Raman Dağı’nda Türkiye’de ilk petrolü keşfeden petrolcülerin öyküleri kaybolmasın diye Batman Çağdaş gün yüzüne çıkarıyor. 1940’ın sonları ile 1950’li yılların başında İstanbul’daki tersane ve kaynakçı-teknikerleri Batman’a getiren kuruluş Maden Teknik Arama Enstitüsü idi. İşte Raman Dağı’ndaki ilk petrol emekçilerinden bazı simaların öyküleri…
RAMAN’DAKİ PETROLCÜ İLE BJK ESKİ BAŞKANIN BABASI
Tarih, 7 Mart 1967… Yer, İstanbul-Hilton oteli. Batman kent merkezine 20 kilometre uzaklıktaki Raman Dağı’nda ilk kaynak atölyesinde çalışan tekniker Artvin-Hopalı Fahri Uzuner idi. 1954 Yılının son aylarında MTA’nın Raman kampından ayrılan merhum Fahri Usta, ailesinin bulunduğu İstanbul’a yerleşti. Sirkeci’de otomotiv sektöründe hizmet veren Fahri Uzuner, eşi Can Nezahat hanım, kuzeni Beşiktaş kulübü eski Başkanı Fikret Orman’ın babası merhum Abdülkadir Orman ve eşi Nuran Orman’la, Artvin-Çoruh gecesinde çektikleri siyah-beyaz fotoğraf. Merhum Uzuner, kuzeni Orman’la birlikte memleketinin kültür ağırlıklı aktivitelerine de renk katardı.
İSTANBUL’UN USTALARI RAMAN’DA ÇALIŞTI
Maden Teknik Arama Enstitüsü, 1940 ve 50’li yıllarda ‘Raman Dağı’nda çalışan sanatkarları İstanbul’dan getirmişti. 1945 Yılında Raman Dağı’ndaki MTA kampı küçük bir petrol kasabasını andırıyordu. 74 Yıl önce ‘kara altın’ın bulunmasıyla torna, kaynak atölyesi ve elektrik santralinin kurulduğu Raman’da o yılları TPAO emeklisi Avni Şimşek, anlatıyor; “1953 Yılında ağabeyim Behçet’i görmeye gittiğim Raman MTA kampında tekniker, kaynakçı ve torna ustaları vardı. Dolgun ücretle çalıştırılıyorlardı. İstanbul’dan Celal bey ve Artvinli Fahri Usta’nın yanı sıra Gercüşlü İbrahim Usta da kampta yetkili ustalardı. Petrol arama şirketinin kalbi Raman’da atıyordu. MTA’nın başındaki sorumlu Müdür ise Ali Dramalı idi. 1955 Yılında Raman’da göreve başladığımda İstanbul’dan gelen ustalardan Fahri Uzuner ile bazı ustalar ayrıldı. Raman Dağı’ndaki o değerli ustalardan çok şey öğrendik. Hayatta olmayan o değerli ustaları rahmet ve saygıyla anıyorum.”
RAMAN’A HAYRANLIK DUYMUŞTU
Artvin-Hopalı Fahri Uzuner, tam 70 yıl önce Raman Dağı’nda kaynakçı teknikeri olarak görev yapmıştı. Mesai saatinden sonra zamanını yabani hayvanlarına ayıran Uzuner Şahin-Atmaca ve ayı gibi yabani hayvanları evcilleştiren ender petrol emekçilerindendi. 5 Yıl bir süreyle görev yaptığı Raman Dağı’ndaki güzel ortamı ailesine anlatan hayvan sever Fahri Uzuner, 1970 öncesinde İstanbul’da eşi Can Nezahat ile çektiği siyah-beyaz kare.
İLK PETROLCÜLER BURADA GÖREV YAPTI
Burası, şimdilerde Hasankeyf karayolu üzerindeki Maymuniye boğazı. Maden Teknik Arama Enstitüsü, TPAO kurulmadan önce Türkiye’de ‘kara altın’ arayan ilk kuruluş MTA idi. Raman-2 ve Raman-3 sondaj kuyuları 1940’larda Maymuniye Boğazı’nda açılmıştı. O yıllarda Şark Petrolleri’nin kalbi bu boğazda atılırdı. Bu bölge geçmişte Cumhurbaşkanları, Başbakanlar, Devlet Bakanları ile üst düzey bürokratlar konuk etti. Petrolcülerin ayak izlerinin olduğu bu bölgede şimdilerde ‘kara altın’a dair bir iz kalmadı.
RAMAN’DAN SONRA İSTANBUL SİRKECİ
1954 Yılının başında Raman Dağı’ndaki kaynakçı atölyesindeki Teknikerlik görevinden ayrılan Artvin-Hopalı Fahri Uzuner, İstanbul-Sirkeci’de açtığı ‘Cennet Oto’ firması adı altında oto, kamyon, yedek parça, toptan ve parekende alım satım işleri yaptı. 22 Haziran 1954 Yılında Sirkeci’de açtığı otomotiv firmasıyla adından söz ettiren merhum Uzuner, Raman Dağı’nda ter döken ilk petrol emekçilerindendi.
