Barış Arslan
*Batman Rafinerisinin temeli atılırken, şimdilerde etrafı kale gibi görünen Cumhuriyet, Şirinevler ve Akyürek Mahalleleri yoktu. Uçsuz bucaksız çöl ortasına yapılan Batman Rafinerisinin komşusu, Site semtiydi. Ülkenin ilk rafinerisinin temelini atanlar, çektikleri hatıra karelerle petrol şehrinde iz bırakmışlardı.
RAFİNERİ ETRAFINDA TEK MAHALLE YOKTU
Tarih 3 Kasım 1954. Maymune boğazından Batman DDY istasyonun bulunduğu bölgeye yakın rafinerinin temeli atılmıştı. Bir şehir 65 yılda bu kadar mı büyür, işte ispatı. 1954’ün son aylarında rafineri temeli atılırken etrafında tek bir mahalle yoktu. Şimdilerde etrafını kale gibi saran Akyürek, Şirinevler, Cumhuriyet, Cudi ve Bayındır semtleri yoktu. Rafineriye komşu olan tek yer ise Site Mahallesiydi. Site semtinin temelini de ABD’li mühendisler atmıştı.
RAFiNERiNİN iLK MÜDÜRÜ
1952 Yılında Batman Rafinerisinin temeli atılmıştı. Batman Rafinerisi ilk Müdürlerinden Hasan Göker, o döneme tanıklık yapan belki de ilk mühendisti. Bakın Göker, rafinerinin kuruluşunu nasıl anlatıyor: “Amerika’ya malzeme siparişi vermiştik. O malzemeler Gemiyle önce İskenderun’a ardından da trenle Batman’a getiriliyordu. 1953-54 yılları sıkıntılı dönemdi. En iyi malzemeyi rafinerinin inşaatında kullandığımızı hatırlıyorum. İnşaatlarda kullanılan kalıp tahtaları bile öyle kaliteliydi ki; daha sonra bizim marangozlar bu tahtaları mobilya imalatında kullandılar.”
“ÜRÜN İHTİYACINI TESPİT EDEMEMİŞTİK”
Batman Rafinerisi’nin ilk müdürlerinden Göker, bir gerçeği daha itiraf ediyor. Şimdi aramızda değil ama Göker altını çizdiği bir gerçeği bakın nasıl anlatıyor: “O zamanlar, tecrübesizliğimizden rafineri kurulmadan önce ve rafineri yapılırken, ülkemizin ürün ihtiyacını tespit edememiştik. O dönemlerde benzin ihtiyacımız yılda 50 bin ton civarındaydı. Daha çok gazyağı ve motorine ihtiyaç vardı. Raman petrolü de ağır petroldü. Çıkardığımız benzine talep yoktu. Bu en büyük hataydı. Bu hataları yaşadık ve sonradan düzelttik. Örneğin Raman petrolü ağır olduğu için o’nu koklaştırıp ‘Kok kömürü’ olarak halka satabilirdik. Böylece motorin üretimi de artardı.”
