<p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial"> </span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-family: Arial; font-size: 11pt;"> </span></p> <p class="western" style="border: 0px; margin: 0px 0px 0cm; padding: 0px; display: inline !important;"><strong><font face="Arial, sans-serif" style="border: 0px; margin: 0px; padding: 0px;"><font style="border: 0px; margin: 0px; padding: 0px; font-size: 11pt;">Arif Arslan’ın yazı dizisi 5</font></font></strong></p> <p class="western" style="border: 0px; margin: 0px 0px 0cm; padding: 0px; font-size: 14px; color: rgb(51, 51, 51); font-family: Arial; line-height: 24px; background-color: rgb(248, 248, 248);"></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">*Ilısu baraj gölü; su tuttuğunda tarihi höyüklerle birlikte Keldani, Ermeni, Süryani ve Ezidi topluluğunun yerleşim birimlerinin izleri de silinmiş olacak.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial"> </span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">*Garzan çayı kıyısında Ezidi topluluğu için önemli yerleşim birimlerinden olan tarihi Ezidi Tepe, baraj’la birlikte tarihten silinecek. Ezidi Tepesinde 28 çukur açan Defineciler, tarihi dokuya her dönem hasar vermiş. Definecilerin en çok cirit attığı bölge ise Garzan çayı kıyısı…<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial"> </span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial"> </span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">EZİDİ TEPE HÖYÜĞÜ…<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial"> </span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">Keldani, Ermeni ve Süryani tarihi kadar Ezidi’lere ait önemli eserleri de tespit eden arkeolog Algaze, Garzan çayı kenarındaki Ezidi Tepe’yi gün ışığına çıkarıyor; <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial"> </span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">“Ezidi Tepenin üstünde çok odalı taş temelli/duvarlı bir yapı kalıntısı var. Temel/duvar toplama taş, kesme taş ve harç kalıntısı yok. Temel/duvar yıkıntıları mekânların içini doldurmuş. Tepenin üstünde, özellikle kuzey tarafta, doğu yamaca koşut, bazıları oldukça yakın zamanlarda açılmış, 28 defineci çukuru görülmekte. Çukurların içleri taş dolu. Tepenin üzeri çakıllı bir dolgu ile kaplı. Bu doğal çakıllı dolgu içinde doğal çakmak taşı ve işlenmiş parçalara rastlandı, ancak dönemi belirsiz. İsmine istinaden eski bir Ezidi köyü olabilir. Çanak parçası az ve dağınık.” <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial"> </span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">KUVİKA PINARI HÖYÜĞÜ<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">Kuvika Pınarı ve çevresindeki yerleşim birimini şöyle özetlemiş arkeolog Algaze;<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">“Kütüklü-Orta alan (Vahsik) köy yolunun <st1:metricconverter productid="400 metre" w:st="on">400 metre</st1:metricconverter> ve Ezidi Tepesi’nin kuş ucumu <st1:metricconverter productid="550 metre" w:st="on">550 metre</st1:metricconverter> kuzeydoğusunda. Kuvika Pınarı’nın batı yamacındaki bir tarlada taş öbekleri, yuvarlak bir taşlı alan ve çanak yoğunluğu dikkat çekici. Alanın diğer kesimlerinde malzeme çok dağınık. Gre Çello ve Ezidi Tepe ile çağdaş olabilir. Az çakmaktaşının çoğunun doğal yumrular şeklinde olmasından ötürü taşınmış olduğu düşünülmektedir.”<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial"> </span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">ŞIH RUM HARABESİ…<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">Rum geleneğinden gelen kültür izlerinin rastlanıldığı yer ise adı ‘Şıh Rum’ harabeleri. İşte bu eski yerleşim biriminden de bir kesit tarihi dipnot;<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial"> </span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">“Ezidi Tepenin, Köy deresi yatağına doğru tatlı eğimle uzanan ve güneyde dikçe bir yamaçla sona eren yaklaşık <st1:metricconverter productid="1 km" w:st="on">1 km</st1:metricconverter> uzunluğundaki bir sırtın üstü. Alanın toprağı oldukça homojen, koyu kahverengi, milli ve yumuşak 12. Ezidi Tepe’ye bakan yüzü taşlı. Buruna doğru taş azalıyor. Tarla sürümü sırasında çıkan iri, işlenmemiş taşlar öbekler halinde yığılmış, birinin içinde iri bazalt bir öğütme alt taşı var. Sırtın üzerinde yaklaşık 800x100 metrelik bir alanda, oldukça dağınık çakmaktaşı (işlenmiş yonga ve çekirdek parçası) var. Obsidyen bir parça.<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">Yamaçta herhangi bir arkeolojik dolgu izine rastlanmadı, çanak güneydeki buruna doğru artıyor. Ortaçağ’a ait az miktarda çanak parçası. Büyük olasılıkla, kilitlenmiş bir prehistorik yerleşme üzerine kurulmuş.”<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial"> </span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial"> </span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">KUMARO KAYA OYUKLARI<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial"> </span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">Kumaro Kaya Kovukları bir başka deyişle ‘Kumaro’ Mahallesi’nin tarihi öyküsü ise şöyle;<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">“Kaya evleri Şevlend Tepe’nin batısındaki konglomera kayalıktaki doğal kovuklar. Kovukların bir bölümü ağıl olarak kullanılıyor. Kayalar üzerinde fazla düzeltme yapılmamış. doğal aşınma dışında tahribat yok. Köyün, zamanla bozulmuş eski yerleşimi olabilir.”<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial"> </span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">ŞEVLEND TEPESİ…<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">Şevlend Tepesi, diğer bir adıyla ‘Orta’ höyüğü arkeolog Algaze şöyle tanımlıyor; <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">“Kumaro Mezrasının kuş ucumu 500-<st1:metricconverter productid="550 metre" w:st="on">550 metre</st1:metricconverter> güneydoğusunda, Kütüklü -Kumaro yolunun kuş ucumu <st1:metricconverter productid="700 metre" w:st="on">700 metre</st1:metricconverter> güneyinde, Garzan Çayı üzerindeki Memikan Köprüsü’ne uzaklığı <st1:metricconverter productid="500 metre" w:st="on">500 metre</st1:metricconverter>. Oldukça yüksek, doğal konglomera bir tepenin üzerinde yer alıyor. Yerleşim yeri tepenin en kuzey uzantısı, arada bir çöküntü ile köprünün arkasındaki<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">Kale’ye bağlanıyor.”<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial"> </span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">DEFİNECİLERİN GÖZDE YERİ<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">Arkeolog Algaze, eski yerleşim yerlerine tahribat veren definecilerin cirit attığı bölgelerden birinin de Garzan çayı kıyısı olduğuna dikkat çekiyor;<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial"> </span></p> <p class="MsoNormal"><span style="font-size:11.0pt;font-family:Arial">“Tepe, definecilerin “gözde” yerlerinden biri. Çöküntü kesiminde, biri oldukça yeni diğeri daha eski iki kaçak kazı çukuru var. Yeni olandan iri duvar taşları çıkartılmış, doğu profilinde ise iki sıra taş (duvar) çevresinde az çanak, genellikle iri küp ve testi parçaları görülmekte. ‘Eski çukurda’ daha küçük taşlar var. Yüzeyde yer yer görülen duvar ve taş dizileri, konglomera kaya içindeki doğal çukurlukları doldurma amaçlı olabilir. Köprüye bakan kesimde ise 13 tane kaçak kazı çukuru var. Çukurların çevresine, yer yer iri işlenmiş taşlar, iri kiremit parçaları ve orta yoğunlukta çanak parçaları saçılmış. Güneybatı yamacında yak. <st1:metricconverter productid="2 metre" w:st="on">2 metre</st1:metricconverter> çapında taş çevrili, ağza doğru daralan, içi sıvalı kuyu/depo da kaçak kazılarla ortaya çıkmış. Definecilerin, sayısız çukur açtığı Şevlend Tepesi’nde son Tunç ve il demir çağı çok sayıda çanak parçaları bulunuyor. (Sürecek)<o:p></o:p></span></p>