı:

“Hafta sonları Batman’ın köy düğünlerini kaçırmazdım. Raman kampına giderken Binatlı köyünden yükselen düğün seslerine hayrandım. Düğünde mutlaka çiftlere altın takardık. Batman’ın o güzel yıllarını ömür boyu unutamıyorum…”

1979 Yılından sonra ayrıldığı Batman’ı o dönemlerin ünlü solisti merhum İlhan Telli şöyle özetlemiş:

"Beyoğlu'nda piyanomla İngilizce ve İtalyanca şarkılar söylerken, Batman'dan gelen teklife eşimi de alıp bu hiç tanımadığım şehrin yolunu tuttum. Anlatılır gibi değildi Batman, modern bir yerdi, okulu, yüzme havuzları, tenis kortları olan bir şehirdi. Çocuklarımıza yüzme hocaları, bale hocaları getirdik..."