BU PETROLCÜLER, 88 YIL ÖNCE TARİH YAZDI
Türkiye’de ilk petrol sondaj kulesinin açıldığı yer; Midyat-Basbirin sahası idi. İlk diplomalı petrolcü Cevat Eyüp Taşman’ın beraberinde ‘kara altın’ın yüzey çalışmasını yapan ABD’li Terry, Samuel Russell, Shirley, Yocum, Ustabaşı İvan Kovac, sondaj kulesinde garsonluk yapan Ali ve aşçı Cemal ile şimdilerde Şırnak-İdil sınırları içinde kalan ‘Basbirin Petrol Sahası’nda tam 88 yıl önce çektikleri hatıra kare. İlk petrolcülerden 88 yıl sonra şimdi de aynı sahada TPIC sondaj ekibi, petrol arıyor.
31 ARALIK 1942’DE MAYMUNİYE MTA TESİSİ
Tarih, 31 Aralık 1943… Bir zamanlar Maymuniye boğazı, MTA Petrol İşleri Arama merkeziydi. ABD’li petrolcü Samuel Russell’in de aralarında bulunduğu bir grup petrolcü, aileleriyle yılbaşı gecesini MTA’nın 2 katlı taş binasında böyle kutlamışlardı. MTA’nın tarihi konağına dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün yanı sıra ilk Başbakanlardan Şemsi Günaltay ile Hasan Saka da konuk olmuştu.
MTA KONAĞINDA BİR CUMHURBAŞKANI
Yıl, 1948… Dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, Türkiye’de ekonomik ömrü en uzun olan ve halen üretimdeki 8 numaralı Raman Dağı’ndaki petrol kuyusunu ziyaret ettikten sonra Maden Teknik Arama Enstitüsü’nün Maymuniye Boğazı’ndaki ‘Şark Petrolleri konağında ağırlanmıştı. Türkiye’nin ilk petrolcüsü Cevat Eyüp Taşman’ın petrolcü eşi Mehlika hanımın da brifing verdiği İnönü, bir gece Maymuniye Boğazı’ndaki MTA tesislerinde geçirmişti. İnönü, o dönemlerde küçük bir yerleşim birimi olan Maymuniye’deki MTA’nın konağında dönemin petrolcüleriyle bir araya gelmişti.
ROMANYA’DAN ALINAN RAFİNERİYDİ
‘Kara altın’ın ilk keşfedildiği yerlerden biri de Maymuniye boğazıydı. Asfalt üretimi ağırlıklı rafinerinin üretim çalışmalarını yerinde inceleyen dönemin Başbakanı Hasan Saka, Polonyalı rafineri uzmanı Mankiyeviç’ten brifing almıştı. Kurulduğunda günlük 3000 varil asfalt üretimi yapan Romanya’dan satın alınan ikinci el rafinerinin ardından Batman Ovası’nda Türkiye’nin ilk rafinerisi 1955 yılında kurulmuştu.
FÖRT ŞAPKALARINI SEVDİRTEN ABD’LİLER
Türkiye’de tarih yazan petrolcülerden biri de Bolulu Cevat Eyüp Taşman’dır. 1934 Yılında Türkiye’ye beraberinde ABD’li petrolcülerden Harold Moses ve Bil Woodson’u getiren Taşman, ABD’lilerin fötr şapkalarını da yerli petrolcülere sevdirmişti. Yaz mevsiminde 45 ila 50 derece sıcaklığının yaşandığı bölgede petrol aramalarını sürdüren ABD’li petrolcüler, dört mevsimde de fötr şapkalarıyla petrol bölgelerini dolaşırlardı.
