**Batman’ın Sason ve Kozluk ilçelerinde çilek, tarlada hasad vermeye başladı. Çilek üretiminden dolayı yaşanan sıkıntılara dikkat çeken Sason Çilek Üreticileri Birliği Başkanı Mahmut Doğan; “Soğuk hava deposunun olmayışı nedeniyle zararımız oldu. Sera tünelinden de yoksun olunca dolu ve yağmurdan tarlalarımız ciddi hasar gördü” dedi. ** Hava şartlarından dolayı ektikleri fidelerin olumsuz etkilendiğini söyleyen Üreticiler Birliği Başkanı Doğan; “Sorunlarımız ve masrafımız çok. Son yıllarda yaşanan olumsuzluklar yapmış olduğumuz masraflarımızı kurtaramıyor” diyor. SOĞUK HAVA DEPOSU ŞART Batman’ın Kozluk ve Sason ilçelerine bağlı yaklaşık 15 köyde geçimlerini çilekten sağlayan üreticiler, hava koşulları nedeniyle bu yıl istediği verimi alamadı. Çileğin etkili olan yağışlar nedeniyle çürümesi, üreticiyi zor durumda bıraktı. Rekolte geçmiş yıllara oranla yarı yarıya düştü. ‘Çilek köy’ olarak bilinen Yeniköy’de 40 hanenin geçimini tamamen çilek üreticiliğinden sağlayan köylüler, iklim şartlarından etkilenen ürünlerle zor durumda kaldı. Kısa adı SAÇUB olan Sason Çilek Üreticileri Birliği Başkanı Mahmut Doğan, Dicle Kalkınma Ajansı’nın 3 yıldır kendilerine vaat ettiği 60 tonluk soğuk hava deposunun yapmamasına hesaplarını alt-üst ettiğini söyledi. İhale aşamasındaki soğuk hava deposunun iptal edilmesiyle üreticilerin kendi imkanlarıyla depo inşaatına başlayacağını belirten Başkan Doğan; “Gerek GAP İdaresi gerekse de DİKA bize verdiği vaatlerin hiçbirini yerine getirmeyince zor durumda kaldık” dedi. ÇİLEK ÜRETİCİLERİ ZORDA Çileğe güvenerek, çilek hasadı zamanında ödemek üzere tarlalarının üzerine kredi çektikleri ve eski taş-kerpiç evlerini betona dönüştürdükleri için borçlandıklarını da hatırlatan Çilek Üreticileri Birliği Başkanı Mahmut Doğan, sözlerini şöyle sürdürdü; “Maalesef mevsimsel nedenlerden dolayı çilek, neredeyse dalında çürüyecek hale geldi. Bu nedenle rekoltenin geçen yıllara oranla neredeyse yarı yarıya düştü. Yılda dış piyasaya 400 ton, geri kalan 1000 tonu da yerli piyasaya çıkarıyoruz. Pazarlamada zorluk çekiyoruz. Daha çok Konya, İzmir ve Afyonkarahisar’daki fabrikalara çileğin kilosunu 3.5 ila 4 liradan satıyoruz. Soğuk hava deposu gibi acil ihtiyacımız olan sera tüneli talebimiz karşılanmadığı için de kendi imkanlarımızla bu ürünü pazarlıyoruz.” TARLALAR ZARAR GÖRDÜ Bir süre önce Sason çayının taşması sonucu Yeniköy’deki çilek tarlalarındaki fidelerin hasar gördüğünü de kaydeden Doğan; “Sorunlarımız çok. Giderimiz fazla. Bir dönümün masrafı nereden bakarsanız 6 bin TL'yi buluyor. Bu sene mahsulde beklenen rekolteyi bulamayacağız gibi. Sezonu yeni açtık. Görüyorsunuz; çilek tarlalarında ürün yetersizliği var. Son yıllarda yaşanan olumsuzluklar yapmış olduğumuz masraflarımızı kurtaramıyor. Tarlalarda yüksek verimin olmaması fidelerden mi oldu yoksa kötü hava koşullarından mı oldu bilmiyoruz. Fakat masraf ettiğimiz tarlalarımızın bir bölümü kurudu” diye konuştu. TARLALAR KURUMAYA YÜZ TUTTU Yeniköy’deki çilek üreticilerinden Siraç Doğan, 2007 yılında 4 köy sakiniyle birlikte 15 dönümlük alanda çilek üretimine başladıklarını söyledi. Diğer köylülerin de tütüne alternatif olarak gördükleri ürün için 1200 dönüm alanı çileğe açtıklarını kaydeden Doğan; “Aradan 10 yıl geçti. Çilek üretimini artırmak için köylü varını yoğunu bu alana yönlendirdi. Köyümüzde yaklaşık 40 hanenin tamamı bu işi yapıyor. Fakat son yıllarda umduğumuzu da bulamadık. Bölgenin çilek ihtiyacının büyük kısmını Kozluk ve Sason’daki üreticiler karşılıyor. Ancak bu yıl yaşanan hava koşullarından dolayı bazı tarlalarımız hasad vermeden kurumaya yüz tuttu” dedi. “ÜRETİM ARTARSA FİYAT DÜŞER” Batman ve yöresinde bu yıl çilek sezonuna geç başlanıldığını kaydeden Abdurrahman Esen, olumsuz hava koşullarının Sason çayı kıyısındaki çilek tarlaların büyük bölümüne zarar verdiğini belirtti. Çilekte pazarlama sıkıntısı yaşadıklarını kaydeden Esen, şöyle konuştu; “Daha önce çilek üretiminde sıkıntı yaşamıyorduk. Bu yörede yetiştiğimiz çileği ülkemizin dört bir yanına ulaştırıyorduk. Ancak soğuk hava deposunun olmayışı yüzünden ciddi sorunlarla karşılaştık. Yaşanan bu olumsuzluklardan dolayı ciddi zararımız oldu. Taş ve kerpiç evlerimizin yerine betondan yeni evler yaptık. Fakat bu üründe son iki yılda umduğumuzu bulamayınca hesaplarımız alt-üst oldu.” Ürettikleri çileğin tüketiciye gidinceye kadar çok el değiştirdiğini ve bu el değiştirmeden dolayı çilek fiyatının yüksek olduğuna dikkat çeken Esen, “Tarlada 4 TL'den sattığımız çilek, tüketiciye gidene kadar 6 TL'ye kadar çıkabiliyor” diye konuştu. “DESTEK BEKLİYORUZ” Çilek Üreticileri Birliği Başkanı Mahmut Doğan, yöredeki çilek üreticilerinin hasarlarının karşılanması konusunda destek beklediklerini ifade etti. Doğan, bazı illerde festival ürünlerine Devletin desteklemede bulunduğunu hatırlatarak şunları söyledi; “Bazı festival ürünlerinde destekleme primi veriliyor. Devlet yetiştirdiğimiz çilek çeşidine değil de genelde festival ürünlerine destekleme veriyor. Bu konuda Devletten destekleme bekliyoruz. Çilek üreticisi son yılların en sıkıntılı dönemi geçiriyor. Tütüne alternatif olarak ektiğimiz çileğin gelişmesi için mutlaka ama mutlaka bu konuda Devletten destekleme primi bekliyoruz. Aksi taktirde birçok üreticisi masrafını karşılamadığı bu ürünü ekemeyecek hale gelecektir.” ÇİLEK ÜRETİMİ SINIRLI ORANDA Batman Ziraat Odası yetkilileri, bu yıl mevsimsel etkiler nedeniyle çilek üretimindeki rekoltenin yarı yarıya düşebileceğine dikkat çekti. Yağışlar nedeniyle bu yıl çilek üretiminde ciddi oranda rekolte kaybının olabileceğini söyleyen Ziraat Odası yetkilileri; “Sason çayı kıyısında arazi ve iklim yapısı nedeniyle bazı yerleşim birimlerinde her iki aileden biri çilek üretimi yapıyor. Genelde 3-5 dönümlük arazilerde çilek üretiliyor. Arazi yapısı nedeniyle çilek üretiminin sınırlı oranda yapılabiliyor. Üreticiler de bu yüzden fazla bir gelir sağlayamıyor” dediler. (Fotoğraflar: Abdullah Türeli)