Ülkede yıllardır sorun olarak varlığını sürdüren düzenlemelerin düzeltilmesi için dönem dönem paket düzenlemeler yapılmaktadır. Bu kapsamda değişiklik paketi hazırlayan kurumlardan biri de Adalet Bakanlığı. En son çıkan ve onaylanan 3. Yargı Paketi kapsamında da bir takım düzenlemeler yapılmıştı.
Yargıdaki sorunlardan birisi de çocukların Ağır Ceza Mahkemelerinde yargılanmalarıydı. Gerek paket düzenlemelerinde gerekse 6008 sayılı yasa ile çocukların çocuk Mahkemelerinde yargılanacağına yönelik düzenlemeler yapıldı. Bu adımın olumlu bir adım olduğunu da belirtmek gerekir. Ancak bu durum bile sorunların ortaya çıkmasına engel olmadığı bazı uygulamalarda ortaya çıkıyor.
Batman Çocuk Mahkemesinin bu konuda açıklanan bir kararı bu konuda değişik bakış açısının halen varlığını koruduğu konusunda endişeler yarattı. İtiraz hakkının saklı olduğu karar hem tutuklu çocukların aileleri hem de Avukatları tarafından kamuoyuyla paylaşıldı ve bu kararın adil olmadığı belirtildi.
14 Eylülde yapılan duruşmada sanıkların isnat edilen suçlar kapsamında yargılanmalarına devam edildi. Aileler ve Avukatlar tahliye beklerken Mahkeme görevsizlik kararı verdi. Gerekçe ise oldukça ilginç. Mahkeme daha evvel aldığı karar gereği sanıkları Batman Bölge Hastanesine kemik yaşlarının tespiti için göndermiş. Batman Bölge Devlet Hastanesindeki yetkililerin hazırladıkları raporlara göre sanıkların kemik yaşlarının; “Kemik yaşı 18 yaş ve üzeri ile uyumlu” olduğu yönünde karar vermiş.
Bu durumu değerlendiren Mahkeme heyeti;
V. A (1994),
Ş. N( 1997),
S. M (1994),
R. A (1995),
M.R. N (1994),
M. B (1994),
İ. A (1995),
D. A (1996),
E. A (1994)
Hakkında şöyle bir karar vermiş; ”Batman Bölge Devlet hastanesince düzenlenen 14,02.1012 -15.02.2012 tarihli raporlara göre “Kemik yaşı 18 yaş ve üzeri ile uyumlu” olduğu,….............................................................
Tarihlerinde işlendiği iddia olunan eylemler sırasında 18 yaşını ikmal ettikleri görülmekle Mahkememizin yetki ve görevinin çocuklarla sınırlı olduğu 6008 sayıyı yasadaki yasal düzenlemenin çocuklara yönelik olduğu büyükleri kapsamadığı,Mahkememizin iddianamede dava konusu yapılan ve sevk maddesinde suç ve eylemleri yargılama yetki ve görevinin bulunmadığı bu konuda görevsiz olduğu Diyarbakır özel yetkili mahkemelerin yetkili ve görevli olduğu gözetilerek……………. Gözetilerek Mahkememizin GÖREVSİZLİĞİNE,
Dosyanın yetkili ve görevli olan Diyarbakır Özel yetkili ve görevli Diyarbakır Özel yetkili Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesine…….” Karar vermiş.
Bu duruma sanık Avukatlarının itirazları heyet tarafından uygun görülmemiş.
Mahkemelerde yaş büyütülerek ceza verme veya çocukları büyükler statüsünde yargılama örnekleri ülkemiz tarihinde mevcut. Ancak bu tür kararların hep yargı sistemine getirilen eleştiriler hanesinde değerlendirildiğini de belirtmek gerekir. Alınan kararların uygulanması noktasında Batıdan Doğuya değişiklikler sergilendiğini de belirtmek gerekiyor. Bunu üç örnekle somutlaştıralım.
1-     Menemen olayı ve Kubilayın Şehit edilmesi hadisesi herkesçe bilinmektedir. Bu olayların bastırılmasından sonra Mustafa Muğlalı başkanlığında kurulan Divanı Harp Mahkemesinde sanıkların yargılanması yapılır. Sanıkların bir bölümüne idam cezası veriler. Ancak bu sanıklar arasında idam cezası alan 6 çocuk da bulunmaktadır. Yapılan değerlendirme sonucunda bu 6 çocuğun cezası infaz edilmez ve hapis cezasına dönüştürülür. Tarih 29 Ocak 1931,
2-     Dersim olayı sırasında olaya karışanların tutuklanmasından sonra yargılama süreci başlatılır. Yine kurulan özel mahkeme tarafından yapılan yargılamada Seyit Rıza ve Oğlu da yargılanır. Seyit Rizanın yaşı büyük oğlu Reşik Uşen’in ise küçüktür. Mahkeme heyeti buna da çare bulur. Seyit Rızanın yaşı küçültülür, oğlunun yaşı büyütülür ve ikisi de idam edilir. Tarih 15 Kasım 1937.
3-     12 Eylülde olaya karışıp bir askerin öldürülmesinden sorumlu tutulan grup içerisinde bulunan Erdal Eren yargılanır. Ancak yaşı küçüktür. Mahkeme heyeti yine özel isim ve yetki ile donatılmıştır( Sıkıyönetim Mahkemesi). Erdal Eren’in yaşı büyütülür ve idam edilir. Tarih 13 Aralık 1980.
Bu örneklerde de görüldüğü gibi ne zaman mahkemelerde sanıkların yaşları büyütülürse ve ceza verilirse ortada özel yetkili bir mahkeme vardır. Adının farklı olması sonucu değiştirmemektedir. Bu nedenle mahkeme kararları ile ceza verme veya ceza verilmesi ihtimali ile çocukların yaşlarının büyütülüp yargılanmaları kamuoyu vicdanında adil bir karar olarak değerlendirilmemektedir. Dileriz mahkemenin bu çocuklar için vermiş olduğu görevsizlik kararı itiraza binaen kaldırılır ve çocuklar çocuk mahkemesinde yargılanır. Aksi durum yargının bu kararının çok tartışılacağı açıktır.