İLUH DERESİNİN TAŞMA NEDENLERİ
Batman'ı ikiye bölen 4 metre derinliğinde olan İluh Deresi, sel ve taşkından dolayı bir çok can kaybı ve hasarlara sebep olmuştur. İluh deresinin taşma nedenleri aşağıda özetlenmektedir:
- Dere üzerinde yapılan setler
- TPAO ve TÜPRAŞ duvarları
- Duvarlı kanalın en kesitinin bazı bölgelerde yetersiz oluşu
- Duvarlı kanalın zikzaklar çizmesi
- Dere üzerinde bulunan köprülerin yıkılarak dere yatağını kapatması (Dere üzerinde 1 adet köprü yıkılmış köprü bulunmaktadır.)
- Dere üzerinde 1 adedi demiryolu, 4 adedi araç ve yayalar için olmak üzere toplam 5 adet köprü bulunması ve bu köprülerin en kesitlerinin, kanal debisini düşürmesi
Derenin sağında ve solunda kolektörler bulunmaktadır. Belediyeye ait olanı aktif olarak çalışmakta TPAO (Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı) ait olanı ise çalışmamaktadır. Belediyenin devam eden altyapı projesi bittiğinde İluh deresine arıtılmadan yağmursuyu ve kanalizasyon deşarj edilmeyecektir. Ayrıca İluh deresi DSİ Batman sağ sahil sulama kanalı projesinde tahliye kanalı olarak düşünülmektedir. İluh Deresi çevresinde yaşayanların kentsel katı atıklarını dereye atmalarından dolayı çevre kirliliği yaşanmaktadır. Belediye sık sık dere yatağını temizleme çalışmaları yürütmektedir.
İLUH DERESİ REHABİLİTASYON ÇALIŞMASI
Batman merkezde yaşanan doğal afetler ve çevresel sorunlar doğrultusunda kentsel dönüşüm yapılması zorunlu alanların başında, İluh Deresi ıslah çalışması gelmektedir. 2006 yılında yaşanan taşma sonucu meydana gelen hasarların ardından, İluh deresi ve çevresinde iyileştirme çalışmaları başlatılmıştır. İluh deresi rehabilitasyon çalışmasının amaçları aşağıda belirtilmektedir:
-Kentsel kalitenin arttırılması ve daha yaşanabilir bir bölge oluşturulması
-Kentsel açık alanların ve rekreasyon alanlarının yaratılması
-Bölgedeki kentsel donatı alanlarının arttırılması
-İluh Deresi ve çevresini bir çekim alanı haline getirerek bölgenin canlanması
-Bölgedeki niteliksiz yapıların, etaplar dahilinde yıkılarak yerine planlı ve kaliteli kentsel mekânların yaratılması
-Yaratılacak rantın kamu ve bölge halkı tarafından paylaşılması
-Bölge halkının refahının artırılması ve bölgenin kent bütünü ile entegrasyonunun sağlanması
-Mevcut kentsel arazinin verimli şekilde kullanılması
İLUH DERESİ KENTSEL DÖNÜŞÜM
ALANI VE ÖZELLİKLERİ
Kentsel dönüşüm bölgelerinin belirlenmesinde tekelleşmenin önlenerek katılımcılığın sağlanabilmesi amacıyla Batman Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünde 14.12.2011 ve 30.12.2011 tarihlerinde iki adet toplantı yapılmıştır. 14.12.2011 tarihinde yapılan toplantıya Batman Belediyesi, Batman İl Özel İdaresi ile Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü temsilcileri katılmıştır. Kentsel dönüşüm alanları öneri bölgeleri tespiti konulu bu ilk toplantıda kentsel dönüşüme konu alanların nereler olacağı, konuları üzerine tartışmalar yapılmış olup kentsel dönüşüme konu 3 adet bölge tespit edilmiş olup bunlardan İluh Deresi kenarında yer alan İluh mahallesi alınmıştır. İkinci toplantıda belirlenen kentsel dönüşüm alanlarında ortaya çıkabilecek sorunlar ve uygulama biçimleri tespit edilmiştir.
Proje alanı tarihi kent merkezinde bulunmakla beraber kentin karmaşık ulaşım ağları arasında kentten soyutlanmış, ulaşılmaz bir konumdadır. Kentin en eski kuruluş yeri İluh mahallesi ve mahallede yer alan İluh Tepesi olmakta ve yerleşmenin çekirdeğini oluşturan İluh tepesi etrafında konsantrik halkalar halinde saran konut alanları şeklinde, kuzey ve kuzeydoğuya doğru büyümeye başlamıştır. İluh Tepesi etrafındaki eski doku bugün de mevcuttur. Planlama alanında İluh mahallesinin tepesinden başka tarihsel niteliği olan bir değer yoktur. Alan içerisindeki yapılar ortalama 2 ve 3 katlı, genel olarak kerpiç ve çoğu sel felaketinin de etkisiyle kullanım ömrünü tamamlamıştır. Buna karşılık yapılar ve çevre düzensiz görünümde olup altyapı ve donatı eksikliği büyük oranda görülmektedir.
İLUH DERESİ KENTSEL DÖNÜŞÜM
UYGULAMASINDAKİ SORUNLAR
Kentsel dönüşüm alanı olarak tespit edilen bölgelerde, alanın fiziksel, sosyal, ekonomik ve çevresel koşullarına göre, bölgeye mahsus bazı engeller ve sorunlar yaşanabilmektedir. İluh deresi kentsel dönüşüm uygulamasındaki sorunlar aşağıda özetlenmektedir:
-Bölgede kamusal alanların yetersiz olması,
-Bölge halkının düşük gelir grubuna ait olması,
-Bölgedeki mevcut çevre kirliliği,
-Kent merkezine ve kentin diğer bölgelerine ulaşılabilirliğinin zayıf olması
-Kamu kurumları arasında koordinasyon ve işbirliğinin zayıf olması (Merkezi hükümet ve Belediyenin bağlı olduğu Parti arasındaki siyasi görüş farklılıkları),
-Birden fazla kurumun plan yapması ve planlar arasında eşgüdümün olmaması (TOKİ, Valilik ve Belediye tarafından yapılan planlar),
-2008 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile afete maruz bölge olarak ilan edilen bölgedeki yapıların Belediye tarafından yıkılmaması,
-Yerel yönetimlerin, kentsel dönüşüm mevzuatına hakim olmamaları ve teknik altyapı eksikliklerinin bulunması,
-Batman’da eğitim seviyesinin düşük olması,
-Batman’daki mevcut yapı stokunun %80’lere varan kısmının ruhsatsız ve kaçak olması ve yapıların güçlendirilmesi durumunda karşılaşılacak sorunların olması,
-Dışarıdan yapılan güçlendirme, bina alanında genişlemeye neden olduğu için imar yönünden sıkıntıların oluşması
