*65 Yıldır teklemeden bacası hep tüten ülkenin ilk rafinerisi Batman Tüpraş’tır. Fakat nedense 80 darbesinin mimarı Kenan Evren, 1980 yılında Kırıkkale’ye kazandırdığı modern rafinerinin çok gerisinde kalmıştır Batman… Bir zamanlar tüm ürünlerin satışını da yapan ülkenin ilk rafinerisi şimdilerde sadece asfalt ağırlıkla üretim yapıyor.
*Ülkenin ilk petrolcüleri ne güçlüklerle Batman Rafinerisini bugünlere getirmişler. 1950’li yılların başında ilk rafinerinin birleştirildiği şimdiki rafineride yörede özveriyle çalışan fedakar petrolcüleri unutmak mümkün mü? O dönemin yöneticileri eski petrolcüleri öve öve bitiremiyor. Bunlardan biri de yıllarını rafineride geçiren Gercüşlü formen merhum Ahmet Güven...
BATMAN YATIRIMI, KIRIKKALEYE GİTMİŞTİ
1980 Darbesinin 40. yılı, geçen hafta geride kaldı.
12 Eylül’ün bu ülkede demokrasiye ne kadar darbe vurduğunu görsel medya ve yaygın medya işledi.
Demokrasi kadar ekonomiyi de vuran o darbe, Batman’ın lokomotifi konumundaki Tüpraş Batman Rafinerisini de geriletmişti. Darbenin mimarı Kenan Evren, ülkenin ilk rafinerisine yapılacak yatırımları petrolün olmadığı Kırıkkale’ye yapılan rafineriye kaydırmıştı.
Yöredeki petrol sahalarını o dönemler gezen Evren’in kullandığı sözler hala petrolcülerin belleklerinde; “Eğer rafinerinin tekerlikleri olsaydı başka yere kaydırırdık.”
Batman Rafinerisini başka yere kaydıracak tekerlekleri yoktu ama Evren, petrolün olmadığı Kırıkkale’ye modern bir rafineri kazandırmıştı. Yapımına 1980 darbesinden sonra başlanılan ve 1986 yılında Batman ve diğer bölgelerdeki boru hatlarıyla pompalanan hampetrol, Kırıkkale Rafinerisini ayakta tutuyor.
Ülkenin ilk rafinerisi olan Batman Rafinerisinin yılda 1 Milyon ton üzerinde ham petrol işleme kapasitesinde. Ancak Kırıkkale Rafinerisi bunun tam dört katını işliyor. Kırıkkale Rafinerisinin yıllık işlediği ham petrol 5 Milyon tonun üzerinde.
Kırıkkale Rafinerisi’nde LPG’den benzine, jet yakıttan gaz yağına, motorinden asfalta kadar her ürün işleniyor.
65 Yıllık Batman Rafinerisi’nde ise sadece asfalt ağırlıklı ürün işleniyor.
Oysa Batman Rafinerisine Hydrocracker Ünitesi bile çok görüldü. Bu ünite siyah ürünü beyaz mahsule dönüştürseydi Batman Rafinerisi ihya olurdu.
2007 Yılında Tüpraş’ın özeleştirilmesiyle bu petrol sektörünün patronluğunu Koç Grubu üstlenmişti. Maalesef Koç Grubu da kara mahsul dışında hiçbir yatırıma yönelmediği Batman Rafinerisi eski günlerini arar oldu.
DÖNEMİN MÜHEDİSLERİNE DERS VERİRDİ
Kim ne derse desin Gerek Tüpraş Batman Rafinerisi gerekse de TPAO Batman Bölge Müdürlüğü petrolcülüğün üniversitesidir.
Bu iki petrol sektöründe yetişen uzmanlar, bir zamanlar TPAO ve Tüpraş’ta önemli görevlere geldiler ve ülkemizde kurulan diğer rafinerilerde öncülük yaptılar.
Batman Rafinerisi’nin işletmeciliğini ABD’li uzmanlardan 1955 yılının son aylarında devralan ilk petrolcülerden Hasan Göker aynı zamanda Batman Rafinerisinin de ilk müdürlüğünü yapmış…
“Siz rafineriyi üç yıldan önce teslim alamazsınız” diyen ABD’li uzmanları 6 ay sonra gönderdiklerini anlatıyordu Hasan Göker…
ABD’li petrolcüler o dönemlerde yüksek ücret alıyorlardı. Bir de ABD’de o zamanlar işsizliğin olduğu yıllardı. ABD’li uzmanlar bu nedenle Batman Rafinerisi’ndeki işlerinden olmak istemiyorlardı.
65 Yıl önce Batman Rafinerisine daha çok Sanat Okulu mezunu ile tersanelerin deneyimli ustalarını getirdiklerinin de altını çizen Hasan Göker aslen Gercüşlü merhum Ahmet Güven’in çalışkanlığına dikkat çekiyor: “Kimse rafinericiliği anlamıyordu. Fakat seçtiğimiz Sanat Okulu mezunları kısa sürede yetiştiler. Hele bizde bir Ahmet Güven Usta vardı. O dönemin değeme mühendislerine ders verirdi. Control Boardda şefin bilmediği işleri bilir verdiğimiz manüeli okur ve uygulandı. Ahmet Usta çok mahir ve çalışkandı…”
RAFİNERİDEN BİR AHMET USTA GEÇTİ
Aslen Gercüşlü olan Ahmet Güven, 1950 ile 1974 yılları arasında Batman Rafinerisi’nde formen ve idarecilik yaptı.
Rafinerinin ilk çekirdek kadrosundaki Hasan Göker, Mustafa Solin, Alaaddin Balcı, Nevzat Yıldırım, Orhan Çolakoğlu, Recep Özer, Müfit Nayır, Sezgi Üstel, Muhsin Tekin, Dilaver Aydın ve Sıddık Konukoğlu gibi uzman petrolcülerle görev yapan merhum Güven, 1962 yılında Fransa’daki rafineride araştırma yapan Batman heyetinde yer alan ilk formendir.
Batman Rafinerisi’nde formen ve idareci olarak çalışan merhum Ahmet Güven, 1974’te emekli olmuştu. Adını Batman Rafinerisine güzel çalışmalarla yazdıran merhum Güven’in büyük oğlu Emin Güven de yıllarca Batman eski SSK Hastanesinde diş hekimliği yapmıştı. Oda o hastanede görevini en iyi yapan uzmanlardandı.
Merhum Güven, emekli olduktan bir yıl sonra Hac farizasını yerine getirmek için gittiği kutsal topraklarda hayata veda etmişti.
Batman Rafinerisi’nin kuruluşu ve üretim çalışmalarında katkısı büyük olan merhum Ahmet Güven’i rahmet ve saygıyla anıyoruz. Keşke Güven’in adı rafinerinin bir ünitesinde yaşatılsaydı.
