İnsan Hakları Derneğinin 16-22 Mart tarihlerini kapsayan Newroz olayları raporu kamuoyuna açıklandı. Karşılıklı inatlaşma ve gerginlik içinde geçen 2012 Newrozunda yaşanan olaylarla ilgili olarak İHD tarafından derlenen raporun giriş bölümü ve önerileri şu şekilde açıklandı.
“Barış ve Demokrasi Partisi ile Demokratik Toplum Kongresi’nin çağrısıyla 17 Mart 2012’de başlayıp, 25 Mart 2012’de sona ermesi öngörülen 129 merkezdeki Newroz Kutlamalarının İçişleri Bakanlığı’nın 15 Mart tarihli ve 337-2162/62258 sayılı genelgesi sonucu ilgili il valilikleri ve ilçe kaymakamlıkları tarafından, 21 Mart günü hariç diğer günlerdeki kutlamaların yasaklandığı 16 Mart 2012’de öğrenildi.
Newroz’un kitlesel olarak kutlandığı bütün merkezlerde mülkî amirlerin ve kolluk güçlerinin belirli bir modeli takip ettikleri gözlemlenmiştir. Önce tertip komitelerinin yaptıkları başvurular kabul edilmiştir. İçişleri Bakanlığı’nın genelgesinin ardındansa tüm kutlamalar ya yasaklanmış ya da ertelenmiştir. Bu gerekçelere örnek olarak örneğin Ovacık’ta 18 Mart’taki etkinlik “Çanakkale anmasıyla aynı güne denk geldiği”, Batman’da 20 Mart’taki etkinlik için “belirlenen tarihler dışında kutlama yapılması, o özel günle ilgili amacı dışına çıkıldığı izlenimi vermektedir”, Şanlıurfa’nın ilçelerinde 20 Mart’ta yapılması planlanana etkinlikler ise “düzenlemek istediğiniz etkinliğin belirtilen tarihte ve saat aralığında yapılmasında milli güvenlik ve kamu düzeninin, genel sağlık ve genel ahlakın, başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi ve ilçe genelinde huzur ve güvenliğin sağlanmasında sıkıntılar yaşanabileceği değerlendirildiğinden etkinliğin 21 Mart günü 12.00 ile 16.00 arasında yapılmak üzere ertelenmiştir” denilerek yasaklanmıştır.
İkinci aşamasında kutlamalar öncesinde düzenlenen ev baskınlarıyla birçok kişi gözaltına alınmıştır. Kutlamaların yapılacağı gün kolluk, Newroz Alanlarını ablukaya almış, basın açıklaması, kutlama ya da yürüyüş yapmak isteyen gruplara yoğun gaz bombaları ve tazyikli suyla saldırmıştır. Çıkan olaylarda birçok kişi yaralanmış ve gözaltına alınmıştır. Ardında da yeni ev baskınları gerçekleştirilmiştir. Çok sayıda kişi tutuklanmıştır. Bu raporda belirtilen gözaltı ve tutuklamalara ilişkin sayılar sadece Newroz Haftasını kapsamaktadır. Newroz nedeniyle gözaltı ve tutuklamalar devam etmektedir.
Newroz Kutlamalarında, hükümetin kolluk güçleri vasıtasıyla BDP Eşbaşkanları dahil, BDP ve bağımsız milletvekillerine yönelik şiddet uygulandığı, milletvekili dokunulmazlığına uyulmadığı, BDP’ye ayrımcı bir politika uygulandığı, Newroz Kutlaması yapmak isteyen Kürtlere yönelik düşmanca bir muamele yapıldığı, bunun merkezi bir ötekileştirme politikası olarak uygulandığı gözlemlenmiştir.
Bu rapordaki tespitlere dayalı olarak;
1. BDP’ye ve milletvekillerine ötekileştirme politikası uygulanmasından vazgeçilmelidir.
2. Kürtlere yönelik kolluk güçlerinin düşmanca tutumu etkili bir soruşturma ve kovuşturma konusu yapılmalıdır. Bu ayrımcı politika terk edilmelidir.
3. Olaylarda yaşamını yitiren 2 kişi ile yaralanan 178 kişiyle ilgili olarak etkili soruşturma ve kovuşturma açılmalıdır.
4. İnsanların başta seyahat özgürlüğü olmak üzere, gösteri yapma, ifade ve örgütlenme özgürlüğü hakkını kısıtlayan ve yasaklayan içişleri bakanlığı genelgesi nedeniyle içişleri bakanının siyasi ve hukuki sorumluluğu bulunduğundan, bakanın istifa etmesi, etmemesi halinde ise azledilmesi gerekmektedir. Şayet bu talimatlar başbakan tarafından yaptırılmış ise hükümet hakkında TBMM’de gensoru süreci başlatılmalıdır.
5. Gösterilerde göstericiler üzerine yoğun bir şekilde kullanılan kimyasal ajanlardan üretilmiş silah kullanılmasına son verilmelidir. Gaz bombaların neden öldürme ve yaralama fiilleri giderek artmaktadır. Bu vahim gelişme artık görülmelidir.
6. Bu yılki Newroz Kutlamalarından ders alınmalı, Ortadoğu ve Asya halklarının geleneksel yenigün bayramı olan Newroz Kutlamaları bir daha yasaklanmamalıdır.”
