Barış Arslan
*1950 Yılına kadar Türkiye’de denizcilik dışında ‘fuel-oil’ diye bir yakıt bilinmiyordu. MTA’nın ürettiği yakıt, demiryollarının bölgede çalışan lokomotiflerde kömür yerine ‘fuel-oil’ kullanılmıştı. TPAO’nun bulunduğu Site Mahallesi’nin sembolü olan ‘Beyaz Saray’ binası petrol emekçilerinin kaldığı tek mekandı. İşte eski Batman’dan bir kesit kare daha…
İLK FUEL-OİL LOKOMOTİFLERDE KULLANILMIŞTI
Yıl 1950. Yer DDY Batman Garı. DDY Batman Garı’nda tarihi bir an. Pilot Rafineri Müdürü Şemsi Ağar’ın da aralarında bulunduğu eski petrolcüler, Devlet Demir Yolları’nın lokomotiflerine fuel-oil kullanmasını önermişti. Güneydoğu’da sefer yapan DDY’ye ait lokomotifler, uzun süre kömür yerine ‘fuel-oil’ kullanmıştı. İşte o tarihi ana tanıklık yapan eski petrolcüler DDY Batman Garı’nda çektikleri hatıra fotoğrafı: “Şemsi Ağar, Necati Usta, Rauf Eren, Necmettin Danışman, Hamit bey, Oğuz Avdan, Nuri Çankaya, Mustafa Cam, ve ilk DDY Batman Gar amiri Elazığlı Necdet bey.”
TÜRKİYE’DE İLK RAFİNERİ MÜDÜRLERİ
Türkiye’de ilk rafineri Müdürleri Hasan Göker, Mustafa Solim ve Hayrettin Bezmen’dir, Bu petrolcüler, Batman’da 50’li yıllarda çalışan başarılı yöneticilerdi. 1952-53 Yılları arasında Amerika Tulsa-Oklohama’da mezun olan ilk petrolcülerin Türkiye’de çalıştığı yer Batman Rafinerisiydi. 1955 Yılında üretime başlayan Batman Rafinerisi’nde Başmühendis olarak çalışan Hasan Göker, TCC Ünitesi şefi Mustafa Solim ve Rafineri İşleri Müdürü Hayrettin Bezmen de belli aralıklarla ilk rafineri müdürleri olarak petrolcülük tarihine geçmişti.
NEREDE O BEYAZ SARAY!
Burası bir dönemler TPAO Bölge Müdürlüğü’nün sembolü olan ‘Beyaz Saray’ binası idi. Petrol emekçilerinin dinlendikleri tesis olarak bilinen o tarihi binada sayısız etkinlik de gerçekleşmişti. TPAO’nun yıldönümlerinin yanı sıra düğün ve nişan törenlerinin de yapıldığı o binanın dili olsa da geçmiş günleri anlatsa. İşte yıkılmadan önce bir grup emekçinin hatıra fotoğrafı çektikleri eski ‘Beyaz Saray’ binası önünde hatıra kare çeken eski petrol emekçileri: “İsmail Cayrat, Abdullah Öncü, Fahri Keçelioğlu, Hüseyin Canpolat, Özcan Yazıcı, Baki Menemen. (Oturanlar): Kudret Bayrak, Zeki Kuruöz ve Necati Adıyaman.”
EMEKTAR YAZLIK SİNEMASI
Burası TPAO Batman Bölge Müdürlüğü’nün eski yazlık sinemasıydı. Melih Genca kapalı spor salonu bitişiğinde TPAO’nun emektar yazlık sineması vardı. Yaz gecelerinde sinemaseverler, yazlık sinemasına ilgi gösterirlerdi. TPAO’nun eski emektar yöneticilerinden Gencay Ekim, o emektar sinemayı şöyle özetlemiş: “Yazlık sinemadan çıktığımız bazı zamanlarda, Batman’dan temin edemediğimiz, taze sebze ve meyve satışını yapan arabalar sinema önünde durur, onlardan alış-veriş yapardık. O sinemada ne güzel filmler izlemiştik.”
