Barış Arslan *Batman’da petrol ve tarih yıllardır hep iç içe. Ulusal petrol sektörünün çekirdek kadrosu Maden Teknik Arama’ya bağlı Petrol Şubesiydi. O şubede çalışanların çoğu Raman Dağı’nda görev yaptı. Batman’ın tarihi ilçesi Hasankeyf’in 100 yıl öncesinin fotoğrafları tek kelimeyle muhteşem. İŞTE O ÇEKİRDEK KADRO 1934 ila 1954 Yılları arasında ulusal petrol sektörünün çekirdek kadrosunu Maden Teknik Arama Petrol Şubesi idi. Maden Teknik Arama Enstitüsü, o dönemlerde ülkenin akaryakıt ihtiyacını temin etmek amacıyla Raman ve Garzan’da karargah kurmuştu. 1955 Yılında rafinerinin kurulmasıyla MTA ekibi, petrol arama işlerini TPAO’ya devretmişti. İşte MTA petrol şubesinin çekirdek kadrosundan bazı isimler: “İhsan Ketin, Ziya Kirman, K. Erguvanlı, İsmet Yalçı, Lütfiye Erenboz, Mehlika Taşman, Ahmet Cebeci, Atife Daçı, Zati Ternek, Fuat Baykal, Cahide Ünsalaner, Kemal Lokman, Necdet Egeran, Melih Tokay, İhsan Ruhi Berent, İ. Hakkı Akyol, Kazım Yahşım, Malik Sayar, Cevat Eyüp Taşman, Necmettin Danışman ve Sadettin Pekmezci.” MTA’DA UNUTULMAYAN İSİMLERDİ Türkiye’de ‘kara altın’ın bulunmasında adları altın harflerle yazılanlar arasında Cevat Eyüp Taşman ve Necdet Egeran geliyor. Petrol yasasının hazırlanmasında emeği geçenlerden Egeran anlatıyor: “Amerike’da petrol dairesi reisliğini yapan Max Ball’ı petrol yasası için Türkiye’ye davet ettik. Tam 22 günde bu yasayı tamamladık. Max Ball’a her gün 500 dolar veriliyordu. Kendisine verdiğimiz paralar boşa gitmedi. Ülkemize faydalı oldu. Takdirle andığımız, büyüğümüz Cevat Eyüp Taşman da bizim baş müşavirimizdi. Petrol yasasını çok çabuk kanunlaştırdık.” 100 YIL ÖNCESİNİN HASANKEYF’İ Batman’ın tarihi ilçesi Hasankeyf’i 100 yıl önce fotoğraflayan İngiliz fotoğrafçı Gertu Bell, o dönemler ayakta kalan bir çok eseri dondurmuştu. Sultan Süleyman Koç camisinde Mezopotamya coğrafyası ile Arap ülkelerinde ortaya çıkan titiz taş ustalığı bu tarihi eserde de dikkat çekiyor. Çeşitli dönemlerde onarımlar geçiren bu tarihi cami-külliyenin 100 yıl öncesinin hali. Şimdilerde bu tarihi ibadet evi de taşınan eserler arasında yer aldı. 100 YIL ÖNCESİNİN EVLERİ Burası 100 yıl öncesinde Hasankeyf kalesine çıkılırken, yol güzergahındaki eski evler ve mağaradan oluşan işyerleri idi. Son 100 yılda o yapıların çoğu kaderiyle baş başa bırakıldı. O virane durumdaki yapılar ilgisizlikten bir bir yılkılmıştı. Son dönemlerde de dolguyla doldurulan ve eski Karaköy yolunun geçtiği o güzergahın 100 yıl öncesinin manzarası da böyleydi.