** Milletvekili Ayla Akat Ata, Meclis’e sunduğu kanun teklifinde Batman’ın eski ismi Êlih ile ilçelerinin iade edilmesini istedi.


BATMAN VE İLÇELERİNİN İSMİ DEĞİŞMELİ”
BDP Batman Milletvekili Ayla Akat Ata, TBMM’ye sunduğu kanun teklifinde Batman ve ilçelerinin eski isimlerinin iade edilmesini istedi. Bir süre önce açıklanan Demokrasi paketi kapsamında isimlerin iade edilmesi gerektiğini belirten Ata; “1980-1983 yılları arasında da Kürtçe mezra ve yayla adları sistematik olarak Türkçeleştirilmiştir. Ancak o yerleşim birimlerine yaşayan halklar kendi dillerinde kullanılagelen eski adları kullanmaya devam etmiştir. Batman ili tarihiyle ilgili bilgilerin bir çoğunda halk hikayeleri ve Heredot tarihi referans alınmaktadır” dedi.

İLÇE İSİMLERİ DE DEĞİŞMELİ”

Ata, sözlerini şöyle sürdürdü; “Elmedin İlçesi 1926-27 yılı ilkbaharında bugünkü Batman Çayının taşması sonucu haritadan silinmiş ve İluh köyü Beşiri (Qubîn) ilçesine bağlanmıştır. 1937 yılında bucak statüsüne geçen Êlih Köyü,özellikle 1940 ve 1950’li yıllardan sonra petrolün bulunması ile büyük bir hızla büyümüş ve 2 Eylül 1957 yılında Siirt’e bağlı bir ilçe statüsüne yükselmiştir. Batman, 16 Mayıs 1990 tarih ve 3647 sayılı kanunla da Türkiye’nin 72. ili olarak kabul edilmiştir. Batman ve ilçelerinin eski isimlerinin iade edilmesini istiyoruz. Demokrasi Paketi içerisinde eski yer adlarının iadesi hususu gündeme gelmiş olup, bu düzenlemenin hayata geçirilmesi noktasında işbu kanun teklifimizi sunuyoruz.”


DEMOKRASİ PAKETİNİ GÖSTERDİ

Akat Ata sözlerini şöyle sürdürdü; “Zira 1921 yılından itibaren otuz bin iki yüz seksen (30.280) yerleşim biriminin adı Kürtçe, Ermenice, Rumca, Lazca, Çerkesçe, Arapça ve daha sayamadığımız farklı dillerde olduğu için değiştirilmiştir. Bu yerleşim yerlerinden on iki binden fazlası sadece köy isimleridir. İsim değiştirme işlemlerinin resmileşmesi ise İçişleri Bakanlığı’nın 1940 yılı sonlarında hazırladığı 8589 sayılı genelge ile gerçekleşmiştir. İşbu genelge ile “yabancı dil ve köklerden gelen ve kullanılmasında büyük karışıklığa yol açan yerleşme yerleri ile tabii yer adlarının Türkçe adlarla değiştirilmesi” uygulaması resmen hayata geçmiştir. Batman ili tarihiyle ilgili bilgilerin bir çoğunda halk hikayeleri ve Heredot tarihi referans alınmaktadır. Yaygın rivayete göre Med Kralı Abtyangestin’in torunu Kyros Pers egemenliğini kabul etmeyerek karaçalı, sazlık ve bataklıktan oluşan bu bölgeye yerleşmiştir. Med dilinde Han Obası anlamına gelen ‘Elekhan’ isminin de bu dönemden kaldığına dair rivayetler bulunmaktadır. Daha sonra Elekhan bölgesi zaman içerisinde değişerek Elah ve İluh ismini almıştır.”


HALK BENİMSEMEDİ”

Kanun teklifinde halkın şimdiki isimleri benimsemediğine de işaret eden Akat; “İluh ya da Êlih aslında köy ismi olarak kayıtlarda geçmiş ve uzun bir dönem Siirt iline bağlı Elmedin kazasına bağlı kalmıştır. Elmedin İlçesi 1926-27 yılı ilkbaharında bugünkü Batman Çayının taşması sonucu haritadan silinmiş ve İluh köyü Beşiri (Qubîn) ilçesine bağlanmıştır. 1937 yılında bucak statüsüne geçen Êlih Köyü,özellikle 1940 ve 1950’li yıllardan sonra petrolün bulunması ile büyük bir hızla büyümüş ve 2 Eylül 1957 yılında Siirt’e bağlı bir ilçe statüsüne yükselmiştir. Batman, 16 Mayıs 1990 tarih ve 3647 sayılı kanunla da Türkiye’nin 72. İli olarak kabul edilmiştir. Toplumun yaşadığı yer ile arasında olan manevi bağın gereği olarak çeşitli unsurları isimlendirdiği açıktır. Bu isimlendirmeler yasalarca değişime uğratılsa bile, halk arasındaki kullanımları devam etmektedir. Zira 1950’li yıllarda Êlih ismi Batman olarak değiştirilmiş, fakat yerel halk ili Êlih biçiminde adlandırmaya devam etmiştir. Yine Batman İli’ne bağlı Beşiri (Qubîn), Hasankeyf (Heskîf), Gercüş (Kercews), Kozluk (Hezo) ve Sason (Qabilcews) ilçe isimleri yasalarca değiştirilmiştir. Değiştirilen bu isimler halkın diline yerleşmemiş, yerel halk ilçe isimlerinin kültürel kullanımını devam ettirmiştir. Bu bağlamda, Başbakan Sayın Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan “Demokrasi Paketi” içerisinde eski yer adlarının iadesi hususu gündeme gelmiş olup, bu düzenlemenin hayata geçirilmesi noktasında işbu kanun teklifimizi sunuyoruz.” 

Editör: TE Bilişim