*Petrolün başkenti Batman’da, petrol sektörleri bir dönemler ihtiyaç duyduğu malzemelerin alımını bu şehirde karşılardı. İhalelerin merkezi de başkent değildi, Batman’dı. Petrol sektörlerinin araç ihalelerinden tutun da en ufak bir malzeme alımında bile öncelik bu şehrin hakkıydı. Şimdilerde neredeyse bir vida-cıvata bile dışarıdan alınıyor. Batmanlı esnaf, tabiri caizse dışarıdan yapılan alımlar yüzünden kan kaybediyor…
*Petrol sektörlerinin başındaki eski yöneticiler, talimat verirdi, genelge yayınlardı: “Batman dışında alım yapmayın. Malzeme-araç gereçleri dışarıdan değil, Batman’dan karşılayın…” O yıllar Batman’ın ‘Altın Yılları’ idi. TPAO, Petrolofisi, TÜPRAŞ Batman Rafinerisi ve BOTAŞ gibi önemli petrol sektörleri, malzeme ihtiyacını hep bu şehrinden karşılardı. Şimdilerde esnaf, imal ettiği bir vidayı bile petrol sektörlerine satamamanın ezikliği içinde…
ALIMLAR HEP DIŞARIDAN…
2007 Yılında Koç’un patronu olduğu TÜPRAŞ Batman Rafinerisi, 1955 yılında petrol üretimine başladığında, bu bölgede bacası tüten tek sanayi kuruluşuydu.
Yorgun rafineri hep üretti, hala da üretmeye devam ediyor.
Eski Petrol-İş Sendikası Genel Başkanı Mustafa Öztaşkın, 6 yıl öncesinde ziyaret ettiği Batman’daki Sendika binasında önemli bir ayrıntıya dikkat çekmişti:
“Koç Holding’in Batman Rafinerisi’nde ürettiği ‘kara mahsul’de yıllık ortalama kar oranı 30-40 milyon TL civarında.”
Koç, bu şehrin rafinerisine yatırım yapsın, daha çok kazansın.
Herkesin arzusu bu.
Türkiye’nin dört bir yanına asfaltı Batman’dan gönderen Koç Holding’in, şimdilerde Batman’dan ne kadar kazandığını da bilmiyoruz ama patronluğunu üstlendiği bu kurum, tam 13 yıldır kapılarını bu şehre kapattığını da Batman’da oturanların çoğu biliyor.
Özelleştirildiği ilk günlerde Batmanlının büyük bölümü Koç Holding’ten umutluydu… Halkın çoğunluğu, siyah-mahsulün yanı sıra beyaz ürünü de üretecek Koç’tan, Batman Rafinerisi için çok şey bekliyordu ama maalesef umutlar bir bir tükendi.
Koç’un, Batman Rafinerisi’ne bırakın yeni yatırım yapmayı, ilk dönemlerde yaptığı ‘sosyal sorumluluk’ kapsamındaki tüm aktivitelerini de sonlandırdı.
Bu şehrin bir parçası olan Rafineri’nin kapıları neredeyse Batmanlılara kapatılacak halde.
Rafinerinin eski yöneticileri, önceleri şehirle iç içeydi. Şimdilerde zorunlu olmadıkça şehre inmiyor bile.
Günümüzde Kışla ile Emniyet Müdürlüğü’ne rahatlıkla ziyaret yapabilmek mümkün ancak Batman Rafinerisi’nin sosyal tesislerine girmek imkansız.
Giriş ve çıkışlar mesele.
Batman Rafinerisi’ne ziyaret tabiri caizse büyük bir mesele.
Batmanlı esnaf, ürününü pazarlayabilecek ve anlatacak bir ortam için Rafineri’den günlerce randevu bekleyecek duruma düştü. Oysa Rafineriyi bugünlere getiren bu şehir, özelleştirildikten sonra artık o tesislere adımını atamaz oldu.
500-600 Kişinin ancak istihdam edildiği Batman TÜPRAŞ Rafinerisi, neredeyse tüm malzeme alımları İzmit’ten karşılanıyor. Oysa tekstil sektöründeki 255 firmanın 25 bin kişiye istihdam sağladığı bu şehirde; koca Batman Rafinerisi’nin sırtını dönecek hale gelmesi tek kelimeyle üzücü…
ESKİ YÖNETİCİLERİN KARARLILIĞI
Söz petrol sektörlerinden açılmışken bir sitem de TPAO’ya var.
Tabii ki, bu eleştiriler TPAO Batman Bölge Müdürlüğü’nün yöneticilerine değil.
Onları da aşan bir durum.
Özellikle 1990’lı yılların öncesinde sayısız üniteye sahip TPAO Batman’da Sondaj ve Jeoloji, ‘Bölge Müdürlüğü’nün kalbiydi.
Petrol sahalarında arızalanan TPAO araçları ya Batman Sanayisi’nin yolunu tutardı yada TPAO Bakım-Onarım Atölyesi’ne alınırdı. Araçların malzemeleri de Batman esnafından alınırdı.
Hiç unutmuyorum; dönemin eski Bölge Müdürü Mehmet Yamaç, ünite müdürlerine talimat verirdi; “Alımlarda öncellik Batman esnafının.”
Merhum Yamaç’tan sonra TPAO Batman Bölge Müdürlüğü’nde iz bırakan simalardan biri de Erdal Ahıska idi. Daha önce yılları Jeoloji Müdürlüğü’nde geçen Ahıska, Batman’a olan tutkusunu şöyle dillendirirdi; “Batman ile özdeşleşen TPAO’nun alımlarda Batmanlı esnafı tercih etmesinden memnunuz. Nasıl yüzlerce Batmanlı TPAO’da istihdam imkanı buluyorsa, elbette esnafın hakkı da ürünlerini kurumumuza satmasında doğal ne olabilir ki? Malzeme ihtiyaçlarımızda her zaman Batmanlı esnaf öncelliğimiz…”
30 yıl öncesinde TPAO’nun Batman Jeoloji Müdürlüğü’nde öyle güçlü bir kadro vardı ki, sormayın gitsin. Erdal Ahıska ve yardımcısı Yılmaz Günay sorumluluğundaki o ekip, petrolcülükte büyük işlere imza atmıştı.
“BU ŞEHİR VELİNİMETİMİZ…”
TPAO Batman Bölge Müdürlüğü eski muavinlerinden Sıtkı İlker’in yılları Batman’da geçti.
Merhum Mehmet Yamaç’ın yardımcısı olan İlker, bir Batman gönüllüsüydü.
TPAO’nun kuruluş yıldönümünden bir kare dikkatimizi çekti.
Eski 1 nolu misafirhanede TPAO’nun kuruluş yıldönümünde pastayı kesen Bölge Müdür Yardımcısı İlker’in yanında eski futbol hakemlerden Zihni Aksoy, Erdal Ahıska ve Gazi Bolat gibi eski TPAO mensupları da var.
O dönemler TPAO’da aşçı ve pasta ustası merhum Nezhet Ustabaşı idi.
Yaş pastaları meşhurdu Nezhet Usta’nın.
TPAO’nun yıldönümünde hazırlanan pastayı kesen eski Bölge Müdür muavini İlker, çevresindekilere fısıldamıştı: “Gerekirse yaş pastaları Batman’daki pastanelerden alın. Çünkü, bu şehir bizim velinimetimiz…”
BATMANLI ESNAF NE YAPSIN…
Yukarıda da değinmeye çalıştık.
Günümüzde petrol sektörlerinin başındaki yöneticileri de belki aşan bir durum.
Burada kimseyi suçladığımız da yok.
Geçenlerde Organize Sanayi Bölgesi’nde milyon dolarlık yatırım yapan Batmanlı bir yatırımcı, petrol sektörlerinden yakınıyordu:
“Buraya milyon dolarlık bir tesis yaptım. Batman’da çalışabileceğimiz alan başta TÜPRAŞ Batman Rafinerisiydi, bir de diğer petrol sektörleri. Yıllarca dışarıdan aldıkları malzemeleri aynı kalitede yapıyoruz. Maalesef, bu kuruluşlar ihtiyaçlarını Ankara ve Mersin’den karşılıyorlar.”
Memleketine yaptığı yatırımı şimdi de Ankara’ya taşımanın hazırlığında olan o iş insanı bakın neler diyor:
“Ankara-OSTİM yakınlarında bir yer kiraladım. Milyon dolarlık makinelerimi önümüzdeki günlerde taşıyacağım. Burada 20 personelimin maaşını karşılaşamıyorum. Büyük umutlarla memleketime kazandırdığım bu devasa tesisi, şimdi de başkente taşıyacağım…”
Kısacası, Batmanlı esnaf ne yapsın?
Bu şehri var eden petrol sektörleri; böyle hareket ederse, vay diğer kuruluşların haline…
Sağlıkla kalın….
