Bir fidandı “Toprak” Henüz ilkokulda. Kovid denilen illete kurban verdik. Hepimizin yüreğimiz parçalandı. Tarifsiz acılar yaşadık. Meslektaşlarımız; Gülsüm Hanım ve Şenol Bey’e taziyelerimizi saygıyla sunarım. Ne yazık ki Kovid çocuklarda da can alıyor, Şakası yok. Büyüklerde aşılanma ve hastalık geçiren oranı artıkça Miniklerde de hastalık görülmeye başladı. Aman ana babalar! Çocuklarımızı iyi koruyalım. Kovid hiç masum değil çocuklarımız için de!. FIRSATÇI “KARA MANTAR” HASTALIĞI Şekil 1.Mukormikoz'da göz tutulumu (Kaynak:CDC) Mantar ve mantar hastalıkları bilimi (MİKOLOJİ) Mikrobiyolojinin bir alt dalı, Mantarlar ve hastalıkları ile ilgilenen. Kara Mantar’ın tıbbi cins adı: MUKOR Doğada yaygın bir mantar. Mukor’un hastalığana “Mukormikoz” denir, tıp literatüründe Mantarlar çevremizde çok sayıda, Vücudumuzda ise az sayıda bulunur. Çevrede bulunan mantarlar: Çoğu küfler. Şekil 3.Küf mantarı Mukor'un mikoskopta görünümü, ( küçük yuvarlaklar;sporlar) Kaynak:CDC (https://phil.cdc.gov/QuickSearch.aspx?key=true (Erişim tarihi:10 Haziran 2021) Vücudumuzda ise Maya cinsinden olan Kandida; Ağız içinde,bağırsaklar da, genital bölgemizde yerleşik. Her mantar üredikleri ortamlarda çeşitli renklerde görülür. “Kara mantar”’da olduğu gibi. Mantarın rengini veren oluşturduğu pigmentidir. FIRSATÇILIK HALLERİ Fırsatçılık halleri; Şeker hastasıysanız dikkat! Hele bir de şekeriniz kontrol altında değil, inişli çıkışlı ise; MUKOR için en önde gelen risk grubundasınız demektir. Ayıca; Kortizon kullananlar da dikkatli olmalı. Kan kanseri olanlar, Kanser tedavisi görenler aman dikkat. Savunma sistemin düştüğü diğer haller, Uygunsuz antibiyotik kullanımı… Mikropların fırsat kolladığı durumlar. MANTARLAR HER YERDE Mantarlar sessizdir, normal durumlarda hastalık yapmazlar. Ne zaman vücudumuzda denge bozulur, Mantarlar da fırsatçılığa başlarlar. Fırsatçı olan salt mantarlar değildir. Bakteriler, parazitler ve hatta virüsler de fırsatçıdırlar. Mantarlar yaşamımızın bir parçası. Ekmekteki küf “kara mantar”, Limon küfü, Salça küfü. En bilinenler. Küfler sanayide gıda boyası ve soslar için kullanılır. En çok tercih edilen bir küf: Aspergillus HİNDİSTAN’DAKİ HAYALET HASTALIK: “KARA MANTAR” Salt Hindistan’da değil, Dünyanın her yerinde yaygın mantar hastalıkları (Gangneux, J. P.et al.(2020). Invasive fungal diseases during COVID-19: We should be prepared. Journal de mycologie medicale, 30(2), 100971). Gözleri oyulmuş insanlar medyada görünür olduğu için farkındalık oluştu yeni yeni. Türkiye’den de mukormikoz vakaları bildirilmiştir. (Bayram, N., et al. Susceptibility of severe COVID-19 patients to rhino-orbital mucormycosis fungal infection in different clinical manifestations. Jpn J Ophthalmol (2021). https://doi.org/10.1007/s10384-021-00845-5). En son Hindistan’da vakalarda sık bildirildi “Kara Mantar” hastalığı. Kovid ile ilişkili olarak. Bilindiği gibi Koronavirüs için risk altında olan kişiler; Şeker hastaları, Kalp damar hastalığı olanlar, Solunum hastalığı olanlar ile Vücut savunmasının azaldığı ileri yaşlar. Bu risk faktörleri mantarlar için fırsatçılık nedeni. Kovidli hastalar; Hastalığı ağır geçirirlerse; Yoğun bakım, Tedavide kortizon kullanımı, Aynı zamanda enflamatuvar bir tabloya neden olan Kovid Damar zedelenmelerine de yol açmaktadır. Bu durumdan en çok pay alan fırsatçı mantar Mukor. Tam aradığı koşullar. MUKORMİKOZ ÇOK ÖLÜMCÜL! Küf mantarları havada uçuşan spor yapıları ile bulaşır. Solunum yolu ile bulaşma en bilinen. Solunan sporlar burun içine ve solunum yollarına tutunur. Doku içine yayılır ve damar duvarları içinde yıkarak ilerler. Damar duvarlarını işgal ederek mantar damarın beslediği bölge infarktüse uğrar, Dokuların beslenmesi bozulur. Bölge kara bir görünüm alır. Hastalıklı bölge genişler. Mantar damar duvarı boyunca ilerler. Bu durum en sık baş boyun bölgesinde görülür. Yukardaki tablo en çok sinüzit hastalığı ile karışabilir. Burun içine giren küf çoğalır, İlk hastalık bölgesinden komşuluk yolu ile sinüslere, Oradan göz çukurlarına ve en son beyine ilerler. Bu hal, ölümcül bir durumdur çoğu kez, İlaçlar ve tıbbi müdahaleye rağmen. Mukormikoz salt bu şekilde görülmez, Akciğerlerde, Başka iç organlarda, Deri ve Sindirim sistemi de tutulabilir. Son söz; Koronavirüs’ten korun aşı ile, Kan şekerini kontrol ettir, Vücut direncini güçlü kıl, Fırsatçı mantarlara meydan verme.