Öyle bir değişti ki Batman
Barış Arslan
*Maymune Boğazı’nın dili olsa da eski petrolcülerin yaşam öykülerini anlatabilse. Amerikalı, Polonyalı ve Türkiye’deki ilk petrolcülerin görev yaptıkları o küçük Rafineri, Raman Dağı’nda çıkan ham petrolü işliyordu. 1947 Yılında Batman-Mardin-Midyat il sınırındaki Hermis köyü, ilk petrolcüler ağırlayan yerleşim yeriydi. İşte kara altının öyküsünden bir kesit…
PETROLCÜLERİN MESKENİYDİ
Batman-Hasankeyf karayolu güzergâhındaki ‘Maymune Boğazı’na varmadan ‘Raman Dağı’ eteği bir zamanlar küçük Rafinerinin üretim alanıydı. 1948 Yılında ‘Kara altın’ın keşfedildiği Raman’da çıkarılan ham petrol, küçük rafineride arıtılırdı. Romanya’dan getirilen küçük rafinerinin parçalarından kurulan ilk rafineri, aynı zamanda Türkiye’de petrolcülerin uzmanlaştıkları tek tesis konumdaydı. Ham petrol üretimi artınca o küçük rafinerinin parçaları sökülüp Batman’a taşınmıştı.
SONDAJDA DENİZCİ HALATI
1940 ila 50 Yıllarda petrol aramaları yapan MTA Petrol Arama İşlerindeki mühendis ve işçiler, zor şartlarda çalışırlardı. Darbeli denilen sondaj kulelerinde şimdi ki imkânlar yoktu. 1946’lı yıllarda Maymune köyü yakınındaki bir petrol kuyusunda denizcilerin kullandığı halatı kuleye bağlayan bir petrol emekçisinin, fedakar çalışması o dönemin siyah-beyaz karelerine böyle yansımış.
İŞ DİSİPLİNİ ÖN PLANDAYDI
MTA ve TPAO’da yıllar öncesinden çalışan petrol emekçilerinin disiplini, dönemin petrol uzmanlarınca takdirle karşılanırdı. Raman petrolünü 1950’lerin başında Batman Rafinerisi’ne taşımak için boru hattında çalışan kaynakçıların, özverili çalışması o dönemin iş disiplinini de gözler önüne seriyor. Kaynakçılar çalıştıkları sırada, yanı başlarındaki işçiler de esas duruşta beklercesine onlardan gelecek talimatı bekliyor. MTA ve TPAO’da iş disiplini yıllar önce böyleydi.
ORMANLIK İÇİNDE VİLLA’LAR
Türkiye’de ilk petrolün keşfedildiği yerlerden biri de Batman-Mardin-Midyat sınırındaki Hermis köyü idi. ‘Kara altın’ yeni keşfedilmişti ama kuyudaki rezervin yetersiz olması, dönemin uzman petrolcülerini Raman Dağı’na yönlendirilmişti. Amerika, Polonya ve Türkiye’nin ilk petrolcülerin kaldığı o ormanlık bölgede villa tipi konutlar, konukları o bölgede tutmuştu. İşte yaklaşık 80 yıl öncesinde petrolcüler için yapılan o villa tipi konutlardan bir kare.
