Nesilden nesile taşınan sözler,
Yansızca aktarılmış tecrübeler,
Gelenek veya inanışı formüle eden ifadeler,
Uzun bir gözlem ve deneme sonucu söylenen sözler,
Dilimizin ve kültürümüzün en zengin verimleri,
Çoğu zaman kim tarafından ve ne zaman söylendiği bilinmeyen anonim sözler,
Halkın yalnızca duygu ve düşüncelerini değil aynı zamanda ortak dil zevkini de yansıtan ifadeler,
Yüzyılların düşünce ve mantık sisteminden geçerek günümüze ulaşmış, yaşanmış veya yaşanmakta olan kültürün göstergesi olarak değer taşıyan sözler…Yani atasözleri…
Günlük yaşamımızda hemen hemen hepimiz, sesli ya da yazılı iletişimde bu incilerden istifade etmişizdir ve ediyoruz…
Çoğu zaman söylemek ya da sayfalarca yazmak zorunda kaldığımız bir konuyu bu incilerden biriyle süsleyerek daha kısa ve öz olarak anlatabiliyoruz. İletişime böyle bir üslupla daha etkili ve zengin bir anlam da katabiliyoruz.
Duygularımıza, düşüncelerimize, bakış açımıza tercüman olan ve söylenen bu özlü sözler hayatımızda önemli bir yer tutmaktadır. Fakat bu tarihsel süreç içerisinde birbirleriyle çelişen atasözleri de bulunmaktadır ve bu durum zaman zaman aklımızı da karıştırmaktadır. Çünkü anlattığımız konuyu bir atasözüyle pekiştirmeye çalışırken aynı zamanda karşıt bir atasözüyle
çürütebilir olması, bu da işin ilginç bir yanı.
Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır. / Lafla peynir gemisi yürümez.
Eğri otur doğru konuş../ Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar.
Eşeğe altın semer vursan, eşek yine eşektir. / Ye kürküm ye.
İyi insan lafın üstüne gelir. / İti an çomağı hazırla..
Bir elin nesi var iki elin sesi var. / Nerde çokluk orda …luk.
Damlaya damlaya göl olur. / Taşıma suyla değirmen dönmez.
Fazla mal göz çıkarmaz. / Azıcık aşım ağrısız başım..
İki gönül bir olunca samanlık seyran olur. / İki çıplak bir hamama yakışır.
Düşenin dostu olmaz. / Dost kara günde belli olur.
Her koyun kendi bacağından asılır. / Kurunun yanında yaş da yanar.
Ava giden avlanır. / Atın ölümü arpadan olsun.
Erken kalkan yol alır. / Acele işe şeytan karışır.
Yüzü güzel olanın huyu da güzel olur. / Yüzü güzel olanı değil huyu güzel olanı sev.
Akıl akıldan üstündür. / Aklın yolu birdir.
El elden üstündür. / Alet işler el övünür.
Fazla mal göz çıkarmaz. / Azı karar çoğu zarar.
Eski dost düşman olmaz. / Güvenme dostuna saman doldurur postuna.
İşleyen demir ışıldar. / İnsan yedisinde neyse yetmişinde de odur.
Anasına bak kızını al, kenarına bak bezini al. / Beş parmağın beşi birbirine benzemez.
Akıl yaşta değil baştadır. / Aklı başa yaş getirir. vs.vs…
Atasözlerin genel konusu yaşamın temel kurallarını ve toplumun uyulması gereken temel ilkelerini ortaya koymak, daha başarılı ve daha mutlu bir toplum yaratmaya yardımcı olmak, bu anlamda insanlara uyarılarda bulunmak ise bu çelişkileri giderecek bir atasözü var mıdır dersiniz?..
