“ESNAFIN GÖZÜ MÜHENDİSLERDEYDİ”

*Batman'ın ilk esnafları arasında yer alan Hüseyin Aydiş, 1960'lı yıllarda geldiği Batman'da okul dışındaki zamanını ilk Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mahmut Ortaboy'un lokantasında geçirirdi. TPAO’nun Site semtindeki Ortaokulda okuyan Aydiş: “1969 Yılında Cumhuriyet Meydanında açtığım elektrik ve su tesisat malzemeleriyle ticarete atıldım” dedi.

* Kara altın petrolün Batman'ı yarım milyonluk şehre dönüştürdüğünü söyleyen Aydiş: “1960 ve 70'li yıllarda Batman küçük bir ilçeydi. Esnafın gözü TPAO'daki yabancı mühendislerdeydi. TPAO servis araçları kentin meydanına geldiğinde esnafı adeta bayram yapardı. Rafineri ve TPAO'nun Batman'a katkısı inkar edilemez düzeyde. Batman, petrolle bugünlere geldi” diyor.

“MÜHENDİSLERİN EŞLERİ DERSLERİMİZE GİRERDİ” 1970’li yılların başında Batman'ın ilk meydanı olan ‘Cumhuriyet Meydanı’nda esnaflık yapan Hüseyin Aydiş, petrol şehrinin öyküsünü de Batman Çağdaş'a değerlendirdi. Evli ve üç çocuk babası 74 yaşındaki Hüseyin Aydiş, Beşiri ilçesinin Örmegöze köyünde ilkokulu bitirdi. TPAO Bölge Müdürlüğü tesislerinin bulunduğu Site Mahallesi’ndeki Ortaokulunda orta öğretimi tamamlayan Aydiş, liseyi ise Diyarbakır'da bitirdi. Ortaokula gittiği dönemlerde eski Bakan Egemen Bağış'ın babası Abdullah Bağış'ın okul müdürü olduğunu hatırlatan Aydiş: “O zamanlar İngilizce dersimize TPAO'da ilk petrolcü Eyüp Taşman’ın eşi Mehlika Taşman ABD’de okuduğu için İngilizce’yi iyi biliyordu. Mehlika hoca, bir süre İngilizce derslerimize girdi. Aynı zamanda Raman Dağı’nda çalışıyordu. Batman'da hem rafineride hem de TPAO'da çok sayıda yabancı mühendisler vardı. Mühendisler zaman zaman derslerimize de girerdi. Okulu zor şartlarda tamamladım” dedi.

“ZAMANIM DAYIMIN LOKANTASINDA GEÇERDİ” Batman’ın ilk Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı merhum Mahmut Ortaboy'un Cumhuriyet Meydanındaki Ortaboy Müessesesi’nden önce dar sokakta lokanta işlettiğini de anımsatan Hüseyin Aydiş, sözlerini şöyle sürdürdü: “1960'lı yılların başıydı, eniştem Mahmut Ortaboy'un evlerinde kalıyordum. Tatil dönemlerinde de lokantada zamanımı değerlendirirdim. O zamanlar merhum Ortaboy'un lokantası kentin gözde restauantlardan biriydi. Dönemin petrol mühendisleri ve işçileri lokantaya gelirdi. Biz onları ağırlardık. 1964-65 Eğitim-öğretim döneminde Diyarbakır'da yatılıda eğitimimi sürdürdüm. Liseden sonra tekrar Batman'a döndüm.”

"İŞYERİM CUMHURİYET MEYDANINDAYDI" Cumhuriyet Meydanında şimdi ki Öncü İşhanı ile Ziraat Bankası arasında elektrik ve su malzemeleri satan 'Aydiş Ticaret' adı altında işyeri de açtığını belirten Hüseyin Aydiş: “Mustafa Ramanlı'nın ilk Belediye Başkanlığı dönemiydi. Batman'ın altyapı sorunları yeni yeni çözülüyordu. Kanalizasyon, su ve yeni elektrik şebekeleri kentin ihtiyaç duyduğu mahallelere çekiliyordu. Eskiden elektrik bölümü de Belediye’ye bağlıydı. Hem su hem de elektik malzemelerini belediye’ye satardık. İşimiz gayet iyiydi. O zamanlar iyi de kazanıyorduk. 1981 yılına kadar Batman'da işlerim iyi gitti. 1981 Yılından sonra bazı nedenlerden ötürü İstanbul'a gitmek zorunda kaldım. Yine de diyalogumu Batman'dan kesmedim, hala bir ayağım İstanbul'da bir ayağım da burada. Batman'dan kopmamız imkansız. Çünkü çocukluğumuz ve gençliğimizin en güzel günleri bu şehirde geçti. Geçmişe dönük o kadar özlem duyduğum anılar var ki, anlatamam" diye konuştu.

“MEYDANDA FAYTONCU ARİF USTA VARDI” 1960 ile 80'li yılların arasında Batman'da ulaşım araçlarından birinin de fayton olduğunu ifade eden Hüseyin Aydiş: “Site ortaokuluna giderken bazen merhum faytoncu Arif Ustanın aracına takılırdık. O Site'deki aileleri alışveriş için meydana getirirken, biz de faytonla giderdik. O dönemler araç sayısı iki elin parmak sayısından azdı. Sadece TPAO'daki mühendisler ve birkaç kişinin aracı vardı. DDY Batman Garı’ndaki treni kaçırmak istemeyenler, faytoncu Arif Ustayı beklerdi. 70'li yıllarda taksi durakları peş peşe açıldı. Hayat Taksi ve bir kaç taksi firması Cumhuriyet Meydanı çevresine yazıhane açtı. Faytoncular ile ilk taksiler petrol kentinin ulaşım işini sağlıyordu” dedi.

“MEYDAN’DA FELEK KOYUNCU'NUN EVİ VARDI” Batman'ın 1955'te belde, 1957'de de ilçe statüsünü aldığını belirten kentin ilk esnaflarından Hüseyin Aydiş, şöyle devam etti: "Çok iyi hatırlıyorum. Cumhuriyet Meydanına yakın olan ev, Batman'ın ilk kasabı merhum Felek Koyuncu'ya aitti. Allah onların mekanını cennet eylesin. Çok çalışkan bir aile olan Koyuncular, birçok mesleği Batman’a getirmişti. Eski belediye binası arkasında şimdi ki Gülistan Caddesi girişindeki Koyuncu ailesine ait o ev dışında bir yapının olmadığını hatırlıyorum. Cumhuriyet Meydanındaki Merkez karakolunun yeri boştu. Karşısındaki Öncü Eczanesinin yeri de taştan yapılı belediye hizmet binasıydı. Maddi sıkıntılar çoktu, fakat bu kentin dününde yaşayan insanlar mutluydu, huzurluydu. Ticarette senet, çek yoktu, söz vardı. Batman'ın misafirperverliği ve yabancıya olan ilgisi bir başkaydı. Burada petrol sektöründe çalışanlar Batman'ı öve öve bitiremezlerdi."

“ESNAFIN GÖZÜ PETROLCÜLERDEYDİ” Türkiye'nin ilk rafinerisi ile TPAO'nun Batman'a olan katkısının inkar edilmeyecek düzeyde olduğunu söyleyen Hüseyin Aydiş, Batman esnafının petrol sektörüyle büyüdüğüne dikkat çekiyor ve ekliyor: "O yıllarda trene binecek paramız yoktu ama mutluyduk. Batman bir başka güzeldi. Aybaşı yaklaştı mı, çarşı esnafının gözü yabancı mühendisler ile petrol emekçilerindeydi. TPAO'nun servis araçları aşağıya indiğinde kentte hareketlilik yaşanırdı. Alışveriş olurdu, esnafın yüzü gülerdi. Birinci cadde de Seyran Sineması vardı, televizyonlar yoktu. Birçok kişi radyo dinlerdi. Merhum Ortaboy'un lokantasında çalıştığımda Batman'ın eski gazetecilerinden Nazım Sökmen, Haluk Yargıcı, Haşim Ünal ve Hüsamettin Turan yemeğe gelirlerdi. Lokantamızın dışında Haydar Bayır ve Diyarbakırlı Advan Usta’nın da lokantası vardı. Sonradan Peron karşısındaki Urfalı lokantası bitişiğinde Tamer Koyuncu ve Siverekli Cuma Usta lokantası peş peşeydi. Haşim Ünal hem belediyenin başkatibiydi hem de Batman Gazetesine 'İmza Hamza' rumuzu ile yazardı. Çok sert ve ihtişamlı biriydi. Allah mekanlarını cennet etsin, o eski simaların Batman'a katkısı çok büyük.”