*Batman Çağdaş’ın manşetinde bu şehrin ‘dününe’ ışık tutan önemli bir haber var. İlk Belediye Başkan Vekili Şevket Akın, bu şehrin nasıl bugünlere geldiğini anlatıyor. O dönemde küçük bir petrol kasabasının eski siyaset havasını özetliyor yaşayan tarih. O aynı zamanda Batman’ı en iyi bilenlerden…

*Cumhuriyet Meydanı’nın hemen dibindeki 60 yıllık kıraathane kimleri ağırlamamış ki? Babasından sonra iki dönem Batman’ın Belediye Başkanlığı’nın yapan hukukçu avukat Mustafa Ramanlı ise 1968 ila 1976 yıllarında Batman siyasetine ayrı bir soluk getirmiş. 1980 darbesinde de Belediye mührünü teslim eden Başkan Vekili ise Şevket Akın olmuş...

ESKİ BATMAN’I ANLATTI
Şevket Akın, Batman’ın yaşayan canlı tarihi…
1942 Yılında Çanakkale’de askerliğe gitmiş. 1946 Yılında terhis olmuş. Piyade onbaşı olarak görev yapan Şevket Akın, Batman’ın dibindeki Akça (Tilmiz) köyünde dünyaya gelmiş. 17 yaşındayken gittiği Çanakkale’de vatani görevini tam 4 yıl süreyle yapmış.

Batman’ın eski siyasetçilerinden Şevket Akın, merhum babasının yakın dostu olan 3. Ordu Komutanı Salih Omurtak’ın fotoğrafını yanı başından ayırmıyor. Bir ara fotoğrafa bakıp Omurtak’ı anlattı bize:

“Merhum babam Mehmet Ali, Erköklü köyünde oturduklarında Batman Çayı’nın suları altında kalan Elmedina ise ilçemizdi. Biz dünyaya gelirken o ilçe, Batman Çayı suları altında kalmıştı. Babam, hep bize Elmedina’yı anlatırdı. İlçede de o dönemler Üsteğmen Salih Omurtak’tı. Askere gittiğimde Çanakkale’de Komutan olarak karşıma çıktı. Babamın samimi dostuydu. O’nu ömürüm boyunca unutamıyorum. 70-80 yıl önce Batman yoktu. 14 Haneli İluh köyü vardı. Ne Kurtalan ne de Beşiri ilçeydi. Kurtalan’a yakın olan Kayabağı (Mira Zoke) ilçeydi. Orada işlemlerimizi yapardık. Askerde olduğum sırada babamı Hac’da kaybettim…”

Batman’ın nahiye dönemini anlatan Şevket Akın, dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ile de yakın dostluğunun olduğunu söylüyor:
“İsmet Paşa, bana ‘Küçük Erdal’ derdi. Batman’ın çevresindeki dağlarda petrol çıkınca İnönü, trenle birkaç kez Batman’a geldi. Biz de her gelişinde O’na eşlik ederdik. Petrolün çıktığı Raman’da İnönü hepimize seslendi. ‘Artık bizim de artık petrolümüz var’ mesajı hala kulağımda. TPAO’dan önce MTA vardı.  O dönemin petrolcülerine önemli hatırlatmalarda bulunuyordu İnönü, ‘İşçi alımlarını bu bölgeden yapın.’ Bir ara Cumhurbaşkanı buzlu çay istedi. Biz buzlu çayın ne olduğunu bilmiyorduk. Petrol dağından Diyarbakır’a kadar İsmet Paşa’ya eşlik ettik. Yüzlerce işçinin petrol sektöründe çalışması için çaba gösterdik.”

Batman’ın canlı tarihi Akın, petrol kentinin dününü kısaca böyle özetliyor.

“MUSTAFA RAMANLI, BABASININ İZİNDEYDİ”
Batman’ın ilk Belediye Başkanı olan Sait Ramanlı’nın büyük oğlu Mustafa Ramanlı, 1968 Yılında bu kentin ikinci Belediye Başkanı olmuştu.

Ramanlı iyi bir hukukçuydu… Aktif siyasete 1989 yılında tekrar atılan ve Refah Partisi’nden aday olan hukukçu Ramanlı seçimi az bir farkla kaybedince, bir daha da siyaseti düşünmemişti.

Babasının aktif siyaseti bırakmasının ardından yerel seçime hazırlanan hukukçu Mustafa Ramanlı’nın o dönemde ekibinde Tilmerçli Faruk Baktaş, Gözpınarlı Osman Soysal ve bölgenin önemli kanaat önderleri yer almış. Bu isimlerin çoğu şimdi aramızda yok.

Nahiyelikten ‘İlçe’ye geçişte zorlanan Batman’ın o sıkıntılı dönemlerini Ramanlı aşmayı başarmış. Yerel yönetime getirdiği disiplinin yanı sıra örnek projeleri ile Ramanlı, birçok kesimin gönlünde taht kurmuştu.

Yıl 1968... Siyah-beyaz karede ilk Başkan olan babasının yanında oturan Ramanlı, seçim lokalinde kazandığı seçim sonrası partililere teşekkür ederken o an da objektiflere böyle yansımış.

1989 Yılında Refah’tan aday olan hukukçu Ramanlı, seçimi 876 oyla kaybettiğinde biraz da dertliydi. Hiç unutmuyorum TBMM’de hayatını kaybeden Siirt eski Milletvekili Abdurrezzak Ceylan’ın cenaze töreninde Hüsamettin Cindoruk’a sitem eden Ramanlı’nın o sözlerini dün gibi anımsıyorum:“Seçimi kazanmıştım ama maalesef kazandığım seçim son anda farklı bir boyuta götürüldü. Hukukçuyum ve hakkımı da arayacağım...”

Hukukçu Başkan Ramanlı, siyasetin belki de en renkli simalarındandı. Mekanı cennet olsun. O siyah-beyaz kareye bakınca, çoğunun aramızda olmaması bizi hüzünlendiriyor.

60 YILLIK MEKAN
Cumhuriyet Meydanına yakın bir mekan adı şimdilerde her ne kadar ‘Siirt Jetpa Kıraathanesi’ olsa da eski Siirt ve Batmanlıların buluştuğu kahveydi. 1969 Yılından beri açık olan bu mekanın ilk işletmecisi Bitlisliymiş. Sonradan ‘Gırgo Ahmet’ lakaplı Ahmet Kaya satın aldığı o kahveyi şimdi de kardeşi Mesut Kaya işletiyor.

Kayhanlar ailesi de Batman’ın ilklerinden.

1944 yılında İluh’ta Nahiye Müdürlüğünü yapan Ahmet Kayhan’ın yakınlarından Burhan Kayhan, bizi geçmişe götürüyor: “Merkez karakolunun hemen arkasında eski Siirt ve Batmanlıların kahvesi olarak bilinen mekana ‘ağır abiler’den Gırgo Ahmet, Kasap Nuri, Kerim Kör, Naif Tan ve Simsar Şefo takılırdı. 1960 ve 70’li yıllarda burası gözde bir yerdi. TPAO’dan çalışanlar hafta sonları buraya gelirlerdi. Batman’ın nabzının attığı Cumhuriyet Meydanının çevresindeki eski mekanlarda oturmak, oyun oynamak ayrı bir keyifti. Çocukluk ve gençliğimiz bu mekanın bulunduğu sokakta geçti.”

Yine Batman’ın eski simalarından Ali Bayram da, 70’li yıllarda Belediye’ye girmeden o mekanda çalıştığını anlatıyor: “O kahvede çalışırdım. Arkadaşım Hasan Can’la günde ortalama 1500 çay satışı yapardık. Şimdilerde ise bu mekanda günde 200 çay gitmiyor. Merhum Mustafa Ramanlı beni Belediye’ye aldı. Bir süre çalıştıktan sonra TPAO’ya girdim. Emekliyim ama Batman’ın eski mekanlarına mutlaka gider, nostalji yaşarım. Batman küçüktü ama şirin bir ilçeydi. O günler güzeldi. Biliyoruz günler bir daha gelmez ama yine de o eski günleri unutmayalım diye bu eski mekanlara geliyoruz.”

Bu şehre ilk ayak basanlar o büyülü petrol kentinin dününe hep özlem duyuyor.

Kalın sağlıcakla…