**Türkiye’de petrolün bulunduğu Raman dağında projenin mimarı eski petrol mühendisi merhum Abdurrahman Durukal’dı. 16 Yıl önce başkentteki ofisinde görüştüğümüz Durukal, özlemle Batman’dan söz ediyordu: “1947 Yılında petrolü bulduğumuzda Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, trenle Batman’a geldi. DDY garında hazırladığımız Raman kampı projesini burada hazırlamıştık…”

**Geçenlerde kar yağışını görüntülemeye gittiğimiz petrol dağı Raman’da o kamptan geride tek-tük binalar kalmıştı. Türkiye’nin önde gelen petrolcülerin mesken edindikleri Raman dağında artık in-cin top oynuyor. Oysa Raman dağı; dönemin Cumhurbaşkanı, Başbakan, Devlet Bakanları, Bürokatlar ve yüzlerce yabancı-yerli petrolcüyü konuk etmiş...

PETROLCÜLERİN İZİ
Yıl 2004. Batman Ziraat Odası Başkanı Nizamettin Aydiş’le birlikte Ankara’dayız. Raman Dağına adını altın harflerle yazan Türkiye’nin ilk petrol mühendislerinden Abdurrahman Durukal, emekli olduğu TPAO’dan yabancı bir petrol şirketinin başına geçmişti.

Vefatından birkaç yıl önceydi. Sohbet imkanı bulduğumuz Durukal, anlatıyordu:
“-Raman dağına az hizmet vermedik. Bir ömür verdik o dağa. Şimdilerde Raman’da o kamp ne durumdadır bilemem ama o zamanlar sondaj süresi uzun olduğu için kule etrafında yerli-yabancı sondörler ile mühendislerin yaşadıkları barakalar olurdu. O baraka evler Makine Kimya evleriydi. Portatif ve ucuz konutlardı. Raman’daki taş binalar, yemekhane, ambarlar, petrol çıktıktan sonra yapıldı. 9 Numaralı kuyuda petrol çıktıktan sonra Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, Batman’a geldi. Fırsat bu fırsat deyip Raman kampı projesini Batman DDY Garında çizdik...”

O GAR KİMLERİ AĞIRLAMADI Kİ…
Tarihi DDY Batman Garı’nda önemli bir projeye imza atan Durukal, Raman kampı projesini nasıl çizdiklerini de şöyle dile getiriyordu:
“-Raman’da petrol çıktığına göre yapılacak yemekhane ve atölyelerin de içinde yer aldığı kamp projesini DDY garında kabataslak bir şekilde çizdik. Cumhurbaşkanı İnönü’yü taşıyan tren Batman garına yaklaştığında o projeyi de tamamladık. Bizim o çizimlerden Raman kampı projesi hayata geçirildi. Raman kampı 1948-49 kış mevsiminden önce petrolcülerin hizmetine açıldı. O dönemin modern binalarında elektrik, sıhhi tesisat, akarsu ve kanalizasyon şebekesi yapılmıştı. Sıcak su kazanıyla lojman, mutfak ve çamaşırhane gibi binalara sürekli sıcak su verilirdi...”

Raman dağındaki kamp İluh’un 14 haneli köy olduğu dönemde büyük şehirlerin modern bir semtinden farksız değildi.

“RAMAN, MÜKEMMEL BİR YERDİ”
Geçenlerde kar yağışını görüntülemek için gittiğimiz o petrol dağında petrolcülerin izini barındıran tek tük yapı ayakta kalmıştı.

Yine eski petrolcülerden Rıfat Bayazıt, 1952 yılında geldiği DDY Batman Garı ile Raman dağının özetini yapıyor:

“Batman Garına indiğimde bir büfe vardı, dükkan yoktu. Beni Garda Rafineri Müdürü Şemsi Ağar karşıladı: ‘Sizi Raman’a götüreceğim” dedi. Raman’ı gördüğümde düşündüğümden daha medeni bir ortam vardı. Evler tahminimden daha iyi idi. Beş üniteden oluşan Raman kampı bir başka güzeldi…”

Şimdilerde Raman dağında o eski lojman, ambar, garaj ve tamirhane binalar yok artık.

Tabiri caizse o petrol dağında yabani atlar dışında in-cin top oynuyor.

PETROLÜN BAŞKENTİDİR BATMAN
1947 Yılında kara altının bulunduğu Batman’ın Raman dağında günümüzde ortalama 7 bin varil petrol üretimi elde ediliyor.

Petrolle iç içe olan Yakıtlı (Zeve) köyüne o dönemler önemli imkanlar sağlanmış. Köylülere istihdamın yanı sıra bedava elektrik, ücretsiz motorin, su ve taşımacılık gibi imkanlarda verilmiş.

Raman’daki köylüler eski kazanımları bir bir kaybetmiş. Kara altının dibindeki köy eski günlerini mumla arar olmuş.

Türkiye Petrollerinin küçüldüğü bugün, dününü arayan Batman gerçeği var…  Özellikle petrol öyküsünün yaşandığı Raman dağındaki 50-60 yıl öncesini anlatanlar özlem duyuyor o günlere.

Bu nedenledir ki; Batman’ın petrolcülükte geçmişte yaşadığı kazanımlarının kaybolmaması için TÜPRAŞ Batman Rafinerisi, TPAO ve BOTAŞ’ı korumak için mücadele veriyor Batmanlı.

Bu şehirde yaşayanların dörtte birinin mutlaka bir yakınının kara altınla bir ilintisi vardır.

Kim ne derse desin; Batman  Türkiye’de petrollün başkentidir.