Meymune Boğazı ile Raman Dağı’nda 60-70 yıl öncesi petrolcülerin hatıra kare çektikleri ‘Siyah Altın’ın diyarından bir kesit kare.
ABD’Lİ MÜHENDİSLERİN RAMAN GÜNLERİ
Önce Meymune Boğazı’da petrol arama çalışmalarına katılan ABD’li mühendisler 1940’lı yılların ortalarında Raman Dağı’nı keşfetti. Meymune Boğazı’ndaki petrol kuyularında arzu ettikleri üretimi bulamayan ilk petrolcüler, Raman’ı ‘pilot’ bölge seçti. Türkiye’nin ilk petrolcüsü Bolulu Cevat Eyüp Taşman’ın ekibinde Amerikalı sondör Guy Mayes, ABD’li Lunablad, Macar Jeolog Lothzy ve Polonyalı Mankiyeviç vardı. Bu ekip, Türkiye’de ilk ‘kara altın’ı bulan ve tarih yazan petrolcülerdi. Raman Dağı’nda uzun yıllar kamp kuran Maden Teknik Arama Enstitüsü’ndeki ilk petrolcüleri, ‘Kara Altın’a rastlayınca objektiflere böyle poz vermişti.
YERLİ PETROLCÜLERİN ÇALIŞKANI ÖZTÜRK’TÜ
Türkiye’de ilk petrol kuyusunun açıldığı yer, Batman-Mardin-Şırnak İl sınırındaki Basbirin sahasıydı. Amerikalı mühendislerin ilk sondaj kuyusu kurdukları Basbirin’de çalışan ekip, ABD’li Terry, Russell, Shirley, Ustabaşı İvan Kovacs, ilk petrol emekçilerinden Türko Öztürk, aşçı Cemal ve garson Ali idi. Basbirin de Kivah kampı kuran ABD’lilerle en çok diyaloğu olan Batmanlı Türko Öztürk’tü. Raman Dağı’nda petrol çıkınca büyük oğluna ‘Raman’ adını veren Türko Öztürk, MTA ve TPAO’nun en çalışkan işçi unvanını almıştı. İşte 1930’lu yılların sonunda Basbirin ve Kivah kampında Öztürk ile ABD’li Shirley’in eski petrol cihazlarının başında çektikleri hatıra kare.
TARİHİ DOKUYU KORUYAN PETROLCÜLERDİ
1934 Yılında petrol aramalarını Batman, Mardin ve Siirt üçgeninde yapan Maden Teknik Arama Enstitüsü’ndeki ilk petrolcüler, aynı zamanda birer tarih gönüllüsüydü. O dönemler Mardin’in ilçesi olan Batman’ın tarihi ilçesi Hasankeyf’teki tarihi dokunun olduğu bölgelerde inceleme yapan petrolcüler, tarihin korunması için de yurt dışındaki arkeologlardan destek istemişti. Dicle Nehri’nden kelekle Hasankeyf’e geçiş yapan ilk petrolcüler, Hasankeyf’teki bazı tarihi eserlere olan hayranlıklarını fotoğraf karelerine yansıtmıştı. Yıllar öncesinde Hasankeyf’in girişindeki eski bir handa MTA’nın ilk petrolcüleri, böyle poz vermişti.
90 YIL ÖNCE İLK İŞÇİ EVİ
Türkiye’de ‘Kara Altın’ın ilk kampı, Raman Dağı’ndan önce Batman-Mardin İl sınırındaki ‘Basbirin’ kuyusunda kurulmuştu. 90 Yıl önce Basbirin’de çalışan 50’ye yakın işçi için tavanı meşe ağaçlardan olan tek katlı ‘işçi evi’ yapılmıştı. O dönemler Kivah Köyü Basbirin nahiyesine bağlıydı. İlk petrol kulesini Jandarmalar korumuştu. Türkiye’ye ilk satın alınan 40 tonluk ‘White’ marka kamyonda Basbirin sahasında çalışmıştı. Bu saha, Türkiye’nin ilk petrolcülerinden İhsan Ruhi Berent sorumluluğundaydı. Bu petrol sahasında Mardin-Midyat ve Batman’ın Suçeken (Şikeftan) köyünde yaşayanlar da 90 yıl önce Türkiye’nin ilk petrol sahası olan Basbirin’de görev yapmıştı.
