PANDEMİ-SALGIN PSİKOLOJİSİ

Corona virüs salgını; savaş, deprem, küresel ısınma, mülteci/sığınmacı, ekonomik, enerji, iç çatışmalar gibi kaygı uyandıran sorunlarını geride bırakarak tüm dünyanın ilk gündem maddesi ve problemi haline geldi. Hemen her ülke, her gün kaç vaka olacağı ve kaç kayıp verilebileceği konusunda tahminlerde bulunuyor. Bedensel sağlığımızı etkileyen bu durum, aynı zamanda kolektif olarak ruh sağlığımızı da ciddi anlamda etkiledi/etkiliyor.

Vakaların ve can kayıplarının hemen her gün artmasından kaynaklı olarak toplumda genel bir anksiyöz halinin olduğunu söylemek güç olmayacaktır. Bununla beraber büyük çoğunluğumuzun kendini karantinaya alması, ne olacağına dair belirsizlik ve özellikle sosyal medya platformlarında yalan/yanlış/eksik ve asparagas bilgilerin dolanması da toplumun- insanların kaygı seviyesini doğru oranda ne yazık ki arttırabiliyor. Doğal olarak da, bu durum kaotik bir atmosferin oluşmasına ve ruh sağlığımızın/psikolojimizin olumsuz yönde etkilenmesine yol açabiliyor! Ancak buna izin vermemeliyiz! Bilinçli bir şekilde engel olmalıyız.

Unutmayalım ki! Virüs bulaşacak kaygısı/korkusu virüsten daha tehlikeli bir hal alıp ruh sağlığımıza daha fazla zarar verebilir!

Toplumu ya da dünyayı ilgilendiren konuları sürekli konuşmak, coronavirüs ile yatıp kalkmak bizleri özellikle de çocuklarımızı, öğrencilerimizi daha kaygılı ve mutsuz kılacaktır. Hâlbuki, çocuklarımızın dünyanın güvenli bir yer olduğuna inanma ihtiyaçları hepimizden fazladır. Bu bağlamda ilgili Bakanlıkların resmi bilgilerine kulak vermek, bu doğrultuda hareket edip buna göre önlem almak hem yeterli hem de daha sağlıklı olacaktır. Çünkü bilgi kirliliği zihnimizi bulandıracaktır. Panikleyecek ya da panikletecek bir tutum sergilememek hepimizin ruh sağlığı yararına olacaktır.

Bir pandemi/salgın sürecinde insanlarda şu tepkiler ortaya çıkabilmektedir:

ü   Somatik  belirtiler  (tıbbi  olarak  açıklanamayan  fiziksel/bedensel  semptomların bulunduğu psikiyatrik bir durum.)

ü   Geçici Paranoid ruh hali, (Aşırı duyarlı/şüpheci olma hali, hiçbir kanıt olmasa dahi kişinin kendini ve yakınlarını tehdit altında olduğuna inanması)

ü   Kaygı/Korku (Kendimiz ve yakınlarımızın sağlığı ile ilgili)

ü   Endişe (Virüs bana ya da aileme bulaşır mı? Endişesi)

ü   Aşırı Şüphecilik, hastalık ile ilgili olsun ya da olmasın alakalı alakasız belirtilerde virüsün bulaşmış olduğu şüphesi.

ü   Uyku problemleri, uykuya dalmakta güçlük, kâbus görme

ü   İştah kaybı ve yeme düzeninde değişiklikler

ü   Odaklanma ve konsantrasyon problemi

ü   Kronik hastalığı bulunanların problemlerinde kötüye gitme.

Salgınlarda,  bu  belirtilere  paralel  olarak  bireylerde  şu  psikiyatrik  sorunların

tetiklenmesine ya da bu sorunu olanların semptomlarının artmasına neden olabilir:

ü   TSSB (Travma Sonrası Stres Bozukluğu)

ü   Anksiyete Bozukluğu

ü   OKB (Obsesif/Kompulsif Bozukluk)

ü   Depresyon

ü   Panik Atak Bozukluğu

ü   Özgül Fobi (Coronafobi)

Peki, ama bizler bu zor zamanlarda duygusal ve psikolojik dayanıklılığımızı nasıl arttırabiliriz? Tüm bu süreçlerdeki etkileri nasıl minimal seviyeye indirebiliriz?

Öncelikle Stephen Covey’in İlgi/Etki Alanı olgusundan bahsetmek istiyorum.

Etki alanımız; kararlarımızla, davranış ve seçimlerimizle yönlendirebileceğimiz, hayatımızda değiştirebileceğimiz bir alanı ifade ediyor.

Oysa ilgi alanı bizim elimizde olmayan, etki edemediğimiz ama orada yaşananlardan etkilendiğimiz bir alanı ifade ediyor.

İlgi/Etki Alanı olgusunu bugünümüz çerçevesinde kritize edersek eğer, Corona Virüs’ün ortaya çıkışı, varlığı ilgi alanıdır ama virüse karşı takındığımız tutum, önlemler, seçimlerimiz, aldığımız kararlar ise etki alanımızdır.

Tam da bu doğrultuda, duygusal ve psikolojik dayanıklılığımızı arttırmamızın yolu, odağımızı; ilgi alanından çekip, etki alanımıza çevirmek. Sizlerin bir etki alanı var. Hem de çok etkili! Yapacaklarınız, önlemleriniz, kararlarınız, mecburi kalmadıkça dışarı çıkmamanız, kendinizi  bilinçli  bir  şekilde  karantinaya  almanız  vs.  Etki  alanına  yoğunlaşmamız  bizim