Batman Belediyesi Kültürel alandaki etkinlikler zincirine bir halka daha ekledi. Esentepe sosyal tesislerdeki alanlardan birini daha kamusal bir alana ayırdı. Kürt Halk Edebiyatının önemli ayaklarından biri olan “Dengbêjlik” mesleğini hatırlatma, unutturmama ve geliştirmenin yanı sıra halk ile buluşturmaya hizmet edecek olan dengbêjler evini açtı.
Her halkın kültürü önce pratikleri ile gelişir ve kabullenilir ardından da yazılı ve görsel olarak diğer nesillere aktarılarak yaşatılmaya çalışılır. Her halkın kendine özgü bir sözlü edebiyatı vardır. Ardından da yazılı edebiyatı gelişmiştir. Birçok alanda ve halkta artık yazılı edebiyat veya geleneklerin yazılı bir şekilde de aktarımı çok güçlü hale gelmiştir ancak Kürtlerde durum biraz daha farklıdır.
Kürtlerde hem dilin korunup yaşatılması, hem tarihin aktarılması, hem geleneklerin yaşatılması ve hem de edebi yaşam sözlü edebiyat alanında gelişmiş ve yaşamıştır. Kürt dili üzerindeki yasaklamalar ve baskılar bütün boyutları ile ve her yandan kuşatılmış olduğu halde dil hem kendini hem gelenekleri ve meydana gelen olayları sözlü edebiyat sayesinde nesiller boyunca korumasını ve aktırmasını başarmıştır.
Son dönemlerde gerek şiir ve gerekse nesir alanlarında birçok eser verilmesine rağmen hala Kürt kültüründe sözlü edebiyatın yazılı edebiyatın ana kaynağı olduğu gerçeği ortadadır. Sadece kaynak olarak değil aynı zamanda sürdürülen en güçlü edebi yöntemdir de.
Masallar, öyküler, tarihi olaylar, büyük aşklar, göçler, haksızlıklar, sevinçler, önemli olaylar hep birer “kulam” olmuş ve dengbêjlerin sesinden nesillere aktarılmıştır. Bu nedenle Dengbêjlik mesleği Kürtler arasında ve Kürt edebiyatı açısında üzerinde hassasiyetle durulması gereken bir konudur.
Dengbêjlik sadece bir eseri seslendirmekten ibaret olan bir olgu değildir. Her sesi güzel olan şarkı, türkü veya başka bir eseri seslendirebilir ancak dengbêjlikte güzel sese sahip olmanın yanında olaya ve esere hâkimiyet de önemli bir yer tutar. Eserin nasıl bir konuya değindiğini, neleri ifade etmeye çalıştığını dengbêjin söyleyiş tarzından anlamak mümkündür. Dengbêj sesi ve yorumuyla sizi alır olayın yaşandığı zamana ve yere götürür.
Son zamanlarda sazlı sözlü sanatçılık ön plana çıkınca çok değerli olan Dengbêjlik konusu ve dengbêjlerimiz de göz ardı edilmeye başlandı. Herhangi bir sosyal güvenceleri olmadığı için bu mesleği hobi olarak sürdürmek zorunda kaldılar. Sahiplenilmediler ama yaptıkları kutsal sayılabilecek mesleklerinden de vazgeçmediler.
Geçen sene yapılan bir toplantıda söz alan Batmanlı dengbêjler yaşadıkları zorlukları dile getirmiş ve bu mesleğe ve meslek sahiplerine sahip çıkılmamasını eleştirmişlerdi. Bu eleştirilerinde haksız olmadıklarını belirtmemiz gerekiyor. Bu toplum geleneklerini sürdüren bu kişileri bir şekilde korumalı ve Dengbêjlik mesleğinin sürdürülmesi için çaba içerisinde olmalıdır. Bu konuda görev en başta Belediyelere, Kültür ve Turizm İl Müdürlüklerine ve kenti tanıtma ile görevli kurum ve kuruluşlara düşmektedir. Çünkü kültürler toplumsal zenginliklerimizdirler ve bu toplumsal zenginlikleri korumak toplum adına hepimizin görevidir.
Batman Belediyesinin Dengbêjler evini açmış olması bu açıdan önemli bir adımdır. Ancak Bu adım sadece açılış ile sınırlı kalmamalı bu evin dengbêjler için hakkaniyeti ile korunan bir ev olarak kalmasına gerekli hassasiyet gösterilmelidir.
Açılış konusuna gelince. Aslında Belediye çalışmaları konusunda olabildiğince yorum yapmama ilkemi korumaya çalışmaktayım. Bu yazıda da aynısını yapmayı düşünüyorum. Ancak bir hatırlatmada bulunmakta fayda var. Dünyanın en zengin ve leziz yemeğini dahi yapsanız eğer yaptığınız yemeği iyi servis etmesini beceremezseniz istenilen sonuca ulaşamazsınız!
