Barış Arslan
*TPAO, 1955 yılında kuruldu. Uzun yıllar MTA Enstitüsü, petrol aramasını bölgede yapmıştı. 1955’ten bu yana ise TPAO petrol arama çalışmalarını yürütüyor. 64 Yıllık ulusal petrol markası TPAO, MTA’dan eski iki sahayı devralmıştı. İşte kara altının MTA’dan TPAO’ya devredilmesinin kısa öyküsü.
MTA, TPAO’YA NELER DEVRETMİŞTİ
MTA Enstitüsü, 1950-54 yılları arasında Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının işe başladığı 16 Şubat 1955 tarihine kadar devrettiği sahalar Raman ve Garzan’dı. Raman Dağı’nın petrol sahasında o dönemler 7 milyon ton petrol devreden MTA, Garzan petrol sahasında kara altının rezervi 3 milyon ton olarak tespit etmişti.
MTA’NIN ÇEKİRDEK KADROSU
Ulusal petrol sektörünün ilk çekirdek kadrosu MTA’nın Petrol Şubesiydi. İşte adlarını altın harflerle kara altına yazdıran MTA’nın çekirdek kadrosu; “(Oturanlar): İhsan Ketin, Ziya Kirman, Kasım Erguvanlı. (Ayaktakiler): İsmet Yalçı, Lütfiye Eren Boz, Mehlika Taşman, Ahmet Cebeci, Atife Daçı, Zatı Ternek, Fuat Baykal, Cahide Ünsalaner, Kemal Lokman, Necdet Egeran, Melih Tokay, İhsan Ruhi Berent, İbrahim Hakkı Akyol, Kazım Yahşım, Malik Sayar, Cevat Eyüp Taşman, Necmettin Danışman ve Sadettin Pekmezci.”
TPAO’DA İLK YAZIŞMA
Türkiye Petrolleri 12. 01.1955 tarihinde kuruldu. 6327 sayılı kanunla kurulan TPAO’nun ilk yazışmasında iki adet Resmi Gazete’nin sunulduğuna dikkat çekiliyor. ‘Vergi usul kanunun 143 ve 159 maddeleri keyfiyetle bildirilir’ şeklindeki yazışma o dönemler Ankara Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne iletilmiş. İşte TPAO’nun kurulduğuna dair ilk yazışma belgesinden bir örnek.
PETROLCÜLÜKTE UNUTULMAYAN İKİ İSİM
Petrol Yasasının hazırlanmasında büyük çaba gösteren iki isimden biri Cevat Eyüp Taşman, diğeri ise Necdet Egeran’dı. ABD’li bazı petrolcülerle birlikte petrol yasasını hazırlayan Necdet Egeran, ilk diplomalı Taşman’ı unutmuyor: “Takdirle andığımız, büyüğümüz Cevat Eyüp Taşman baş petrol müşavirimizdi. Maden kanunu yasası o’nun büyük emeğiyle bitirdik. Ülkemizde petrolü ilk bulan ve de petrol yasasını hazırlayan Cevat Eyüp Taşman’ı unutmayacağız.”
