1963-77 yılları arasında Batman’da sosyal yaşam farklıydı. ‘Altın Mikrofon’ kazanan TPAO Orkestrası, haftada 3 gün petrolcülere verdiği müzik dinletisiyle dönemin petrolcülerine büyük moral verirdi. Sadece TPAO Orkestrası değil, 1970 öncesinde dönemin ilk petrol yöneticilerinin kurduğu ‘Patronlar Orkestrası’ ve ‘Batman Misafirhanesi’ adlı orkestra da resmi bayramlardaki müzik resitalleriyle hâlen dillerde destan…
O dönemler orkestraya eşlik eden ilk petrolcüler, birçok farklı müzikle, bunun yanı sıra, ülkede bile henüz cazın bilinmediği dönemlerde Fransızca ve İngilizce şarkıların eşliğinde danslar yapılır, Türkçe şarkılar söylenir, bazen de bu coğrafyanın dengbejleri de o etkinliklerde boy gösterirdi. Eski 1 Nolu Misafirhane’nin sahnesinde günün sonunda İlhan Telli gibi sanatçıları dinlemek için Diyarbakır ve çevre illerdeki üst düzey bürokratlar da Batman’a konuk olurdu…
MÜZİĞİN TEMELİNİN ATILDIĞI YER SİTE’YDİ
Belki klasik bir söylem olacak ama ‘Müzik insanları birleştiren bir his bir sedadır…’
Batman’ın müzik ve sosyolojik dönüşümü 1960’lı yıllarda başladığını ve bu başlangıcın ivme kazandırdığı sosyal yaşam hareketliliğinin alanı Site semtiydi.
1968 Yılında ‘Altın Mikrofon’ müzik yarışmasında ödül alan TPAO Orkestrası’nı karşılamak için büyük bir çoğunluğumuz Batman Havalimanı’na gitmiştik…
İlhan Telli ve ekibi müthiş bir karşılamayla Batman Havalimanı’nda ağırlanmışlardı.
O zamanlar Diyarbakır Havalimanı’nda onarım çalışmaları yapılıyordu, o yüzden uçaklar Batman Havalimanı’na iniyordu.
O dönemler, Altın Mikrofon yarışması illerin oylarıyla belirlenirdi.
Bir otobüs, bir minibüs ve bir kamyondan oluşan ‘Altın Mikrofon Kervanı’na otobüsle toplam 32 müzisyen ve yakınları katılmıştı.
17 gün süren seçme ve elenme maratonu, Diyarbakır Gazi Köşkü’nde başlayıp Edirne’de son bulmuştu.
Ünlü sunucu Orhan Boran’ın da katıldığı o son turne, İstanbul’da verilen konserden sonra Şan Sineması’nda final sonuçları açıklanmıştı.
Urfa, Elazığ, Diyarbakır ve Gaziantep’ten gelen 6.068 oyla Batman Orkestrası ‘birinci’ olmayı başarmıştı.
O grubun en güzel şarkısı da ‘Meşelidir enginde dağlar, meşeli’ şarkısı, Haramiler; Arpa Boy Daneler, Moğollar, Ilgaz ve Erkin Koray dörtlüsünü geride bırakmıştı.
1965’te Yapılan orkestra yarışmasında o dönemlerin pop müziğini derinden etkilemişti.
Bu yönüyle bakıldığında Batman’ın, ülke ortalamasından ne kadar ileride bir ilçe olduğu net bir şekilde görülüyor.
Anadolu’da pop akımı TPAO Orkestrasıyla başladı, foye yazarsak yanılmış olmayız.
O yarışma 1960’ların müzik alanındaki ‘altın çağı’ sayılırdı.
BATMAN’DA 80’LERİN MÜZİĞİ
Elbette 1980’ler çok özel bir dönemdi.
O tarihteki Batman’ın müzik piyasasına doğru yol alalım biraz da.
1980’li Yıllarda Yılmaz Kurt’un ‘Esmersin Çok Güzelsin’ ve ‘Yaşayamam Artık’ albümleri, ardından Doğan Binici, cümbüş ustası İsa Bürü, Mam Celal, Celal Yılmaz, Faysal Gönülaçar, Şehmus Tuncay gibi yerel sanatçılar, acısıyla tatlısıyla hafızalarımızda yer etmiş olsa da şimdilerde uzak bir anı gibi.
Ancak o dönemin ruhunu hâlen yaşatan bir şey var; o da bu coğrafyanın bereketinden doğan dengbejlerin dillendirdikleri kılamlar.
Şimdi de düşünüyoruz; müziğe yön verme gibi bir çalışma yok gibi.
Batman Üniversitesi’nde kurulan müzik korosunu bir ara dinleme imkânı bulmuştuk.
Bize göre, Batman Üniversitesi’nde dengbejlik sanatıyla ilgili geniş bir çalışmanın gecikmeden yapılması elzemdir.
Çünkü dengbejlik, coğrafyamızın hazineler barındıran en muhteşem zenginliğidir.
Böyle bir çalışmanın başlaması çok değerlidir ve eminim bu coğrafyada herkes bu araştırmaya çok büyük bir değer ve destek verecektir.
Bölge üniversitelerinden Batman Üniversitesi, bu çalışmaya ilk başlayan üniversite olma ayrıcalığını kazanmış olacak.
25-30 Yıl önce hafta sonları TPAO Kristal Park’ta verilen müzik ve konserlerin başta Site’ye olmak üzere Batman’a yaydığı o melodik esinti herkesi sarardı.
ÇITAYI YÜKSELTEN FESTİVAL
22-23 Yıl önce dönemin Belediye Başkanı Hüseyin Kalkan’ın Batman’da gelenekselleştirdiği festivaller, bu şehirde müzik çıtasını yükseltmişti.
Bu festivallere nice değerli sanatçılar gelmişti.
Ciwan Haco, Gülistan Perwer, Sertab Erener, Xero Abbas, İbrahim Tatlıses, Zülfü Livaneli ve daha birçok sanatçı şarkılarını Batman’a taşımışlardı.
Müzikle kültürün iç içe geçtiği yıllar çok güzeldi…
Batman Valisi, eski İçişleri Bakanı Efkan Ala döneminde Batman’a Ciwan Haco geldiğinde yer yerinden oynamıştı.
Cadde sokaklar dolup taşmıştı.
Ülke tarihinde böyle yoğun ilgi ve sevginin gösterildiği hiçbir konser olmamıştı diye yazarsak abartmış olmayız.
Yazımıza TPAO Orkestrası ile başlamıştık.
Onunla bitirelim.
1970 Öncesinde TPAO Batman Bölge Müdürlüğü’nün kurduğu orkestra dışında; dönemin petrol yöneticilerinden, eski Bölge Müdürü Süreyya Ekim, Sezgin Üstel, Osman Önal, Aladdin Balcı, Latif Kayıran, Mesut Sevimli ve Muammer Malkoç davul, gitar ve klarnet ile petrol emekçileri ve yöneticileri arasında müzik bağı kurarlardı.
‘Batman Misafirhanesi’ adının verildiği orkestrada da Yusuf Uğurlar, Oktay Şerafettinoğlu, cümbüş ustası Âma Mehmet ve eski gazeteci Haluk Yargıcı vardı.
O dönemler rafineri, TPAO’ya bağlıydı.
Sondajcılar, ikmalciler ve makineciler müziğin verildiği gecelerde bir araya gelerek gönüllerince eğlenirlerdi.
O zamanlar petrolün o şirin kentinde şekillenen müzik zevki bir başkaydı.
Petrol kuyularının etrafındaki meşe ağaçlarından ‘Meşelidir enginde dağlar, meşeli’ şarkısı Batman’a Altın Mikrofon’u kazandırmıştı.
İşte o sevdiğimiz şarkılar, kara altının başkentinin yaşayan hatırası gibi.
O yüzden şimdi o en eski sevdiğimiz şarkıları dinlemeye hasret kaldık.
Sağlıkla kalın.
