*Hıristiyanların ‘Turabidin’ dedikleri… Bölgemizin de yaygın kullandıkları ‘Tori’ diye adlandırdıkları Batman’dan Nusaybin’e kadar uzanan Mezopotamya coğrafyasında Süryanilere ait kilise ve manastırlarının çoğu ayakta ve ibadete açık olması bölgemiz için büyük bir haizinedir. Bu değerlerin ne kadar farkındayız. 4. Yüzyıla ait Beşiri Kıra Dağı eteğindeki Mor Kiryakus Manastırı yıllar sonra ayağa kaldırıldı. Restorasyonu yapılan bu eser son haliyle görülmeye değer bir yapıt…
*Batman, şimdiye kadar genç bir şehir biliniyordu. Kent merkezinin tarihi 80-90 yıllık şehir diye bilinirdi. Elektrik iletim hatlarının yeraltına alınırken yapılan kazı çalışmasında tesadüf bir kepçe darbesi, Batman’ın tarihini M.Ö. 3000’li yıllara geri götürdü. Bu buluş, Batman’ı komşu illerin tarihlerinden belki daha eskiye götürecek Yeter ki, yüzey kazı çalışmaları, ilgili arkeologların eşliğinde aralıksız yapılsın.
BÜYÜK BİR HAZİNE ÜZERİNDEYİZ
Kıra Dağı’ının eteğinde 4. Yüz yılda Hristiyan ve Süryani aleminin mabetlerinden biri de ‘Mor Kiryakus’ manastırıdır.
Turabidin bölgesindeki manastır ve kiliseler, Mor Kiryakus’a bağlıdır.
Beşiri Kıra Dağı’nda… Batman ovasına hakim bu manastır, 50’li yıllardan sonra kaderine terk edilmişti. Son metropolit ve rahip 60’lı yıllardan sonra dini ibadetlerini bırakmış, manastırın içinde ne varsa toplayıp Mardin ve Midyat’ta manastırlara taşımışlardı…
O tarihten sonra köyün ortasındaki bu manastır samanlık ve ahır olarak kullanılıyordu.
2017 Yılında şimdiki Kültür ve Turizm Müdürlü İhsan Aslanlı’nın da başında olduğu bir ekip restorasyon projesini gündeme getirince kimse inanmak istememişti.
Önce üç katlı manastırın içinden tonlarca çöp toplatıldı. Samanlık ve ahırın olduğu 58 oda temizlendi. Kimsenin giremediği o manastır restorasyonla tekrar hayata döndü.
Çevresindeki derme-çatma beton yapılar da kaldırıldı.
Cami ile manastırın yan yana olduğu Ayrancı köyündeki manzara aynı zamanda eskisi gibi, hoşgörünün adresi oldu.
10 Yıl gibi bir sürede ayağa kaldırılan bu manastırda dini ibadetlerin yapılması içinde şimdi de Mardin ve Midyat’taki metropolitlerle görüşmeler yapılıyor.
Her oda bir figürü yansıtacak. Bu çalışmalar yapılırken… Süryani rahiplerinin de görüşü alınıyor.
Batman’a çok yakın bir mesafedeki bu devasa yapıt için kuşkusuz yeni bir yol güzergahına ihtiyaç var.
Batman-Hasankeyf yol ayırımında… DSİ Sulama kanalı ve yanı başındaki fıstık bahçeleri arasından geçecek yerli ve yabancı turistlerin karşılarında bir anda devasa manastır görmesi büyük bir sürpriz olacak.
Bir de manastır çevresinde, konukları karşılamak için cafe ve misafir ağırlama yerinin planlanıyor olması o bölgenin yeni çekim yeri olacağını müjdeliyor.
Kim ne derse desin bu manastır Batman’ın din turizmine büyük bir canlılık kazandıracak.
Dizi çekimleri… Avrupa ağırlıklı turnelerin düzenleneceği bu manastır, görenleri etkileyecek büyük bir eser…
SERE GİR YADA İLUH TEPESİ
Batman’ın tarihine ışık tutacak ‘Sere Gır’de yani İluh Tepe Başı'nda yapılan kazıda, tesadüf eseri açığa çıkan tarih bizi bronz çağına götürdü.
Batman, genelde genç bir şehir olarak bilinirdi.
Ama bu tesadüfi kazı bizi M.Ö. 3000’li yıllarda kullanılan hava-öğütme taşları ve seramiklerle tanıştırdı.
Ve Batman’ın çok eski bir yerleşim birimi olduğunu görmemizi sağladı.
Hatta belki de Batman’ın komşu illere göre daha eski olabileceğini kanıtlanabilir.
Tabii ki bunlar Arkeolog ve tarihçilerin kesin araştırmalarıyla ortaya çıkacak.
Demek ki, Batman’ın ilk yerlileri de yıllar önce bu tepede yaşamlarını sürdürmüş.
İluh Tepesi'nde şimdiye dek çok eski bir tarihin saklı olduğunu kimse bilmiyordu ama tesadüf kazı, belki de bizi Kadim şehrin dünüyle buluşturacak.
Hepimiz, bu tepeyi biliyoruz, o tarih tepede birden fazla höyük de söz konusu olabilir…
Özetle… Üzerinde bulunduğumuz zengin bir hazinenin çok önemli olduğunun farkında olup hep birlikte takipçisi olalım.
