*Bundan 65 yıl önceydi. Batman yeni ‘Belde’ olmuştu. 1955 Yılındaki ilk yerel seçimde Batman Belediye Başkanlığını Sait Ramanlı kazanmıştı. 66 Yaşındaki Ferhat Ramanlı, o dönemlere ışık tutuyor; “O zamanlar Soğuksu (Zorava) köyünde Şükrü amcam oturuyordu. Babam Oymataş’a bağlı Şirike, Hasan amcam Balpınar (Gıresira) beldesinde, Hüseyin amcam Yenipınar (Keverzo) köyünde, Osman amcam da Oymataş’a bağlı Cander köyünde ikamet ediyordu. Batman’da ilk Belediye Başkanlığı’nın yapıldığı 1955 yılında Demokrat Parti’den merhum babam seçildi.” *İş insanı Ferhat Ramanlı, babası merhum Sait Ramanlı’dan sonra ağabeyi Mustafa Ramanlı’nın da 1968-1977 Yılları arasında Batman Belediye Başkanlığı görevini yaptığını hatırlatıyor ve ekliyor: “Benden 16 yaş büyük olan ağabeyim merhum Mustafa Ramanlı, 1959 yılında Ankara Hukuk Fakültesi’ni okurken, 50 kişilik Doğu’lu gençler arasında toplanılıp İstanbul’da tek kişilik hücrelere bırakılıyor. İçlerinden biri hayatını kaybediyor. O tarihten beri onlar hep 49’lular olarak anıldı.” BATMAN’IN İLK BELEDİYE BAŞKANI 1950’li Yılların başında Elazığ Maden Ocaklarında Muhasebe Müdürlüğü’nü yapan Sait Ramanlı, ‘Kara altının’ bulunduğu Batman da ‘Belediye Başkanlığı için gelen öneriye ‘hayır’ demeyecekti, memuriyet hayatına son verecekti. 1955’te Batman’da bir çevrenin “Sizi Batman Belediye Başkanlığı’na aday görmek istiyoruz. Elazığ-Maden’deki görevinizi bırakıp memlekete dönüp hizmet edin” şeklindeki isteğini kırmayan Ramanlı aşiretinin önde gelen isimlerinden Sait Ramanlı, artık Demokrat Partisi’nden Belediye Başkan adayı idi. Ramanlı ailesinin siyasetle başladığı yıllar 55’te başlıyor. Tek partili rejimden çok partili demokrasiye geçişin sancıları, Demokrat Parti dönemi, 1960 darbesi, idamlar ve demokrasiye dönüş gibi bir birini tekrarlayan döngüler içinde baba ile oğlun 10’ar yıl süreyle yönettikleri Batman Belediyesi’nin ilk yıllarının öyküsünü iş insanı Ferhat Ramanlı’dan dinliyoruz. Sait Ramanlı, Raman aşiretinin ileri gelenleri arasında yer alan, iki dönem Batman Belediye Başkanlığını yapmış, 3’ü erkek altı çocuk babası. Kendisinden sonra Belediye Başkanlığı görevini bıraktığı büyük oğlu hukukçu Mustafa Ramanlı ise petrol şehrinin ‘Efsane Başkan’ı olarak bilinir. RAMANLI 49’LARIN ARASINDAYDI 1959 Yılında Ankara Hukuk Fakültesi’ni okuyan Mustafa Ramanlı’nın ‘Doğu’ kökenli 50 arkadaşıyla birlikte yakalanıp İstanbul-Yedikule’de tek kişilik hücrede kaldığını anlatan Ferhat Ramanlı, 49’ların öyküsünü de şöyle anlatıyor: “1959’da İstanbul’da hatırladığım kadarıyla tek kişilik hücrelerde tutulan 50 kişiden biri vefat etmişti. Kalan 49 kişiye ‘Kırk dokuzlar’ adı verildi. Onlar tarihe ‘49’lar olarak geçtiler. İdamla yargılandılar. Dönemin Adalet ve İçişleri Bakanlıklarının ‘insan’ı duygularıyla ‘İdam’dan döndüler. Beraat ettiler ama sevincimiz kursağımızda kalmıştı. Çünkü başka bir dava daha bizi bekliyordu.” SİVAS’TA 55’LER DAVASI 1960 Darbesinde de bu kez Batman’ın ilk Belediye Başkanı olan babası merhum Sait Ramanlı’nın gözaltına alındığına dikkat çekiyor Ferhat Ramanlı; “1960 Darbesinde babam Sivas’taki Askeri kampa götürüldü. Babam ile arkadaşlarına ‘55’ler ismi verildi. O dönemler Sivas’ta bir komutan, ‘Kaçma teşebbüsünde bulunuyorlar’ diye asılsız ihbarda bulunuyor ama Ankara’dakiler inanmıyor ve olası bir olaya izin vermiyorlar. 55’ler daha sonra Sivas ile Uşak’ta mecburi ikamete tabii tutuldu. Belli bir süre aileleriyle görüşmek üzere Bitlis’in Tatvan ilçesine Kinyas Kartal’la birlikte gönderildi. 6 Yaşındaydım, babamı ailece görmek için Tatvan’a gittik. Süremiz bittikten sonra biz Batman’a döndük. Babam da Kinyas Kartal’la birlikte Ankara’nın yolunu tuttu.” 1963 Yılında yapılan yerel seçimlerde tekrar Batman Belediye Başkanlığı’na seçilen Sait Ramanlı’yı yeni bir dönem daha bekliyordu. 1968 Yılına kadar Batman Belediyesini kısıtlı imkanlarla sürdüren Sait Ramanlı, büyük oğlu hukukçu Mustafa Ramanlı’ya artık görevi bırakıyordu. Hukukçu Başkan Ramanlı, 12 Mart 1971’deki askeri darbede yargılananlardan biriydi. 1972 Yılındaki yerel seçimde yeniden Batman Belediye Başkanlığı’na seçilen Hukukçu Başkan Mustafa Ramanlı’nın ikinci dönem Belediye Başkanlık sürecini ise Ferhat Ramanlı, şöyle özetliyor: “Ağabeyim Mustafa 1977 yılının sonuna kadar Belediye Başkanlığı görevini sürdürdü ve bir daha da adaylığını bırakmadı. İstanbul’a yerleşti. Ben de annem ve babamı yalnız bırakmamak için 1977 yılında Ankara’da onlarla aynı evi paylaştım. Çok sevdiğimi memleketimi ticari bir amaçla da terk etmedim.” DEMİREL, RAMANLI’YI SENATÖR ADAYI GÖSTERMİŞTİ Süleyman Demirel, 1980 öncesinde Türkiye’de yapılması gereken 4 İl’deki Senatör seçimleri için Mustafa Ramanlı’nın aday olmasını istemişti. Ramanlı, büyük oy farkıyla ön seçimi kazanmıştı. Başkan Ramanlı görevden ayrıldıktan bir yıl sonra Batman Belediyesi ile Senato seçimleri birlikte yapıldı. Milli Selamet Partisi Senatör adayı ise Siirt’ten İdris Arıkan’dı. Batman’da ise Adalet Partisi Senatör adayı ise Mustafa Ramanlı idi. “Ağabeyimin parlamentoya gitmemesi için farklı ittifaklara gidildi” diyen Ferhat Ramanlı, şunları anlatıyor: “Yerel seçimde adayımız amcam merhum Fahrettin Özdemir’di. MSP geçmişte aday gösterdiği Batman’da o seçimlerde ne hikmetse ‘aday’lıktan vazgeçti. MSP ile Bağımsız aday birleştirilip Mustafa Ramanlı’nın parlamentoya girişi engellendi. O seçimleri MSP ile Bağımsız aday kazanmıştı.” DYP LİSTESİNDEN ÇEKİLDİ Demirel’in Doğru Yol Partisi’ndeki Genel Başkanlığı döneminde Batman’ın, Siirt’e bağlıydı. O dönemler Milletvekili adaylığı için Ankara’ya çağırılan Mustafa Ramanlı’ya, Genel Başkan Yardımcısı Hüsamettin Cindoruk, şu mesajı iletmiş; “Genel Başkanımız sayın Süleyman Demirel’in talimatı üzerine sizi çağırdık. Bugün günlerden Cuma. Bu hayırlı günde lütfen adaylık müracaatınızı yapın.” Ferhat Ramanlı, ağabeyi Mustafa Ramanlı’nın müracaat dilekçesini de Cindoruk’un yaptığını söylüyor: “Ağabeyime o dilekçeyi sadece imzalamak kalmıştı. Ağabeyim Mustafa adaylık dilekçesini imzalamadan önce Cindoruk’a, merhum Abdurrezzak Ceylan’a sözlerinin olduğu nedeniyle birinci sırayı vereceklerini bildiğini söyledi. Ağabeyim ikinci sıraya ise ‘Sözünüz üzerine razı olurum’ dedi. Cindoruk da ‘olur mu öyle şey. Ne demek? Tabii ki’ dedi. Liste açıklandıktan sonra yine bazı güçler ağabeyime haksızlık yapmıştı. Mustafa ağabeyim, o gün Genel Merkezi ayağa kaldırarak ‘madem kendi iradenizi listelere yansıtamıyorsunuz, niye bizleri buraya çağırıp aday olun diyorsunuz’ deyip istifasını basmış ve kapıları o politikacıların yüzüne kapatmıştı. Sağ olsun, var olsunlar Batmanlı hemşehrilerimiz, 1989 yerel seçimlerinde Batman Belediye Başkanlığı adaylığı için Refah Partisi’nden ağabeyimi aday gösterdiler.” 1989 YEREL SEÇİMİ SON SEÇİMİYDİ Ferhat Ramanlı, 1990 yılı öncesinde ülke genelinde yayınlanan aylık bir derginin ağabeyi Mustafa Ramanlı’yı hedef gösterdiğini şöyle açıklıyor: “O yerel seçim öncesinde ağabeyime büyük ilgi vardı. Herkesten destek almıştık. Seçim günü sandıkların açılmasına 15 dakika kalmıştı. Partimizin görevlendirdiği sandık görevlileri dışarı çıkartıldı. Amca oğlum merhum Ferit Özdemir’le müdahalede bulunduk. Görevliler, kibar bir şekilde ‘elimizden bir şey gelmiyor’ dediler. Babam, hac farizasını yerine getirmek için pasaporta müracaatta bulundu, pasaport verilmedi. Yine ağabeyim Belediye Başkanlığı döneminde ABD seyahatinde mevcut Belediye Başkanlarıyla gidemedi. Valizleri önceden Amerika’ya gitti. Daha sonra Süleyman Demirel’in talimatıyla ikinci uçakla ABD’ye gidebilmişti.” Sonuçta baba ile oğlunun Batman’a 22 yıla yakın bir süreyle hizmet vermelerine rağmen isimlerinin her hangi bir cadde-sokak ya da güzergahta bulunmamasını da değerlendiren Ferhat Ramanlı, Batman’da ‘Efsane Belediye Başkanı’ unvanıyla anılan ağabeyinin adını unutmayan Vali ve Belediye Başkanvekili Hulusi Şahin’e teşekkür ediyor ve ekliyor: “Büyüklerim, Allah’a şükür 22 yıl gibi görev sürelerinde çıkar ve menfaate dayalı hizmetten uzak kaldılar. Batman ve Batmanlılar için çalıştılar. Bu yüzden dördüncü ve beşinci nesil halen isimlerini unutmuş değiller. Atalarım ve büyüklerimin isimleri, hep Batmanlıların gönlünde kalmıştır. Büyüklerimiz, maddiyatla değil maneviyatlarıyla bize çok büyük bir servet bıraktı. Sevgi ve saygıyı onların sayesinde görüyoruz. Bundan daha güzel bir şey olabilir mi? Geçirdiğimiz her sıkıntılı günlerin akabinde bizi ferah günlere kavuşturan Batman halkına şükran borcumuz var…” Yıllardır bu kadar siyasetin içinde olmasına karşılık yörenin kanaat önderi konumundaki Ramanlı aşiretinin önde gelen isimleri günümüzde yaptıkları sulh kimliğine baskın gelmemiştir. Gazeteciliğimin ilk yıllarında tanıştığım eski Belediye Başkanı merhum Mustafa Ramanlı’nın, o dönemin politikacıları arasında gerçek bir centilmen olması ve zarafeti ile bulunduğu ortamlarda huzur ve güven hissi yaratırdı. Geçmişteki siyasetçilerle kuruduğu ilişkilerde de aynı güven duygusu yaratabilmiş olmasıydı…