Barış Arslan

*Bir zamanlar Batman’ın Cumhuriyet Meydanında faytonlar vardı. O faytonlar, 70’li yılların sonrasında yasaklanmıştı. Batman’da giyim ve kuşamı son 50 yılda değişti. Mevlit verme geleneği ise yıllardır sürüyor. Kirvelik eskiden olduğu gibi bugün de hala günümüzde yaygın. İşte eski Batman’dan günümüze süren bazı geleneklerden bir kesit fotoğraf.

FAYTONLAR 1975’E KADAR YAYGINDI

Batman’da bir zamanlar ulaşım faytonlarla yapılırdı. Taksilerin iki elin parmak sayısı kadar az olduğu Batman’da, Cumhuriyet Meydanı ulaşımın önemli duraklarındandı. Gör Pasajının henüz yapılmadığı dönemde 2 katlı bina kısa bir süreliğine otel olarak düzenlenmişti. Sayıları 15-20 arasındaki faytonu dönemin Belediye Başkanı merhum Mustafa Ramanlı, alanı kirlettikleri gerekçesiyle yasaklamıştı. İşte Atatürk büstünün olmadığı ve asfalt serim çalışmaları yapıldığı 1970’li yıllarda tarihi meydandan manzara.

GİYİM KUŞAM DA DEĞİŞTİ

Geçmişi 70 yıla dayanan Batman’da, son dönemlerde giyim kuşam tarzı da değişti. Bir zamanlar fes, puşu, içlik, kuşak, kud, çarık ve yöresel çoraplar, yeni model giyim tarzına yenik düştü. Kadınların beyaz tülbent takmaları onların evli olduğunun işaretiydi. Kızlar ise kadınlığa bir adım yaklaşmak için tülbent giyerdi. Kadınlar manto ya da çarşafı eskiden daha çok kullanırdı. Son dönemlerde giyim tarzı hızla değişen Batman’da, ülke genelinde mahalli bayramı olmayan tek ‘il’ olarak gündeme gelmişti.

MEVLİT GELENEĞİ

Batman’da değişmeyen güzel adetlerden biri de mevlittir. Herhangi bir toplu yemekte ve düğünlerde mevlit okutuluyor. Komşular, yakınlar, dost-ahbap yemeğe çağrılır. Mevlit okunur, önüne şerbet ve tüm gıdadan birer örnek getirilir. Sonra bu bereket olur diye cinslerinin içine katılır. Mevlitlerde çok cömert davranılır. Bu gelenekte son yıllarda dirilen adetlerdendir. Batman’ın eski Belediye Başkanlarından merhum Salih Gök’ün, 25 yıl önce Batman’da katıldığı bir mevlit yemeğinden bir kare.

KİRVELİK BAĞI

Batman ve yöresinde birçok kişinin gönüllü seçtiği akrabalık kirveliktir. Kirvelik eskiden çok yaygın iken bugün fazla revaçta değil. Kirve, yakınlık kurduğu ailenin çocuğunu kucağında sünnet ettirilir. Genellikle masrafları kirve karşılar. Tek taraflı ya da iki taraflı olabilen kirvelik aileleri gerçek anlamda  akraba yapmaya yetiyor. 1991 Yılında Belediye ünite müdürlerinden Bayram Sayın, erkek çocukları Yurdaer ve Caner Sayın’a yaptığı sünnet kıyafetleriyle objektiflere böyle yansımıştı.

Editör: TE Bilişim