Barış Arslan
*1940’li Yıllarda Maymune boğazında petrol arama çalışmasını sürdüren MTA’nın ilk mühendisleri 1944’ten sonra Raman dağına çıkmıştı. Dönemin Bakan ve üst düzey yetkilileri, Maymune sahasından petrolcülerin ayrılmasını istemişti. İşte MTA’nın o çekirdek kadrosunun Maymune boğazındaki son günlerinden bir kesit kare…
MAYMUNE BOĞAZINDA UMUTLAR TÜKENİNCE…
Maymune boğazında açılan Raman-1, 2 ve 3 nolu sondaj kulelerinde kara altın için beklenen sonuç alınmamıştı. Raman-5 kuyusunda çıkan petrol ise yeterli değildi ve o kuyu da 1943 yılında teknik nedenlerle terk edilmişti. Adana’dan getirilen kablo ve rotary sistemle petrol arayan ilk petrolcüler, Ankara’dan gelen Bakan ve üst düzey yetkililer karşısında zorlanmıştı. Başbakanlık Umumi Müfettişi Fuat Sirmen ve Avni Doğan, incelemelerde bulunduğu Maymune boğazında ilk petrolcülerden Necdet Egeran’dan brifing almıştı. İşte Maymune boğazındaki konaktan brifing veren Egeran ve başkentten gelen bazı konuklar. Heyet, petrol aramalarında umut vermeyen Maymune Boğazından Raman Dağında petrol arama çalışmalarının yapılmasını istemişti.
MAYMUNE’DEN RAMAN’A
Maymune Boğazında petrol aramalarında yeni keşif olmayınca Ankara’daki umut ve sevinç rüzgârları ters dönmüştü. Bazı çevreler “Devletin paraları toprağa gömülüyor” şeklinde sesleri Ankara’daki üst düzey yetkililerini huzursuz etmişti. Bir başka dedikodu ise “Petrol bulunmuş ama bazı yetkililer bunu saklıyor. Petrol, ikinci dünya savaşından sonra kullanılacak” şeklindeki iddialar üzerine Başbakanlık müfettişleri, Maymune boğazına peş peşe çıkarma yapmıştı. MTA’nın çekirdek kadrosu artık Maymune boğazına terk edip Raman’da petrol aramalarını sürdürmeyi kararlaştırmıştı.
RAMAN İLK SONDAJ KUYUSU
2 Ağustos 1944 tarihinde MTA’nın Genel Müdürlüğüne İhsan Ruhi Berent atanmıştı. Maymune boğazını terk eden dönemin petrolcüleri 1945’in Şubat ayında sondaj çalışmalarına başladıkları Raman-8’de 17 Ocak 1946 tarihinde kuyudaki çalışmaları tamamlamıştı. Türkiye’de ekonomik yönden ilk keşif Raman-8’de olmuştu. İlk testlerde kuyu günde 7 ton üretim yapabilecek kapasitedeydi. Üretimin 4 tona kadar düşmesi üzerine Raman dağında yeni kuyular açılmıştı. Dönemin ilk petrolcülerinden Necdet Egeran, İşletmeler Bakanı Cavit Ekin’e yeni kuyular hakkında brifing verdiğinde Diyarbakır mebusu Şeref Uluğ da Raman’daki toplantıya katılmıştı.
MAYMUNE’DE KUYULAR UMUT VERMEMİŞTİ
1941 ila 1944 Yılları arasında petrol aramalarının merkezi Maymune boğazıydı. Ankara’da gözler Maymune boğazında süren sondaj çalışmalarına çevrilmişti. Buradan gelecek haberlere odaklanan Başkentteki üst düzey yetkililer, o dönemlerde ulaşımın olmadığı Batman’a ard arda ziyaret gerçekleştirmişti. İşte Jeofizik-sismik çalışmalarından Maymune boğazında 1940 yılında sondaj kuyusundan bir fotoğraf.
