1936 yılında Bucak,1957 yılanda İlçe ve 1990 tarihinde il olan Batman kentsel gelişiminin yanı sıra Kültür, sanat ve Edebiyat alanında da aynı hızla büyümeye ve gelişmeye devam ediyor.
Özellikle son on yıllık süreçte kültür ve sanat alanına ilgi duyulması ve yöneticilerin bu alanlardaki etkinliklere destek vermesi ile Batmanda önemli aşamalar kaydettiğini gözlemlemek zor değil.
Bireysel çalışmaların yanı sıra kurulan kültür ve sanat merkezleri ile Dernekler vasıtası ile de kentin kültürel ve sanatsal gelişimine katkı sunuluyor.
Batman valiliği ve Belediye Başkanlığının kültürel ve sanatsal çalışmalara destek çıkması ile de bu alandaki çalışmalar hızla ilerliyor. Hata bu alandaki rekabet çalışmaların da hızlanmasına neden oluyor.
Batman Belediyesinin gelenekselleştirdiği kültür ve sanat festivalinin yanı sıra açtığı Yılmaz Güney sineması ile bu alana katkısı diğer çalışmalara da yansıda ve Yeni yapılan Kültür Turizm İl Müdürlüğü binası bu alandaki etkinlikler için önemli bir çalışma alanı yarattı.
Halen kent merkezinde iki sinema, üç tiyatro topluluğunun yanı sıra çok sayıda müzik grubu bu alandaki çalışmaları ilerletme gayreti gösteriyor.
Kentte Bahar Kültür Merkezi, Bart (Batman Kültür Sanat Derneği),Halk Eğitim Merkezi grupları, Gençlik merkezi kültürel ve sanatsal çalışmalara katkı ve ev sahipliği yapan önemli kuruluşlar olarak göze çarpıyor.
Düzenlenen panel ve sempozyumların yanı sıra, Film gösterimleri ve yarışmaları, Fotoğraf sergileri ve sanatsal organizasyonların artışı da Batmanlıların ilgisi ile karşılaşıyor. Bütün bunları belirtirken Batman üniversitesinin son yıllarda bu alanda önemli çabalar göstermeye başladığını da belirtmek gerekir.
Kültür ve sanat çalışmalarını yanı sıra ilimizde önemli bir ilerleme kaydeden diğer bir alan ise Edebiyat. Batman özellikle 2000’li yıllardan bu yana Edebiyat alanında da önemli ilerlemeler kaydetti. Son yıllarda göze çarpan diğer bir ilerleme ise Kürtçe kitap yazımında görülen artış. Batmanda Batmanlı yazar ve şairlerin edebiyata sundukları bu kayda değer çalışmaları sizlerle paylaşmak istedik.
70’İN ÜZERİNDE YAZAR VE ŞAİRLE EDEBİYATA MERHABA DEDİK
Batman kısa bir kent hayatına sahip olmasına rağmen Edebiyat alanında kök salmayı başarmış bir geçmişe sahip. Cigerxwin, Batmanın ülke ve Dünya çapında tanınan yazar ve şairlerindendir. Mahmut Baksi adı da bu alanda ismi Batmanla özdeşleşmiş yazarlarımızdandır.
 Yine son yıllarda sanat ve edebiyat çalışmaları ile ön palana çıkan Ahmet Güneştekin tanınan önlü simalarımızdan birisi. Sadece bunlar değil elbet Çeviri, Şiir, Araştırma İncele alanlarında kendini kanıtlamış birçok yazarımız var. Brahim Ronizer, Baki Koşar, Gülçiçek Günel Tekin, Nihat Ekinci, Yavuz Ekinci, Abdullah Kaya, Behçet Yani, M.Latif Yıldız, Selim Temo, A.Celil Candan gibi yazar ve çevirmenler Batmanda edebiyata şekil verin simalardan. Yazarlar ve şairler kadrosu bu simalarla sınırlı değil elbet. 70’in üzerinde yazar, şair, çevirmen Batmanda edebiyat dünyasına katkı sunmuş ve sunmaya devam ediyor. Batmanın edebiyat dünyasına katkı sunan yazarlarımızın arasında şu isimleri saymak mümkün; A. Celil Candan, A. Vehap Akbaş, Abdullah Kanat, Abdullah Kaya, Ahmet Güneştekin, Ahmet Ronîar, Alaatin Gunan, Arif Altan, Arîn Zîn, Atilla Can, Baki Koşar,  Behçet Yani, Berçema Mişrîta, Beşir sevim, Bilgin Adalı, Brahîm Ronîzêr (çeviri),Burhan Zengin, CeyhunTuna, Cigerxwin, Çiğdem Baran, Enver Sezgin, Ercan Soysal, Ercan Yılmaz, Erdoğan Uçar, Eşref Altunç, Fahrettin Yıldız, Faruk Saruhan, Faysal Soysal, Faysal Yaman, Ferzan Şêr, Fevzi Bilge (y),Gülçiçek Günel Tekin, Hayrettin Ekmen, Hilmi Demirel, Hizni Haco, Hüseyin Işık, Hüseyin Üneşi, Hüsnü Altun, İbrahim Bağdu, İsa Altsoy, İsmail Kadak, M. Ali İzmir, M.Atilla Atilla, M.Latif Yıldız, M.Şah Erincik,  Mahmut Baksi, Mehmet Emin Çelik, Mehmet Gönenç, Mehmet Şarman, Meryem Avcı, Muhsin Özdemir, Necmettin El Kürdi, Nezir Cibo, Nihat Ekinci, Ömer Tuku, Reyhan Sarhan, Rojin Akın, Roşeng Rojbîr, Sabri Akbel, Sadullah Aydın, Sait Bozan, Sebahattin Akbel, Sedat Sezgin, Selahattin Çelik, Selçuk Gönenç, Selim Temo, Servet Gündüz, Sinan Gündoğar, Şehmus Kalkan, Şükrü Gülmüş, Tuğba Tileği, Veysel Tırpan, Yavuz Ekinci
 
KÜRTÇE KİTAPLARDA ARTIŞ
 
Son yıllarda özellikle Kürt dili üzerindeki yasaklamaların kaldırılması ile birlikte Batmanda da Kürtçe yazılan yazılarda büyük bir artış kaydedildi. Brahîm Ronîzer’in Kürtçeye çevirdiği Yaşar Kemalin Yağmurcuk kuşu (Titirwask) romanının yanı sıra, Mehmet Şarman,Çiğdem Baran, Muhsin Özdemir, Nihat Ekinci, Roşeng Rojbîr, Arîn Zîn gibi yazarlarda Kürtçe yazdıkları eserlerle bu alanda da edebiyatın gelişimine katkı sunuyorlar. Batmandaki kitap okurlarının uğrak yeri olan Bilge Kitap Kırtasiye görevlisi İmran Erkemen en çok rağbetin Kürtçe kitaplara gösterildiğini belirtiyor. En fazla takip edilen ise Kürtçe dil bilgisine yönelik kitaplar.
 
YÜZLERCE KİTAP YAZDILAR
 
Batmanlı yazar ve şairler ile Batmanda bulunan ve edebiyata katkı sunan edebiyatçı ve araştırmacılar yüzlerce eser vererek kentin kültürel zenginliğine katkı sundular. Abdullah Kaya,A.Celil Candan,Behçet Yani,Nihat Ekinci,Yavuz Ekinci,Selim Temo,Abdulvehap Akbaş,Baki Koşar,Burhan Zengin,Hüseyin ışık,İsmail Kadak,Sabri Akbel, Sadullah Aydın, Sinan Gündoğar ve Arîn Zîn gibi Batmanlı yazarlarımız üç’ün üzerinde eser yayınlayarak yazarlık alanındaki kariyerlerini perçinlemiş durumdalar.
 
Hasankeyf ve Batman’ı ön palana aldılar
Batmanlı yazarlar çalışmalarını yaparken kentlerini de unutmadılar. Kentin ve Bölgenin edebiyatına sağladıkları katkının yanı sıra Batman Tarihi ve Hasankeyf konularında da incelemeler yaparak kitaplaştırdılar. Burhan Zengin ve M.Latif Yıldız daha çok Hasankeyf’in tarihi ve eserleri üzerine yoğunlaşan kitaplarla ön plana çıkarken Batman’ın genel olarak Tarihi, sosyal ve siyasal gelişmeleri ile basın ve kültür alanındaki gelişmeleri Nihat ekinci tarafından kaleme alındı.
 
EDEBİYATA NASIL BAKIYORLAR
Batmanda yazın dünyasına katkı sunan yazar ve şairlerin malzeme konusunda sıkıntı çekmedikleri görülüyor. Yazdıkları beyinlerinde oluşturdukları dünyaya ulaşmaya hizmet ederken, alıntıları ve aktarımları daha çok yaşamın gerçeklerinden esinlenerek toparlanıyor. Araştırma ve incelemeler ise hayatın gerçekliğini aktarmaktan ibaret.
Bu konuda ne düşündüklerini sorduğumuzda değişik cevaplar aldık.
 
Roşeng Rojbir; Şiirlerimde anlattıklarım iç dünyamın dışa vuruşunu yansıtmakta. Ana dilimde duygularımı ifade edişim bir haykırışın sesi aynı zamanda. Dışavurum şeklinin matematiğini seviyorum.
 
Muhsin Özdemir: Sadece yazar olmak için yazar olmak istemiyorum. Yazarak,  kaybolmuş ya da kaybolmaya zorlanmış bir hafızanın tercümesi olmak istiyorum. Kürtler yazma konusunda ciddi bir şansızlıkla karşı karşıya kalmış. Bir dereceye kadar sözlü olarak kimi geleneklerini, edebiyatını kuruyabilmiş ancak bu birikim yazıya dönüşmediği sürece onu hafızasının bir parçası olarak kalıcılaştırması mümkün değil. Bu nedenle yazmak gerekiyor.
Yavuz Ekinci: Yaşam bir oyundur. Bizler de oyuncular. Yazarken aslında can sıkıntımızı aktarıyoruz. Hayat oyunu ile bir oyun oynuyoruz. Belki de yapamadıklarımızı yazarak yaşamaya çalışıyoruz.
 
Nihat Ekinci: Herkes yaşadıklarından, gördüklerinden, duyduklarından bir şeyler öğrenir ve bunu insanlarla paylaşmak ister. Kendi stili veya tarzı ile bir aktarım metodu bulur ve beynindeki birikintileri aktarmaya çalışır. Bu bazen bir şiir olur bazen bir yazı, bazen bir roman olur bazen bir hikâye. Bir de insanın kendine sorumluluk yüklediği konular olur. Yaşananların gelecek nesillere aktarılması gibi. Yazar görüş ve düşüncelerini yeni bir dünyada kurgulayarak yeniden aktarır. Aktarmadaki yeteneği ayna zamanda başarısı olur. Yazmak kabullenilmeyene karşı gösterilen isyandır, görülmek istenmeyenleri gizlenenleri aktarmadır. Bir nevi sorumluluktan ve vicdan azabından kurtulmadır.
 
Abdullah Kaya:”Bir kitap okudum hayatım değişti” sözü tam da beni anlatır. Kişiliğimi ve kimliğimi Yaşar Kemal’in “Teneke” adlı kitabını okuduktan sonra keşfettim diyebilirim. O kitaptan sonra kaymakam olmaya karar verdim. O kitaptan sonra Kürt olduğumun bilincine vardım. O kitaptan sonra yazmaya karar verdim. Son süreçte Ana dilimde yazma kararı aldım Kürtçe yazdığım kitap yayın evinde hala yayınlanmadı ama baskıyı bekliyoruz. Kısaca Yaşar Kemal benim idol’üm oldu. Edebiyatla tanışmam da böyle oldu.