Barış Arslan
*Türkiye’de ilk petrol mühendisi unvanına sahip Cevat Eyüp Taşman, 1930’lu yılların ortalarında bölgede petrol arama çalışmalarına başladığında yol yoktu. Araç sayısının da yok denecek kadar az olduğu o yokluk yıllarında, Hasankeyf’te Dicle’den kelekle karşıya geçen petrolcülerin ilginç karelerini siz okurlarımızla paylaşmaya devam ediyoruz. İşte eski petrol emekçilerinden bir kesit kare daha.
BURASI HASANKEYF VE DİCLE
Türkiye’de ilk ‘petrolcü’ olarak tarihe geçen maden mühendisi ve MTA’nın ilk Genel Müdürü Cevat Eyüp Taşman, yılları ‘Batman’ başta olmak üzere bölgedeki petrol sahalarında geçti. Aslen Bolu’lu olan Taşman, ABD ve Meksika’da çalıştıktan sonra Atatürk ve İnönü’nün daveti üzerine Türkiye’ye dönmüş ve ‘kara altın’ın bulunmasında da tarih yazan mühendis olmuştu. Yıl 1935. ‘Batman-Maymune’ petrol bölgesinden Midyat-Basbirin sahasına giden Taşman, kelekle karşı tarafa geçtiğinde objektiflere böyle yansımıştı. At ve büyük baş hayvanların da için de bulunduğu kelek, aynı zamanda petrolcülerin de ulaşım aracı gibiydi. Aradan geçen 84 yıl sonrasında Dicle kıyısında hala o ağaç yerinde duruyor. Tarihi köprünün ayakları da o tarihi kareye yansımış.
PETROLCÜLERİN ARAÇLARI NEHİRDE KALIRDI
Yıl 1934. Dicle nehri, o dönemlerde daha gür akardı. Nehirden geçmek isteyen petrolcüler, zor durumda kalırdı. Yol koşullarının elverişsiz olduğu o dönemler, petrol mühendisleri ile işçileri çileli yolculuk beklerdi. Görevleri gereği kimsenin gitmediği, gidemediği yerlerde jeolojik çalışmalarda bulunan petrolcülerin ilginç bir karesi daha. Dicle nehrinde aracı suda kalan petrolcünün imdadına, Hasankeyfliler yetişmişti.
KELEK, PETROLCÜLERİN CAN SİMİDİYDİ
1934 Yılında ABD’li mühendis Harold Moses’in de aralarında bulunduğu ilk petrolcüler, Dicle nehrinden sallarla geçip petrol arama çalışmalarını sürdürürdü. İlk petrolcülerden İhsan Ruhi Berent’in de aralarında bulunduğu petrol mühendisleri, Dicle havzası ağırlıklı bölgede ‘kara altın’ için aramalarda bulunmuştu. İşte 1930’lu yıllarda eski petrolcülerin keleklerle olan petrol yolculuğundan bir fotoğraf.
