Barış Arslan
*12 Eylül 1980 Darbesinin mimarı Orgeneral Kenan Evren, TPAO’da çalışanlarının maaşlarının yüksekliğine dikkat çekmişti. 1930’lardaki isyanlarda Cemil Paşa’ya tercümanlık yapan Alaaddin Dayı da MTA’ya alınan çalışkan bir işçiydi. TPAO Jeoloji Müdürlüğü’nde önemli simalar görev yaptı. Eski Jeoloji Müdürlerinden Fikret Yöndem,Erdal Ahıska ve Mustafa İşbilir, Batman Bölge Müdürlüğü görevini de yaptılar. TPAO eski Genel Müdürlerinden Raşit Ceylan ise petrol sektöründe iz bırakan yöneticiydi…
1980 DARBESİ, TPAO
ÇALIŞANLARINI ETKİLEMİŞTİ
1974 Yılında TPAO Genel Müdürlüğü’ne atanan eski petrolcülerden Raşit Ceylan, kişiliği ve davranışlarıyla petrol sektöründe çalışanlarının tümünün gönlünde taht kuran, insanı değerleri yüksek ve sevilen bir simaydı. Demokrat tavırlarıyla da sendika ve işçilerin kalbini de kazanan Ceylan, ABD’de petrol mühendisliği diplomasını aldıktan sonra TPAO’nun başına geçmişti. 12 Eylül 1980 darbesinden sonra Orgeneral Kenan Evren’in döneminde petrol sektöründeki çalışanların olumsuz etkilendiğini şöyle anlatıyor Ceylan: “O dönemlerde yeni sözleşmede sonuç çıkmamıştı. TPAO’da çalışanların maaşları evlerinin kiralarına yetmiyordu. Biz geçinebilmek için, eşime nikahta takılanları, parça parça satmak zorunda kalmıştık. 12 Eylül darbesi olunca, umutlar tamamen tükenmişti. Çünkü darbe lideri Orgeneral Kenan Evren yaptığı konuşmalarda ‘Bir Genelkurmay Başkanı olarak ayda 20 bin lira alırken, sendika üyesi bir garson tam 40 bin lira maaş alıyor’ diyordu. Bir mühendis olarak ‘Biz fazla maaş istemiyoruz. Bizim ve ailemizin karnını doyurun, yeter’ demiştik. Evren, Güney Dinçer ve Çemberlitaş sahalarını gezdikten sonra petrol sektörlerinin diğerleri gibi olmadığını anlamış olacak ki, maaşlara az da olsa zam yapılmıştı.”
ALAADDİN DAYI, CEMİL PAŞA’NIN TÜRCAMANIYDI
1957 Yılında Batman’da Jeoloji şefliğine atanan Mithat Tolgay, o dönemin zor koşullarını anlatırken, ekibinde yer alanların özverili çalışmalarına dikkat çekiyor. 1930’lu yıllarda yaşanan isyanlarda Cemil Paşa’ya tercümanlık yapan Alaaddin Dayı’nın öyküsüne de atıfta bulunan Tolgay, bakın neler diyor: “Garzan petrol sahasına ilk gittiğimde bir çalışma, diğeri yatak odasından ibaret kuyu jeologlarının kaldığı MKE yapımı portatif tahta barakası vardı. Jeolog arkadaşlarım Süreyya Ekim ve İlhan İrepoğlu dışında Alaadin Dayıyı gördüm. Saçları aklaşmış, oldukça dinç ve arkadaşlarımızın her istediğine koyan bir eleman olan Alaadin Dayı, 1930’lardaki isyanlarda Cemil Paşaya tercümanlık yapmış ve zamanla MTA’ya alınan ve hep jeologlarla çalışmıştı. Alaaddin Dayı, petrol kuyularında kireç taşı formasyonlarını iyi tanıyabilecek deneyimi de edinmişti.”
“TPAO ‘DA ÇALIŞMAK AYRILACAKTI”
Eski petrolcülerden Metin Çakır, 1963 yılında TPAO’ya giriş dönemini dile getiriyor. O dönemlerde TPAO’da çalışmanın bir ayrılacak olduğunu söyleyen Çakır, o yılların TPAO’sunu şöyle özetliyor: “1963 Yılında TPAO’ya girdiğimde şirkette çalışanların sayısı 300’den fazla değildi. Liseyi bitirmiş, akademiye kayıt yaptırmış, kendime iş arıyordum. O zamanlar torpil yapmak isteyenler ya TPAO’ya, ya TRT’ye ya da SHELL’e girmek istiyorlardı. Bu kurumları diğerlerinden ayıran şey iyi para vermeleriydi. TPAO’yu farklı kılan sosyal yapısıydı. TPAO’nun önünden geçer, TPAO’ya giren, çıkan insanları görür, onları izlerdim. Babamın arkadaşınca teklif edilen 6 kurumdan biri olan TPAO’yu tereddütsüzce seçtim. Çok iyi bir seçim yaptığımı bugün bile söyleyebilirim.”
JEOLOJİ’DEN 3 BÖLGE MÜDÜRÜ YETİŞTİ
1970’li Yıllara kadar TPAO Batman Bölge Müdürlüğü bünyesinde faal üniteler arasında Jeoloji Müdürlüğü geliyordu. Batman Bölge Jeoloji’de 13 Müdür görev yaptı. 1970’li Yılların sonunda dönemin Batman Bölge Müdürü Fadıl Teymur döneminde kapatılan Jeoloji Müdürlüğü’nde çalışan Jeologlar, Ankara’ya gitmek istememişti. O dönemlerde Jeoloji de görev yapan Fikret Yöndem, Erdal Ahıska ve Mustafa İşbilir, belli aralıklarla Bölge Müdürlüğü görevini yapmıştı. Yine bir dönemler kısa süre merhum Alaaddin Mete de Bölge Müdür Muavinliğini yapmıştı.
