Metaverse veya Türkçe tabiriyle sanal evren, geleneksel kişisel bilgisayarların yanı sıra sanal ve artırılmış gerçeklik cihazları aracılığıyla kalıcı çevrimiçi 3 boyutlu sanal ortamları destekleyen, İnternet'in varsayımsal bir yinelemesidir. Metaverse, bilgisayarlar, android cihazlar ve 3D cihazlar sayesinde insan bilişinin yapay bir fiziksel ortama dâhil olmasını sağlamaktadır. Metaverse’ü iletişim perspektifinden yeni bir gerçeklik, anlam dünyası ve iş birliği fırsatları sunan; kültürel, entelektüel ve ekonomik üretim için alt yapı ve etkileşim olanakları tanıyan; farklı gelişmiş teknolojilerin eş zamanlı ve entegre bir biçimde kullanıldığı; siber toplumsal bir düzlem şeklinde tanımlamak mümkündür.

Bugün dünyadaki en önemli metaverse yatırımcılarının başında sanal gerçeklik cihazları üzerine çalışan Oculus şirketini 2 milyar dolara alan Facebook gelmektedir. Nitekim Facebook bu alanda Microsoft gibi önemli yazılım şirketleriyle iş birliği anlaşmaları imzalamıştır. Ayrıca Roblox gibi oyun platformları da bu alanda büyük arge yatırımları yapmaktadır. [Kaynak: Wikipedia]

Yaşanan teknolojik gelişmeler sonucunda Dünya yeni bir yola girmek üzere. Aslında bunun ipuçları bilim kurgu kitaplarında ve filmlerinde kendini göstermekteydi. Bu mecralarda ele alınan konu distopik bir Dünya tasavvuruydu. Özellikle son dönemlerde karşılaştığımız Matrix ve Freeguy gibi filmlerde söz konusu sanal Dünya’nın nasıl olacağı, bilgisayara dayalı yapay zekâ temelli bir evrenin ne gibi tecrübeler yaşatacağı soruları bir ölçüde cevaplanmaktadır. Bu gibi kurguya dayalı yapımlar artık kitap ve film mecralarından çıkıp tam hayatımızın ortasına girmek üzere.

Bilindiği gibi yeni projesiyle Facebook adını Meta olarak değiştirdi. Bu dönüşümle Metaverse denilen yeni sanal Dünya’nın tohumları atıldı. Bu alanda yapılan çalışmalar Dünya’da hem iş insanları hem de birçok insan tarafından destek görmekte. Birçok platform ve haber sitesinde Metaverse Dünya’sından daha şimdiden arsalar alınıp satılmakta, galericilik yapılmakta ve özellikle kripto para piyasasında Meta’nın coinleri büyük değer görmekte. Baş döndürücü bir hızla ilerleyen bir proje insanlar tarafından ciddi bir şekilde karşılık görüyor.

Peki insanlar neden bu Dünya’ya ihtiyaç duyuyor?

Aslında bunun birçok cevabı mevcut. Irk, din, dil, cinsiyet gibi birçok farklılığı ve bu farklılığa dayanan her türlü ayrımcılığı ortadan kaldıracak yeni alanlar sunuyor. Bu Dünya’da İbn’i Haldun’un ileri sürdüğü coğrafya kaderdir anlayışını kırabilecek imkanlar veriyor. Mesela kötü şartlarda hayatını sürdüren bir insan için ikinci bir yaşam şansı sunuyor. Statü, sınıf ayrımı gibi toplumsal dezavantajları ortadan kaldırabiliyor. Bunun gibi daha nice avantajlarından söz edilebilir.

Hiç kuşkusuz bunlar bu sanal Dünya’nın bize getireceği avantajlı durumlar. Ancak bu Dünya’nın bize getireceği olumsuzluklarda söz konusu. Bir oyundaki gibi yaşamın verildiği Dünya’da Tanrı, din gibi inanca dayalı insani duygulara ne olacak. Anlaşılacağı üzere bu Dünya’da bunlara yer yok.

Öte yandan ahlak ve değerler konusu da yerini kaybedecek gibi gözüküyor. Gerek insani gerek toplumsal değerler önemsizleşecek ve yerini bu yeni sanal Dünya’nın kurallarına bırakacaktır.

Bireysel olarak sahip olduğumuz hem bedenimiz hem de bireyselliğimizi oluşturan tüm karakter özelliklerimiz yerini bu Dünya’da oluşturulmuş olan profillere yani oyuncu karakterlerine bırakacaktır. Gerçekten kim olduğumuzu unutacak ve büyük varoluş sancıları çekeceğiz.

Her şeyin iyice metalaştığı inancın, duyguların ve daha nice insanı insan yapan şeylerin yok olmaya başladığı bir Dünya’da bulacağız kendimizi.

Tabiki yaşanan teknolojik gelişmelerin gerisinde kalınmaması gerekiyor. Ama bu demek değildir ki kendimizi şuursuzca bu Dünya’nın büyüsüne kaptıralım. Bilinçli bir şekilde, kendini bilerek, temel insani duygu ve durumları görmezden gelmeyerek bu Dünya’nın kapısını aralayabiliriz. Ama hiçbir zaman bu sanal Dünya’nın yaratacağı tehlikeli durumlar unutulmamalıdır.

Selam ve Dua ile…