Saygıdeğer Okurlar, Batman’ın en temel sorunlarından birisi olan katı atıkların, yani çöplerin bertaraf meselesi için dünkü yazımda bazı bilgiler sunmuştum. Kentin çöplerinin Yolveren köyü yakınlarındaki alana bırakılması ve ‘vahşi depolama’ denilen şekilde istif edilmesinin vahim boyutları olduğunu biliyoruz.
Batman Kent Konseyi Çevre Sağlık Ana Çalışma Grubu Sözcüsü olarak yıllar önce Gazi Antep ve Kocaeli’deki Türkiye Kent Konseyleri toplantılarına katılmıştım.
Her iki kentte de katı atık çöp sahalarını gezmiş, çöplerin nasıl bertaraf edildiğini yerinde gözlemlemiştim.
Çöplerin bertaraf tesislerinde yönetmeliklere göre ıslahı yasa gereğidir. Belediyeler bu konuda halka karşı sorumludurlar. Çünkü çöpler büyük bir çevre ve sağlık sorunu demektir.
Ayrıca çöplerden bir kısmının geri dönüşümü söz konusudur. O nedenle bu meseleyi çok önemsiyor ve yıllardır bu konuda üzerime düşen görevi yapmaya çalışıyorum.
Yıllar önce Batman Valiliği, Batman Belediyesi ve Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü’nün ortaklaşmasıyla önemli bir projenin hazırlandığına dünkü yazımda işaret etmiştim. O konuda sizlere daha fazla malumat vermek ve mevcut belediye yönetimine de katkı sağlamak istiyorum. Bu konudaki bilgilendirmenin kaynağı da benim yazılarımdır, anımsatmak istiyorum.
Bundan 7 yıl önce çok önemli bir çalışma yapılmıştı. Valilik, Belediye ve o zamanki adı Çevre ve Orman İl Müdürlüğü olan günümüzün Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ortak bir projeye imza atmıştı. Belediye konferans salonunda düzenlenen bilgilendirme toplantısını hatırlayalım. Batman’ın önemli sorunlarından birisi de vahşi şekilde ve düzensiz olarak toplanan çöplerdir. Batman’ın çöp sahasının ıslahının Belediye’nin imkanlarıyla sağlanması mümkün olmadığından, proje hazırlanmıştır. Avrupa Birliği, kentlerin çevre sorunlarını gelecek için tehdit unsuru olarak değerlendirdiğinden, belediyelere hibe kaynaklar sağlayarak çözüm cihetine gidiyor. Söz konusu projeyi de bu kapsamda değerlendirmek gerekir. Batman Valiliği, Çevre ve Orman İl Müdürlüğü ile Batman Belediyesi’nin işbirliği yaparak çevre sorunları için harekete geçmesi, kentimizin yarınları için önemli bir olumlu gelişmedir. Katı Atık Depolama Projesi’nin hayata geçirilmesi için çalışmaların hızlandırılması, Batman’ımız adına hayırlı sonuçlar doğuracaktır. Batman kentinin çöpleri de yeni proje kapsamında Batman Katı Atık Düzenli Toplama Sahalarına taşınacak ve orada bertaraf edilecektir. Hasankeyf, Beşiri ve Gercüş’ün çöpleri direkt olarak Batman’a getirilecek. Sason ve Kozluk, uzak ilçeler olduğundan çöpleri önce Ara Aktarma İstasyonlarında toplanacak ve daha sonra özel araçlarla Batman’a taşınacaktır. Belediyelere bu amaçla büyük özel çöp taşıma araçları verilecektir.
ÇEVRE GÜVENCESİ…
Proje hakkında açıklama yapan firma uzmanları, bildiğimiz mevcut çöp kamyonları ile çöplerin taşınmayacağını söylediler. Hijyen kurallarına o kadar önem veriliyor ki, çöp sahasına yüklerini boşaltan araçlar yıkamadan geçirildikten sonra alandan ayrılacak.
Yer altı su kaynaklarının kirlenmemesi için çöplerin atık sularının sızması önlenecek. Olası çöp atık suları özenle bir büyük sızdırmaz havuzda toplanıp, ardından Arıtma Sistemi faaliyete geçecek olan Batman kanalizasyonuna aktarılacak. Bu konuda şu güvence verilmiştir: ‘Tesiste düzenli olarak depolanacak olan atıklar su içermektedir. Yağışlar ve su
birikintilerinden kaynaklanan sular da depolama sahasının tabanındaki toplama sistemine
doğru akar ve atıkların içinden geçerken, atığın içerdiği organik ve inorganik parçacıklarıma bünyesine alır. Oluşan bu kirli sızıntı suyu, öncelikle dengeleme havuzunda toplanacak, daha sonra saha içerisinde kurulacak olan ön arıtma tesisinde ön arıtıma tabi tutulacaktır. Gerekli deşarj standartlarına ulaştıktan sonra Batman Atıksu Arıtma Tesisi’ne aktarılarak, 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ‘Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nde öngörülen standartlara uygun şekilde bertaraf edilmesi sağlanacaktır.’
Bu önlemlere ek olarak çevreye pis kokuların yayılmaması, etrafın kirlenmemesi için de gerekli tedbirler alınacağı taahhüt edilmiştir.
Bakınız hangi güvenceler veriliyor, verilen bilgilerden aktarayım; ‘Batman İlindeki çöp döküm sahalarında, yağışlar ve atıkların kendi içerisinde bulunan suların açığa çıkmasıyla oluşan sızıntı suları herhangi bir arıtıma tabi tutulmadan doğaya bırakılmaktadır. Bu sızıntı suları, yeraltı ve yüzey suları ile toprak kirliliğine neden olmaktadır. Ayrıca, yönetimi uygun şekilde yapılmayan mevcut çöp döküm sahaları fare, böcek ve sinek gibi rahatsız edici hayvanlara sığınma ortamı sağlayarak, bu hayvanlar taşıdığı hastalıkların yayılma riskini artırmaktadır. Batman İlinde yasayan halkın maruz kaldığı bir diğer sorun ise mevcut çöp döküm sahalarının oluşturduğu görüntü kirliliğidir. Batman Katı Atık Yönetimi Projesi’nin hayata geçirilmesiyle bu problemlerin engellenmesi amaçlanmaktadır. Düzenli depolama sahası, geçirimsiz taban kaplamaları, sızıntı suyu toplama ve arıtma sistemlerine sahip olması nedeniyle, katı atıklardan kaynaklı yeraltı ve yüzey sularının kirlenme olasılığını en aza indirmeye yardımcı olacaktır. Depolama tesisi bünyesinde bulunan depo gazı toplama ve yakma sistemleri, gaz emisyonlarını azaltarak sera etkilerinin azalmasını sağlayacaktır. Mevcut çöp dökme sahalarının kapatılıp rehabilite edilmesiyle arazilerdeki toprak kirliliği azaltılacaktır. Bu alanların rehabilite edilmesiyle, il ve ilçe halkına daha estetik ve temiz bir çevre sağlanacaktır. Düzenli depolama sahasının doğru şekilde yönetilmesi, atık isçilerinin atıklarla doğrudan temas etmesini engelleyecek, hayvanların çöpleri karıştırmasını azaltacak ve hastalık kaynaklarının üreme ihtimalini engelleyecektir. Böylece, insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkiler azaltılmış olacaktır.’
Görüldüğü gibi, proje güzel ve temiz bir çevreyi hedefliyor. Kağıt üzerinde söylenen sözlerin tutulmaması halinde ne gibi müeyyidelere gidileceği konusunda soru sordum. Bu soruma Çevre ve Orman İl Müdürlüğü uzmanları cevap verdi. En ufak bir ihlalin bile ağır para cezası gerektirdiğini ve her ihlal sonrasında bu müeyyidenin uygulanacağını ifade ettiler.
Katı atık düzenli depolama projesi hayata geçirildiğinde, kent merkezi ve ilçelerimizde atık kumbaraları oluşturulacak, Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisi, Pilot ölçekli kompost tesisi, Geri Dönüşüm Merkezi kazanılacaktır. Ayrıca 20-30 kişinin istihdamı sağlanacaktır.
Bu proje hayata geçirilemedi. Çünkü dış krediye takıldı, bildiğim kadarıyla Hazine garantisi verilmedi. Batman’ın bu projeye ihtiyacı su ve hava gibidir. Batman Belediyesi bu hizmeti gerçekleştirirse çok önemli bir başarıya imza atacak. Duyarlı olunması dileğimle.