Barış Arslan *İlk pilot rafinerinin kurulduğu Maynume boğazının dili olsa da 1940’li yılları anlatsa. Hangi ünlü konukların geldiğine petrolcülükte ilk yer olan Maymune boğazı tanıktır. Raman Dağı ve Maymune, bir zamanlar Ankara’nın üzerinde titrediği bölgeydi. Tarihi Hasankeyf’in içinden sessiz ve derin akan Dicle nehri ise yıllarca tarih dokuya kardeşlik yaptı. İşte kara altın ile petrolün öyküsünden farklı kareler... İLK PİLOT RAFİNERİ MERAK EDİLİYORDU Burası Türkiye’de ilk pilot rafinerisinin kurulduğu Maymune boğazı. Yıl 1944. Dönemin Başbakanı Hasan Saka idi. Beraberindeki kalabalık heyetle Batman DDY Gar’ında karşılanan Başbakan merhum Saka, merak ettiği pilot rafineri hakkında brifingi Polonyalı Manikyeviç’ten almıştı. Önceki Başbakan Şemsettin Günaltay gibi Maymune boğazı ile Raman Dağı’ndaki incelemelerinin ardından bölgeden umutlu ayrılan Başbakan Saka, dönemin petrolcülerine gerekli desteği vermişti. BAŞBAKAN VE BAKANLARI İKNA EDEN BÜROKRATTI Kısa adı Maden Teknik Arama Enstitüsü’nün ilk Genel Müdürü İhsan Ruhi Berent, zamanının büyük bölümünü Petrol İşleri Şubesi’ne ayırıyordu. Raman Dağı ile Garzan’da ‘kara altın’ın bulunması için dönemin petrolcüleri ile birlikte çalışan Berent, aynı zamanda eski Cumhurbaşkanı merhum İsmet İnönü’nün gözde bürokratlarındandı. 1949 Yılında Maymune boğazı ile Raman dağını ziyaret eden dönemin Başbakanı Saka’yı başarılı bürokratlarından Berent, gölge gibi takip etmişti. MTA’nın ilk Genel Müdürü İhsan Ruhi Berent, üst düzey yetkililerini ikna eden bürokrat konumundaydı. 100 YIL ÖNCE DİCLE BÖYLE AKARDI 100 Yıl önce antik kent Hasankeyf’in fotoğraflarını çeken İngiliz fotoğrafçı Gertu Bell, Dicle nehrinin nasıl azgın aktığını da belgelemiş. Yıllarca tarihi dokunun dibinde sessiz ve derin akan Dicle’nin şimdi de su akış yönü değişti. Hasankeyf’in bir dönemlerin ünlü ‘Yolgeçen Hanı’ kapısına kadar su yükselirdi. Hasankeyf’in 100 yıl öncesine göre ne kadar değiştiğini gösteren bir kare. BURASI DA KARAKÖY YOLUYDU Tarihi Hasankeyf’in içinden geçen eski Karaköy (Reşiye) grup köy yolu öncesinde manzara böyle idi. 100 Yıl öncesinde ağır tonajlı araçların henüz girmediği Hasankeyf’te tarihi doku bu böyle hasar görmemişti. Hasankeyf kanyonunun ortasından yıllar önce geçirilen köy yolu, yüzlerce mağara ve tarihi dokunun hasar görmesine neden olmuştu. İşte 100 yıl öncesinde Hasankeyf’in keyfinin kaçmadığı dönemden siyah-beyaz bir fotoğraf.