**Basbirin, Hermis ve Kerbent kuyularında umulan petrol çıkmayınca gözler Raman’a çevrilmiş. 1939 yılının Nisan ayında ilk petrol kulesi Raman dağı eteğindeki Maymuniye boğazına taşınmış ve tüm çalışmalar Raman dağı ile çevresine kaydırılmış.

EMEKTAR KUYU BASBİRİN
‘Kara altın’ın ilk keşfedildiği kuyu her ne kadar Raman-8 olsa da ilk arama yapılan kuyu ise Batman-Mardin il sınırındaki Midyat’ın Hermis köyü yakınındaki Basbirin’dir. Emektar, buharlı, darbeli, kablolu sondaj kuleler, Basbirin ve yakınındaki Hermis köylerinde bir süre petrol aramalarında kullanılmış.
13 Ekim 1934 tarihinde Basbirin-1 sondaj çalışmalarını izlemek üzere Ankara’dan kalabalık bir heyet ilk petrol aramanın yapıldığı bölgeye ziyarete geliyor. İşte o dönemde kuyuya ziyaret gerçekleştiren dönemin bürokratları; Umumi Müfettişlik Hususi Kalem Müdürü Zonguldak Mebusu Ragip Özdemiroğlu, İhsan Ruhi Berent, Shirley Yocum , Müfettişi Umumi Hilmi bey , Cevat Eyüp Taşman , Prf. Granigg ve Abdullah Hüsrev Güleman. 
44 Bin liraya satın alınan ilk sondaj kuyusundaki malzemelerine daha sonra üçüncü Cumhurbaşkanlığı görevinden önce Ekonomi Bakanlığı  yapan Celal Bayar, ciddi destek vermiş. Yüksek Mühendis Abdullah Hüsrev ve Prof. Granigg’in görevlendirildiği  Basbirin, Türkiye’de açılan ilk derin sondaj kuyu ünvanını elinde bulunduruyor.

BASBİRİN ‘DEN RAMAN’A
MTA’nın eski petrolcülerinden Kemal Lokman, Basbirin-Raman öyküsünü ise şöyle anlatıyor; “Basbirin, Hermis ve daha sonra 1938-1939 yıllarında açılan Kerbent kuyularında sonuç alınmayınca, gözler Raman dağına çevrildi. 1939 Yılının Nisan ayında kule nakliyatına başlanıldı. Ancak Midyat-Hasankeyf arasında o zaman yol yoktu. Dicle nehrini geçecek köprüde yapılmamıştı. Bu nedenle petrol kulesi Midyat, Mardin ve Diyarbakır güzergahında 350 kilometrelik yol mesafesiyle Maymuniye boğazına taşındı. Boğazın bulunduğu yer büyük bir ihtimalle nehir yatağıydı. Beşiri ilçe merkezi bu sondaj alanına 23 kilometre uzaklıktaydı. İluh nahiyesi ise Maymuniye kampına 19 kilometre uzaklıktaydı. Diyarbakır-Cizre demiryolu ise İluh köyüne yakın bir mesafedeydi.”


İNÖNÜ, MAYMUNİYE’DEKİ KONAKTA
Yıl 1941. Batman-Hasankeyf yol güzergahında Maymuniye köy mıntıkası ‘Kara altın’ın diyarıydı. Şimdi ki ‘TPAO Site’si gibi adlandırılan yerde dönemin konakları ve örnek yapıları inşa edilmiş. Daha o dönem TPAO kurulmadan Raman ve Şark petrollerinin arama ve kuruluşlarının bulunduğu Maymuniye boğazındaki büyük konak, ev diye yapılan, iki katlı ve balkonlu yapıda dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü de ağırlanmış. 1941 Yılında merkez kamp olarak yapılan Kerpiç-taştan yapılı iki katlı konak ve Raman-1 kuyusunda petrolü işleyecek sondaj personeli için de villa tipi yapılar inşa edilmiş. 


Maymuniye rafinerisinin baş mimarları
Dönemin Cumhurbaşkanları ve Başbakanlarının üzerinde titrediği ‘Kara altın’ için Maymuniye-Raman-Batman yol güzergahı hareketliydi. İlk Rafineriyi kuran Polonyalı Mankievicz’ti. İşte ilk Rafineriyi kuran Guy Mayes (sondör-Drillexco ), Cevat Eyüp Taşman , Mr.Lundblad (sondör –Drıllexco ), Mr. Lothzy (Macar jeolog) ve Polonyalı Mr. Mankievicz, Maymuniye boğazında ülkenin rafinerisini kurup bir ilke imza atıyor.
 

Editör: TE Bilişim