Türkiye’de ilk kadın petrolcüler, 1960’ların başında Batman’da görev yaptı. Raman dağı, ilk petrolcülerin okulu gibiydi. 1980’lerde Batman’ın eğitimcileri, Halk Eğitim Merkezi’nin yılsonu sergilerini kaçırmazdı. İşte petrol kentinin dününe dair fotoğrafları…
1980’LERİN EĞİTİMCİLERİ
Batman’ın ‘İlçe’ dönemindeki bazı eğitimcileri bir arada. Erzurumlu Nurullah Özkılıç, Milli Eğitim Müdürlüğü görevini 1990’lara kadar yaptı. Batman’ın ‘İl’ oluşuyla birlikte Özkılıç, petrol kentinden ayrıldı. Eski Kültür Merkezi’nde Halk Eğitim Merkezi’nin yılsonu sergisinde bir araya gelen bir zamanların unutulmayan eğitimcilerinden bazı simalar; Nurullah Özkılıç, eski Halk Eğitim Merkezi Müdürü merhum Tevfik Işık, Arif Bulut, Mehmet Güngen, HEM’de usta öğreticilerden sorumlu Sabite Güler, Latif Günay, Fatih Lisesi eski Müdürü Ömer Öztürk ve eski HEM Müdür Yardımcısı Ömer Bozkurt.”
TARİHİ BATMAN DDY BATMAN GARI
DDY Batman Garı’nın eski manzarası geride kaldı. İçten yanmalı buharlı lokomotiflerin su ihtiyacını karşılamak için deve boyunlu dinamo pompası ile lokomotifin su kazanına su ikmali yapan sistem vardı. DDY Gar’ında kömür ve odunla çalışan lokomotifte çalışan kürekçiler vardı. DDY raylarında mekanik sistemle hat değiştirilirdi. Makinisti uyarmak için görevlinin hareketleri ve bekçi düdüğüyle birlikte ritmik sesler çıkarması, yolcuların da dikkatini çekerdi.
TPAO’DA İLK BÖLGE MÜDÜRÜ ÇALIŞLAR SAHADAYDI
1955 Yılında TPAO Batman Bölge Müdürlüğü’nün kurulmasıyla göreve atanan Suat Çalışlar, petrol aramalarının yapıldığı sahalarda, dönemin petrolcülerini gölge gibi izlerdi. Türkiye’de ilk petrolcüler olarak bilinen Ferhan Sanlav, Parisa Gönülden, Mithat Tolgay, Hasan Oktay, Özkan Gümüş, Emin İlhan ve Süreyya Ekim ile Güneydoğu’daki sahaları karış karış gezen Çalışlar, 1960 yılına kadar Batman’da görev yapan ilk ‘Bölge Müdürü’ unvanını elinde bulundurdu.
RAMAN, İLK PETROLCÜLERİN OKULUYDU
Maden Teknik Arama Kurumu’ndan sonra TPAO’ya geçiş yapan petrol emekçilerinden biri de Avni Şimşek’ti. Halen yaşamını İstanbul’da sürdüren Şimşek, 1950’li yıllarda Raman Dağı’nda görev yapan jeolog Özkan Gümüş, jeolog Mithat Tolgay ve Aytekin Dursun’la görev yaptı. Raman Dağı’na çıkan eski yolun Maymuniye’den petrolün bulunduğu dağa çıkıldığını da dün gibi anımsıyor; “İngiltere’den yeni gelen üç-dört araba ünite müdürlerine tahsis edilmişti. Yerli arabanın olmadığı dönemlerdi. Raman’daki yokuşu çıkmak zordu, bir bölümüne atlarla gidilebiliyordu. TPAO’nun ilk araçları petrolcülerin imdadına yetişirdi.”
62 YIL ÖNCESİNİN KADIN PETROCÜLERİ
Yıl, 1961. Yer, TPAO Batman Bölge Müdürlüğü. İlk Paleontoloji laboratuarında görev yapan kadın petrolcülerin çoğu aramızda yok. 1970’lere kadar Batman’da görev yapan ilk kadın petrolcüler Fikriye Güngör, Sabahat Evin, Ferdiye Hergüvenç ve Neriman Baykal’ın 61 yıl önce Batman Bölge Müdürlüğü’nde çektiği siyah-beyaz kare.
