Barış Arslan
*Batman Rafinerisinin 1954’lü yıllarda üretime geçmeye hazırlandığı bu kare, ‘kara altın’ın başkentinin temelinin attığı dönemlerdi. Rafineri etrafı çöldü. O yıllarda kara trenin malzeme taşıdığı ülkenin ilk rafinerisinin temelinin atıldığı alanın etrafı bozkır bir ovaydı. İşte 50’li yıllardan günümüze petrol kentinin farklı kareleri.
1954 YILININ BATMAN’I
Bu kare 1954 yılın Aralık ayında çekildi. Ülkenin ilk rafinerisi olan Batman Rafinerisi’ne kara tren sefer yapıyordu. O tren güzergâhında sadece DDY istasyonu vardı. Şimdilerde rafineriye komşu olan ne Akyürek ne de diğer mahalleler vardı. 1955 Yılında rafineri üretime geçtiğinde; bir anda İluh köyüne yeni semtler peş peşe eklenmişti. 65 Yıl gibi bir sürede 1955’te Belde, 1957’de İlçe ve 1990’da da ‘İl’ statüsüne kavuşan Batman, şimdilerde kent merkezinin yarım milyonluk nüfusuyla Türkiye’nin en büyük 22 İl’i arasında yer alıyor. Kimse böyle kısa bir sürede Batman’ın büyüyeceğini tahmin etmezdi.
BAYAR VE MENDRESİN BATMAN GEZİSİ
Tarih 1 Ekim 1950. Dönemin Cumhurbaşkanı Celal Bayar ve idam edilen Başbakan Adnan Menderes, Rafinerinin kuruluşu için Batman’daydı. Geceyi şimdi ki Maymune boğazındaki MTA kampında geçiren Cumhurbaşkanı Bayar ve Başbakan Menderes, petrol sahaları gezdikten sonra küçük rafinerinin Batman’da kurulmasını kararlaşmıştı. Dönemin petrolcülerinden ve küçük rafinerinin Müdürü Şemsi Ağar’dan bilgi alan Menderes ve Bayar objektiflere böyle yansımıştı.
RAFİNERİ, DDY GARINA KOMŞUYDU
14 Haneli İluh köyünün kaderini değiştiren Rafineri 1948 yılında önce Batman DDY Gar’ı bitişiğindeki alanda kuruldu. ABD’den getirilen devasa petrol rafinerisinin malzemeleri, Gar bitişinde alana monte edilmişti. İskenderun’a gelen malzemeler, daha sonra trenle Batman’a ulaşıyordu. Asfalt fırınların montaj edildiği dönemde, DDY garında tarihi yangın kulesi; o yıllardan bugüne şehrin eski figürleri arasında yer alıyor. İşte eski küçük rafineri ile DDY yangın kulesinin bir arada olduğu kare.
