Öyle bir değişti ki Batman
Barış Arslan
*Ülkenin ilk rafinerisinde görev yapan uzman petrolcüler, yaklaşık 65 yıllık bacanın tütmesinde önemli rol oynamıştı. TPAO bünyesindeki rafineride görev yapan o usta petrolcüler aramızda yok ama yıllar önce temelini attıkları o rafineri hala üretimde. İşte uzun yıllar iç içe olan TPAO ile Rafineriden farklı kareler...
USTA PETROLCÜLER BİR ARADA
Şimdilerde Koç Holding’in patronluğunu yaptığı TÜPRAŞ Batman Rafinerisi üretime başladığı yıllarda önce MTA, ardından da TPAO bünyesine geçmişti. Türkiye’de uzman petrolcülerin 1960’lı yılların başında görev yaptığı ülkenin ilk rafinerisi; bir zamanlar Batman’ın elektrik ihtiyacını da karşılıyordu. 55-60 Yıl öncesinde Batman Rafinerisi’nde görev yapan o usta petrolcülerin büyük bölümü aramızda yok ama ölümsüzleştirdikleri o kare; petrol kentinin geçmişte ne kadar zengin idarecilerle çalıştığını gözler önüne seriyor.
ESKİ ATÖLYELER YOK
Bir zamanlar Batman’da petrol sektörleri iç içeydi. Ülkenin ilk rafinerisinde emek veren fedakar petrol yöneticileri ile petrol emekçilerinin çoğu yok. Ancak yıllar önce ülkenin ilk rafinerinin kurulduğu Batman’da, eski emektarların kurdukları o atölye binaları da bir bir tarihe karıştı. Batman Rafinerisi son yıllarda hızla değişti. Eski atölye binalarından Pres atölyesi ve diğer ünitelere ait atölyelerden bu kare geride kaldı. 60’lı Yılların başında Rafineri başındaki idarecilerin ölümsüzleştirdikleri tarihi kare, Batman Rafinerisi’nin geçmişte ne kadar zengin bir idareci ordusuna sahip olduğunu belgeler gibi.
RAFİNERİ, TPAO BÜNYESİNDEYDİ
Ülkenin ilk rafinerisi Batman’da kurulduğu 1955 tarihinden 1970’li yıllara kadar Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı ile aynı çatı altındaydı. Ham petrol stok tanklarının üstünde ‘TP’ amblemi ile ‘Türkiye Petrolleri A.O’ yazısı bulunuyordu. Rafineri ile Türkiye Petrolleri çalışanları iç içe çalışırdı. 1960’lı yılların başında TPAO bünyesindeki Batman Rafinerisi’nden tarihi bir fotoğraf. Şimdilerde Rafineri’nin fiziki yapısı o kadar değişti ki, eski kare ile günümüzün TÜPRAŞ Rafinerisi arasında uçurum var.
PETROLCÜLER YOLLARI DA YAPARDI
Raman Dağı’nda ‘kara altın’ı keşfeden dönemin petrol emekçileri, görevlerinin yanı sıra ulaşım engeliyle de karşılaşıyordu. ‘Kuş uçmaz kervan geçmez’ yerlerde yol çalışması yapan eski petrol işçilerinden ilginç bir manzara. 1948 Yılında Raman Dağı’nda petrolün bulunmasıyla amele işçiler, ağır tonajlı araçların geçebilmesi için beton menfezleri yola döşerken objektiflere böyle yansımış. İş makine sayısının az olduğu o zamanlarda işçilerin ne zor şartlarda çalıştığının bir karesi düşündürtüyor.
